الفوائد المشوق إلی علوم القرآن و علم البيان
| الفواید المشوق الی علوم القرآن و علم البیان | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن قیم جوزیه، محمد بن ابی‌بکر (نویسنده) |
| ناشر | دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1408 ق |
| چاپ | 2 |
| موضوع | زبان عربی - معانی و بیان قرآن - مسایل ادبی |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 82 /الف2ف9 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الفوائد المشوق إلی علوم القرآن و علم البيان تألیف شمس‌الدين ابوعبدالله محمد بن ابى‌بكر معروف به ابن القيم
كتاب پيرامون موضوع علم فصاحة و بلاغت(معانى و بيان) نوشته شده كه مؤلف آن مسائل مربوط به دانش معانى و بيان را از قبيل:حقيقت و مجاز، تشبيه، استعاره، التفات، كنايه و...به صورت مفصل همراه با استفاده از آيات قرآنى و شعر عربى، تشريح نموده است.
در حقيقت اين كتاب دربردارندۀ مسائلى است كه چهره از اعجاز بيانى قرآن برداشته، محاسن و زيبايى‌هاى كلام خدا را نشان مى‌دهد، و لذا وى در بخش پایانى كتاب در چند فصل جداگانه مسالۀ اعجاز قرآن را مورد اشاره قرار داده، ديدگاه‌هاى پيرامون وجوه اعجاز را مورد نقد و بررسى قرار مى‌دهد.
از آنجا كه مطالب اين كتاب مربوط به شگفتيهاى كلام خدا يعنى قرآن مجيد است- مطالعۀ آن براى كليۀ قرآن پژوهان بسيار مفيد و چه بسا الزامى است
ساختار
مطالب كتاب شامل دو فنّ و چهار فصل مى‌باشد كه فهرست مطالب آن به قرار زير است
فنّ اول:پيرامون فصاحت و بلاغت شامل بيست و چهار قسمت كه برخى از آن عبارت است از:
شريف فصاحت و بلاغت و تفاوت بين آن دو/اقسام حقيقت/اقسام مجاز شامل:
/استعاره/تشبيه/تمثيل/ايجاز و اختصار/و تقديم و تاخير.و پيرامون آنچه اختصاص به علم معانى دارد شامل هشتاد و چهار قسمت كه بعضى از آن عبارت است از:
تشابه/تكميل/تتميم/تقسيم/حشو/التفات/تكرار/قسم/ مغالطه/كنايه/توريه/براعة الاستهلال/تطبيق/استفهام/تعجّب/ مدح و ذم/مبالغة/حكايت/استدراج/و استخدام/.
فن دوم:آنچه مربوط به الفاظ و علم بديع است شامل بيست و چهار قسمت كه پاره‌اى از آن عبارت است از:
تهذيب/انسجام/اشتقاق/الحل و العقد/تضمين المزدوج/تسميط /توشيح/مخالفت/لزوم ما لا يلزم/تقويف/و رد العجز على الصدر
فصل اول در واژه شناسى قرآن، سوره و آيه
فصل دوم در اعجاز قرآن
فصل سوم:در شرايط اعجاز
فصل چهارم در خطابات قرآن.
ويژگى‌ها
- در هر موضوعى كه وارد مى‌شود ابتدا آن را تعريف، سپس وجه اشتقاق آن را معين و در پایان، اقسام آنرا بيان مى‌نمايد.
- براى توضيح هر كدام از اقسام موضوعات، از آيات قرآن و نيز از اشعار عربى استفاده مى‌نمايد
- در فن اول-فصاحت و بلاغت را تعريف و تفاوت آن دو را بيان نموده آنگاه به حقيقت و مجاز را نيز تعريف، اقسام آنها را ذكر و در ادامه اقسام مجاز بيست و چهارگانۀ قرآن را توضيح داده و براى هر كدام، از آيات مثال مى‌زند
- در همين فن ذيل بحث زياده در بناء:بيان مى‌نمايد كه اگر دو كلمه باشد كه از نظر بناء يكى باشند ولى حروف يكى زيادتر از ديگرى باشد كلمه‌اى كه حروف آن زيادتر است معناى آن ابلغ و رساتر است از ديگرى مانند در واژۀ «مقتدر» و «قادر»
- در فصل دوم از مطالب پایانى:پيرامون اعجاز قرآن از جهت الفاظ و اينكه الفاظ قليل آن داراى معانى كثيرى مى‌باشند سخن گفته و اقوال علماء را در اين باره مورد نقد و بررسى قرار مى‌دهد.
نسخه شناسى
كتاب يك جلد، متن آن عربى، داراى 407 صفحه مى‌باشد كه مشخصات آن به قرار زير است:
- كاغذ: معمولى
- چاپ:كامپيوترى
- جلد: گالينگور
- نوبت چاپ:دوم
- تاريخ انتشار:سال 1408 هجرى قمرى
- ناشر:دار الكتب العلمية-بيروت-لبنان
- داراى فهرست موضوعات كتاب
- نام كتاب:الفوائد المشوّق الى علوم القرآن
- نام مؤلف:شمس‌الدين ابوعبدالله محمد بن ابى‌بكر معروف به ابن قيم