فقه الخلاف

فقه الخلاف
فقه الخلاف
پدیدآوران	یعقوبی، محمد (نويسنده)
عنوان‌های دیگر	بحوث إستدلالیة في مسائل فقهیة خلافیة
ناشر	دار الصادقين
مکان نشر	عراق - نجف اشرف
سال نشر	1433ق - 2012م
چاپ	2
زبان	عربی
تعداد جلد	6
کد کنگره	/ی7ب3 169/7 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf
	v; t; e;

فقه الخلاف، بحوث استدلالیة فی مسائل فقهیة خلافیة، نوشته محمد یعقوبی(متولد 1380ق) است. نویسنده آرای مختلف فقیهان را در موضوع‌های گوناگون آورده و با یکدیگر سنجیده و در پایان هر بحث، رأی فقهی خود را ارائه داده است.

ازآنجاکه هر فقیه در نگرش به فقه، با مبانی خاص خود موضوع‌ها و فروعات گستردۀ آن را بررسی می‌کند، فتوایی متمایز از دیگران ارائه می‌دهد كه اصطلاحاً به آن مسائل اختلافی می‌گویند. «فقه الخلاف» مجموعه‌ای از این‌گونه مباحث خارج فقه استدلالی و مقارن است که تا کنون تا جلد دوازدهم آن عرضه شده است. نویسنده مسئله‌هایی را بررسی نموده است که چالش‌های علمی ژرف، عمیق و دقیقی میان فقیهان دارد. تعداد آن‌ها نیز محدود است.

نویسنده نام اثر را الفقه المقارن نگذاشته است؛ چراکه، شیوۀ کار در آن بدین‌گونه است که صرفاً نگاه سریعی به آرای مختلف می‌شود و از شیوۀ استدلالی بهره‌ای ندارد و میان آن‌ها داوری نمی‌شود.^[۱]‏اما در فقه خلاف، دیدگاه‌های فقیهان بزرگ در مسائل، بسی گسترده‌تر، ریشه‌ای‌تر و استدلالی‌تر آورده می‌شود و رأی برگزیده نیز عرضه می‌گردد.^[۲]ازاین‌رو، در شیوه کار نویسنده، عرضۀ دیدگاه‌ها در مسئله، استدلال به قرآن و سنت، مناقشه در آرا، خلاصه گیری و استنتاج و گزینش رأی صواب‏ دیده می‌شود.^[۳]‏

یعقوبی بیشتر به مسئله‌ها و آرایی پرداخته است که امروزه، مردم درگیر در آن‌ها هستند مسئله‌هایی مانند طلاق‌هایی که در محکمه‌های رسمی به‌درستی انجام نمی‌پذیرد و یا مباحثی در آن‌ها به مشکلات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی ‌پرداخته می‌شود و یا دیدگاه‌های فقهی که با دانش‌های نوین مانند ریاضیات، نجوم، فیزیک، شیمی ارتباط می‌یابد.^[۴]‏متأسفانه، این اثر دارای فهرست مطالب نیست، ازاین‌رو، در اینجا مسئله‌هایی که در شش جلد آمده است، آورده می‌شود:

در جلد اول، ده مسئله: احکام صلاة مَن عملُه السفر، ثبوت الهلال بحکم الحاکم الشرعی، حرمة التظلیل علی المحرِم، فی مطهّریة الشمس، حلّیة السمک إذا مات فی الماء محبوساً، میراث المفقود، من یتزوّج امرأة قد طلقت طلاقاً غیر صحیح، کفایة تسلیم الطعام فی الکفارة، من لاط بغلامٍ فأوقب حرُمت علیه أمّه و بنته و أخته، کیفیة تحدید الفجر فی المناطق التی لا یتمیز فیها؛ ^[۵]

در جلد دوم، نه مسئله: حکم إقامة صلاة الجمعة فی عصر الغیبة، حرمان الزوجة من المیراث من الأرض، حکم العقد المنقطع علی البنت الباکر من دون إذن ولیها، معادلة المُد بثلاثة أرباع الکیلو غرام تقریباً أو تحقیقاً، مفطریة رمس الرأس فی الماء، هل أن القراءة القرآن فی نهار شهر رمضان لمن لا یحسنها من المفطرات؟، رمی الجمرات للمعذورین لیلاً، حکم نقل المیّت بعد دفنه إلی العتبات المقدسة، هل یجوز للمتمتع أن یخرج من مکة قبل الحج؟؛^[۶]

در جلد سوم، شش مسئله: هل یجوز تسلیم نصف الخمس المصطلح علیه (حق السادة) الیهم مباشرة؟، تعریف الوطن و إمکان تعدده، هل یتحقق الغروب بسقوط القرص أم بذهاب الحمرة المشرقیة؟، طهارة الکحول فی الأصباغ و الأدویة و العطور، صلاة الرجل و المرأة متحاذیین، حرمة التصویر؛‏^[۷]‏

در جلد چهارم، هفت مسئله: وجوب الخمس فی المیراث، طهارة غیر المسلمین، تحدید سن البلوغ و علاماته، شرط الفرسخین فی وجوب الحضور لصلاة الجمعة لا یشمل أهل المدینة الواحدة، وحدة الهلال للمسلمین جمیعاً، فی ما تجب فیه الزکاة، ما تجب فیه زکاة الغلّات؛^[۸]‏

در جلد پنجم، پنج مسئله: زکاة أموال التجارة، زکاة العملات المتداولة، رمی الجمرات إلی الجدار المستحدث و من الطوابق العلویة، فروع فقهیه تتعلق بتغیّر القوّة الشرائیة للعملة، حکم الصلاة فی عرفة لمن أقام فی مکة؛^[۹]‏

و در جلد ششم، چهار مسئله: التذکیة الشرعیة بمکائن الذبح الحدیثة، وجوب الغسل بمس القطعة المبانة من جسد الإنسان، هل یجوز تقدیم طوافی الحج و النساء علی الوقوفین؟ و الزکاة فی مال الصغیر بررسی شده است.^[۱۰]مؤلف بیشتر، آرای فقیهان معاصر (خویی، شهید محمدباقر صدر، سیستانی، محمد صدر، فیاض، حکیم، خمینی و ...) را با یکدیگر مقایسه کرده است.^[۱۱]،^[۱۲]‏

این اثر فهرست مطالب، کسان، جاها و کتابنامه ندارد و در پاورقی‌های آن نشانی حدیث‌ها در آثار روایی آمده است.

پانویس

↑ ر.ک: همان، ص11
↑ ر.ک: همان، ص6
↑ ر.ک: متن کتاب، جلد 2، ص94،86،30،15،13
↑ ر.ک: مقدمه مؤلف، جلد 1، ص5
↑ ر.ک: متن کتاب،جلد 1، ص354،304،292،244،222،188،150،126،54،13
↑ ر.ک: همان، جلد 2، ص367،321،305،281،263،205،121،105،121،105،7
↑ ر.ک: همان، جلد 3، ص289،241،151،97،55،7
↑ ر.ک: همان، جلد 4، ص399،353،235،223،153،89،7
↑ ر.ک: همان، جلد 5، ص278،170،118،80،8
↑ ر.ک: همان، جلد 6، ص309،249،187،7
↑ ر.ک: همان، جلد 1، ص216،201،185،161
↑ ر.ک: همان، جلد 6، ص234،247

منابع مقاله

متن کتاب
مقدمه مؤلف

وابسته‌ها

[1] ر.ک: همان، ص11

[2] ر.ک: همان، ص6

[3] ر.ک: متن کتاب، جلد 2، ص94،86،30،15،13

[4] ر.ک: مقدمه مؤلف، جلد 1، ص5

[5] ر.ک: متن کتاب،جلد 1، ص354،304،292،244،222،188،150،126،54،13

[6] ر.ک: همان، جلد 2، ص367،321،305،281،263،205،121،105،121،105،7

[7] ر.ک: همان، جلد 3، ص289،241،151،97،55،7

[8] ر.ک: همان، جلد 4، ص399،353،235،223،153،89،7

[9] ر.ک: همان، جلد 5، ص278،170،118،80،8

[10] ر.ک: همان، جلد 6، ص309،249،187،7

[11] ر.ک: همان، جلد 1، ص216،201،185،161

[12] ر.ک: همان، جلد 6، ص234،247

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]