تفسير غريب القرآن المجید

تفسير غريب القرآن المجید
پدیدآوران	واسطی، عمرو بن خالد (نويسنده) زید بن علی (نويسنده) ی‍وس‍ف‌‌الدین، م‍ح‍م‍د ( محقق)
ناشر	حسن دانشفر
مکان نشر	هند
سال نشر	1422ق - 2001م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

تفسير غريب القرآن المجيد، یکی از قدیمی‌ترین کتب غریب القرآن منسوب به زید بن علی بن الحسین(ع) (متوفی 122ق/740م) است. تحقیق کتاب توسط محمد یوسف‌الدین به انجام رسیده است.

تفسیر زید بن علی(ع) با نام «غريب القرآن» از کلمات متفرقه زید بن علی گردآوری شده و جمعی از علمای بزرگ زیدیه آن را روایت کرده‌اند‏.

کتاب با مقدمه‌ای به قلم محمد افضل‌الدین اقبال آغاز شده است. در این مقدمه از چگونگی تصحیح و انتشار کتاب سخن رفته است‏. پس از مقدمه، شرح حال مختصری از زید بن علی(ع) ذکر شده است‏. در ادامه، متن تفسیر غريب ‌القرآن زید ‌بن علی‌(ع) آورده شده است که‌ در‌ این‌ قسمت به‌ترتیب مصحف، واژه یا واژگان غریب هر 114 سوره‌ قرآن‌ کریم از سوره فاتحة الکتاب تا الناس معنا شده است.

زید‌ بن‌ علی(ع) در‌ موارد بسیاری برای استشهاد به معنای واژگان به آیات قرآن ارجاع می‌دهد. وی در‌ استناد به آیات قرآن، به بیان دلالت‌های مختلف یک واژه و آیات مرتبط با آن نمی‌پردازد و به ذکر یک دلالت بسنده می‌کند.‏ زید در تفسیر کلمات و عبارات و شرح‌ آن‌ها‌ ساده‌ترین کلمات و عباراتی را توضیح داده است که امروزه اکثر آن‌ها در‌ نزد‌ ما غریب نیستند و حتّی اگر هم‌ غریب به نظر آیند‌ کتاب‌ زید ‌بن ‌علی(ع) به‌طور جامع و مفصل به‌ آن‌ها‌ نپرداخته است؛ لذا خوانندگان را از مراجعه به کتب دیـگر بی‌نیاز نمی‌سازد. این‌ موضوع‌ نیز از نقاط ضعف این‌ اثر‌ بشمار می‌آید‏.

همچنین در این کتاب کلمات بسیار ساده عوام‌فهم عصر‌ کنونی‌ به‌عنوان کلمات غامض آن روزگـار تفسیر شده است، اما آیات مربوط به اهل‌بیت(ع) که از صدر اسلام هر فرقه‌ای نظری خاص درباره آنها داشته، جزء آیات مشکل قرآن نیامده است‏.

منابع مقاله

1. مقدمه و متن کتاب.
2. حسین‌گلزار، مریم، «تفسير غريب القرآن از منظر معرفی و نقد»، بینات (موسسه معارف اسلامی امام رضا(ع))، پاییز 1387، شماره 3، ص162 تا 173:

https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/426547

1. دسترنج، فاطمه، «بررسی تطبیقی منابع و روش‌ها و گرایش‌های تفسیر زید بن علی(ع) و عبدالرحمان بن زید»، پژوهش‌های تفسیر تطبیقی، پاییز و زمستان 1396، شماره 6، ص141 تا 159:

https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1370818