ابن صغیر
| ابن صغیر | |
|---|---|
 | |
| محل تولد | مغرب، مغرب |
| دین | اسلام |
| مذهب | شیعه؛ |
| پیشه | مورخ؛ |
| اطلاعات علمی | |
| درجه علمی | مورخ؛ |
| معاصرین | |
| برخی آثار | الائمةالرستميين(تاريخ الائمة الرستمية بتاهرت) |
ابن صغیر
معرفی اجمالی
اِبْن‌ِ صَغير، مورخ شيعى مذهب مغربى سدة 3ق/9م و مؤلف كتابى در تاريخ رستميان اباضى مذهب تاهرت. از تاريخ تولد و درگذشت ابن صغير آگاهى نداريم، آنچه مسلم است اينكه وي در دوران حكمرانى ابويقظان و پسرش ابوحاتم رستمى بر تاهرت، مى‌زيسته و بر مذهب شيعه بوده و به علويان گرايش داشته است.
آثار
شهرت ابن صغير به سبب تأليف كتاب:
اخبار فى الائمةالرستميين است كه به تاريخ الائمة الرستمية بتاهرت نيز معروف است. اين اثر يكى از كهن‌ترين مآخذ در تاريخ اباضيان مغرب است.
كتاب ابن صغير برخلاف آثاري چون تاريخ ابوزكريا، طبقات درجينى. و كتاب السير شمّاخى اثر مسلمانى غيراباضى است كه روايات مربوط به خاندان رستمى را جمع‌آوري كرده است. با اين‌همه مطالب كتاب بارها مورد استناد مورخانى چون شمّاخى قرار گرفته است.
اگرچه كتاب ابن صغير تاريخى داستانى و روايى و در واقع نوعى تك‌نگاري دربارة تاهرت است كه وي روايات آن را از قول رجال اباضى نقل كرده، اما از ديدگاه شناخت برخى حوادث كه مورخان اباضى از آن به سرعت گذشته‌اند، ارزشمند است. از آنجا كه در اين كتاب به رويدادهاي خونين سال 296ق/909م كه به تخريب تاهرت به دست داعى ابوعبدالله منجر شد، اشاره نشده است، احتمال مى‌رود كه ابن صغير آن را در حدود 290ق نوشته باشد. برخى نيز تاريخ تحرير آن را حدود 300ق گفته‌اند;
ابن صغير كتاب خود را با اخبار مربوط به ولايت عبدالرحمان بن رستم آغاز مى‌كند و پس از ذكر ولايت عبدالوهاب و كشمكش‌هاي دورة فرمانروايى او و نيز ولايت افلح بن عبدالوهاب، ابوبكربن افلح و ابويقظان، با شرح دورة ابوحاتم و كشمكش‌هاي او با يعقوب بن افلح و روي كار آمدن يعقوب و حاكميت مجدد ابوحاتم، به پايان مى‌برد.
متن كامل اين اثر از روي يگانه نسخة آن در الجزاير، همراه با ترجمة فرانسوي آن به كوشش موتيلينسكى در 1907م در پاريس چاپ و منتشر شده است[۱].
پانویس
- ↑ ديانت، على‌اكبر، ج4، ص111
منابع مقاله
ديانت، على‌اكبر، دائر‌ه‌المعارف بزرگ اسلامی زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائر‌ه‌المعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1377.