علم الکلام و المجتمع في القرنین الثاني والثالث للهجرة
علم الكلام و المجتمع في القرنين الثاني و الثالث للهجرة، اثر جوزف فان اس، مطالعه و تحقیقی است پیرامون مباحث کلامی مطرح در قرن دوم و سوم هجری در مجامع اسلامی که با ترجمه د. سالمه صالح، به عربی، منتشر شده است.
| علم الکلام و المجتمع في القرنین الثاني والثالث للهجرة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | فان أس، جوزیف (نويسنده) صالح، سالمه (مترجم) |
| ناشر | الجمل |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 2008م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | ف2ع8 200/8 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
کتاب با مقدمه مفصلی از نویسنده در اشاره به موضوع کتاب و اهمیت آن آغاز و مطالب در دو قسم کلی، تنظیم شده است. در قسم نخست، با بررسی مؤلفه‌های زیر، به بحث پیرامون ویژگی‌های دین‌داری اسلامی در قرن نخست هجری پرداخته شده است:
- اختتام نبوت: نویسنده از وفات پیامبر(ص)، به‌عنوان عظیم‌ترین مصیبت برای مسلمانان یاد کرده و شواهدی را ذکر نموده است که امت مسلمان همگی بر ختم رسالت اتفاق داشته و حتی اختلافات به‌وجودآمده و ارتداد برخی قبایل پس از ایشان، مربوط به شخص جانشین پیامبر(ص) می‌باشد، نه مربوط به مبحث رسالت[۱].
- آگاهی از انتخاب و هویت‌یابی: نویسنده این موضوع را امری دائمی و همیشگی در تعالیم اسلامی ذکر نموده، ولذا به معرفی نمادهای هویت اسلامی در دوران خلافت عبدالملک و اشاره به شواهد اولیه در آثار ادبی در این زمینه، پرداخته است[۲].
- جنبه‌های فردی و اجتماعی: که در مؤلفه‌هایی همچون «ایمان و بشارت به بهشت»، «آگاهی از گناه و خطا و مسئولیت فردی» و «مهربانی و رحمت خدا و مسئله قضا و قدر» مورد بحث و بررسی نویسنده قرار گرفته است[۳].
- تحولات مذهبی، به‌ویژه در اواخر قرن اول و اوایل قرن دوهم هجری پیرامون پیامبر(ص) و ختم رسالت ایشان و مباحث مربوط به قرآن[۴].
- ابزارهای ادبی در رسیدن به عقاید دینی: که در این زمینه، به ظهور و توسعه علم کلام، اشاره شده است[۵].
در قسم دوم، در دو حوزه تمدنی زیر، به بررسی مباحث کلامی و وضعیت علم کلام در میان گفتمان‌های مطرح در قرن دوم هجری، پرداخته شده است:
- سوریه: که از جمله مباحث مطرح‌شده در آن، می‌توان به گفتمان قدریه و وضعیت آنها در دوره یزید سوم، در دمشق، فلسطین و حمص و گفتمان مرجئیه سوریه اشاره نمود.
- عراق: که جایگاه مرجئه در کوفه، حلقه ابوحنیفه و آرای فقهی و دیدگاه‌های کلامی وی، از جمله مباحث مطرح در این قسمت می‌باشد[۶].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.