تاريخ القضاعي المسمی عيون المعارف و فنون أخبار الخلائف
| تاريخ القضاعي المسمی عيون المعارف و فنون أخبار الخلائف | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | قضاعی، محمد بن سلامه (نویسنده) مزیدی، احمد فرید (محقق) |
| عنوان‌های دیگر | تاریخ ابن ابی الهیجاء، عیون المعارف و فنون اخبار الخلائف |
| ناشر | دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1425 ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | اسلام - تاریخ - 358 - 522ق. - سال شمار
اسلام - تاریخ - از آغاز تا 656 ق. امویان - تاریخ پیامبران - سرگذشت‌نامه خلفای راشدین - سرگذشت‌نامه عباسیان - تاریخ کشورهای اسلامی - تاریخ - 358 - 522ق. - سال شمار کشورهای اسلامی - تاریخ - از آغاز تا 656ق. |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | DS 38/2 /ق6ع9 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
تاريخ القضاعي المسمی عيون المعارف و فنون أخبار الخلائف، به زبان عربى، از تأليفات ابى عبدالله، محمد بن سلامة بن جعفر بن على بن حكمون القضاعى مى‌باشد كه در آن، نویسنده، به‌شكل گزيده و مختصر، به بيان تاريخ انبياى الهى(ع) از زمان حضرت آدم ابوالبشر(ع) تا سال 427 كه عصر فرمان‌روايى ملك ظاهر مى‌باشد، پرداخته است.
لازم به ذكر است كه كتابتاريخ ابن أبى الهيجاء نيز بدين كتاب ملحق گرديده تا تتمه‌اى براى تاريخ«القضاعى» باشد. اين دو كتاب، به همت استاد احمد فريد المزيدى، تحقيق شده و در يك جلد به چاپ رسيده‌اند.
ساختار
مطالب كتاب، در ذيل عناوين كلی «الانبياء و الامم السابقة»، «مطلب التواريخ»، «السيرة النبوية»، «الخلفاء الراشدون»، «الخلفاء الامويون»، «الدولة العباسية»، «ذكر مصر و المغرب و اخبارها بعد خروجها من دولة بنى العباس» و «تاريخ ابن ابى الهيجاء»، ذكر شده است.
گزارش محتوا
بخش اعظم اين كتاب، به تاريخ‌نگارى زندگانى حضرت پيامبر(ص) اختصاص داده شده است كه در آن، نویسنده، به ذكر احوال ايشان از بدو تولد تا زمان بعثت و اتفاقات مختلفى كه در اين فاصله زمانى به وقوع پيوسته است، مى‌پردازد. بيان احوال شخصى پيامبر بزرگوار اسلام(ص)، تعداد عموها و سرگذشت هر يك از آنها، ذكر همسران ايشان، غزوه‌ها و جنگ‌هاى ايشان با مشركين و تاريخ هر يك از آنها، حجةالوداع، وفات حضرت مصطفى(ص) و نماز بر ايشان كه توسط حضرت على(ع) صورت پذيرفت، بخش‌هاى مختلف اين كتاب را تشكيل مى‌دهند.
در بخش ديگرى از كتاب، نویسنده، به بيان نقش انگشتر حضرت پيامبر(ص) و نام‌ها و تعداد اسب‌ها، قاطران و شترهاى ايشان پرداخته و اينكه هر يك از آنها به چه نحوى در اختيار حضرت ختمى مرتبت قرار گرفته است.
ذكر تعدادى از معجزات حضرت رسول‌الله(ص)، از قبيل: سخن گفتن سنگ و شهادت آن به رسالت ايشان، انشقاق ماه، به ناله درآمدن تنه درخت نخل، از جا كنده شدن درخت و آمدن آن به نزد ايشان، در بخش ديگرى از كتاب آمده است.
ابن القضاعى، سپس، به اتفاقات بعد از رحلت حضرت پيامبر(ص) اشاره مى‌نمايد و هر يك از خلفايى را كه بعد از ايشان، به قدرت رسيده‌اند، همراه با ذكر مختصرى از حوادث دوران هر يك از آنها به رشته تحرير درمى‌آورد كه از آن جمله، در مورد حضرت اميرالمؤمنين، امام على بن ابى‌طالب(ع)، اين‌گونه مى‌نويسد:
نام ايشان، ابوالحسن على بن ابى‌طالب بن عبدالمطلب بن هاشم بن عبدمناف است. وى، اولين خليفه‌اى بود كه از پدر و مادرى هاشمى‌نسب، به خلافت رسيد، چرا كه مادر ايشان، جناب فاطمه بنت اسد بن هاشم بوده است.
بعد از قتل عثمان، مردم با ايشان بيعت كردند و در شب بيست و يكم ماه رمضان بعد از اينكه به مدت چهار سال و نه ماه فرمان‌روايى فرمود، توسط ابن ملجم مرادى (لع) ترور گرديد.
در دوران ايشان، سه واقعه و جنگ مهم رخ داد:
1. قتال با اصحاب جمل و پيمان‌شكنان به سركردگى طلحه و زبير و عايشه؛
2. قتال با معاويه بن ابى سفيان، به علت سرپيچى و لشكركشى وى به بلاد عراق؛
3. قتال با خوارج بعد از قضيه حكميت.
تاريخ حكام بنى اميه و تعداد آنها و اتفاقات مختلفى كه در دوران زمام‌دارى آنها به وقوع پيوسته است، به‌خصوص واقعه كربلا، خلفاى بنى مروان و بنى عباس و... مباحث ديگر كتاب را تشكيل مى‌دهد.
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.