دانشنامه اقوام مسلمان
دانشنامه اقوام مسلمان، نوشته ریچارد ویکز، توسط گروهی از مترجمان زیر نظر معصومه ابراهیمی و پیمان متین، ترجمه و ویرایش شده است. عنوان اصلی کتاب، Muslim Peoples a World Ethnographic Survey است و معرفی اقوام و طوایف مسلمان در سراسر گیتی انگیزه نگارش آن بوده است.
| دانشنامه اقوام مسلمان | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ویکس، ریچارد (نويسنده)
متین، پیمان (مترجم) ابراهیمی، معصومه ( مترجم) |
| ناشر | مؤسسه انتشارات امير کبير. شرکت چاپ و نشر بين الملل |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1383ش - 1385ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | - |
| موضوع | اسلام و فرهنگ - قوم شناسی - کشورهای اسلامى - مسلمانان - دایره المعارفها - کشورهای اسلامی - آداب و رسوم و زندگی اجتماعی |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | /و9د2 35/627 DS |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
در زمان انتشار این کتاب، حدود 837 میلیون مسلمان در جهان وجود داشته است. این کتاب با هدف شناخت این مسلمانان و بررسی مکان و نحوه زندگی آنها نوشته شده است. سعی شده مشترکات آنها، افتراقات آنها از یکدیگر و باورهای قابل احترام ایشان شناسایی شوند[۱].
در چاپ اول این اثر، اطلاعات، محدود به 96 گروه و هریک با حدود یک‌صدهزار نفر جمعیت یا بیشتر بود، اما در چاپ جدید این کتاب، نزدیک به 190 گروه قومی یا زبانی بدون در نظر گرفتن میزان جمعیت آنها مورد بررسی قرار گرفته است. در این میان، برخی گروه‌ها تماماً مسلمانند و در برخی دیگر، تنها بخشی از جمعیت گروه، مسلمان محسوب می‌شوند. البته تشرف به اسلام (و مسیحیت) در میان مردمانی که وابستگی‌های زیاد به باورهای سنتی و غیر توحیدی خود دارند، به‌خصوص در آفریقا و اندونزی، برای خود داستان‌های جالب و خواندنی دارد. همین گروه‌ها نیز در این چاپ باآنکه اقلیت‌های بسیار کوچکی را در میان اقوام خود تشکیل می‌دهند، مورد پژوهش واقع شده‌اند[۲].
چاپ دوم این کتاب، سرشار است از اطلاعاتی که دانشمندان انگلیسی، هلندی، فرانسوی، آلمانی، اندونزیایی، آمریکایی و عده‌ای دیگر از محققان در تحقیقات و گزارشات خود ارائه داده‌اند و حال آنکه این اطلاعات پیش از این صرفاً در نشریات بسیار تخصصی درج شده بود. نویسنده در این اثر توانسته جمعیت‌های گمنامی چون تونجورها، فونج‌ها، کوری‌های دریاچه چاد، وایتوها و مسلمانان تومینی را به جهانیان معرفی کند. این دانشنامه، حاوی بیش از چهارصدهزار واژه انگلیسی است[۳].
روش تنظیم مداخل این دانشنامه بر پایه ردیف الفبای فارسی است. ازآنجاکه ویراستاران و نویسندگان متن اصلی این اثر، هیچ معیار خاصی را برای تلفظ و نویسه‌گردانی اسامی بسیار متنوع این دانشنامه اختیار نکرده‌اند، ملاک نسخه فارسی، اشهر بودن تلفظ اسامی شناخته‌شده – تا حد امکان - بوده است. مراجع اصلی این تلفظ‌ها آثار معتبری چون دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی، دانشنامه جهان اسلام و نیز مجموعه مباحث کشورها و سازمان‌های بین‌المللی بوده است. در موارد خاصی نیز از منابعی دیگر استفاده شده، اما درهرحال اصل ثبت لاتین واژه‌ها و اسامی مربوطه در پانوشت هر صفحه آمده است[۴].
در بخشی از مقدمه کتاب، چنین می‌خوانیم: «کوچندگی رو به فراموشی است. اقوامی چون اعراب بدوی، بربرهای طارق، قشقایی‌ها، بختیاری‌ها، فولانی‌ها، پشتون‌ها و آفارها، از سوی نظام‌های سیاسی و اقتصادی نوین، سخت تحت فشارند تا نوع زندگی، احشام و زمین‌های خود را ترک گفته، به بوته فراموشی گذارند... مسلمانان کوچنده که زمانی میلیون‌ها نفر جمعیت داشتند، امروز به زحمت به 30 میلیون نفر می‌رسند»[۵].
پانویس
منابع مقاله
پیشگفتار، مقدمه و تذکر ویراستاران نسخه فارسی.