ابن نحاس، احمد بن ابراهیم
ابن نَحّاس، محیی الدین احمد بن ابراهیم بن محمد دمشقی دمیاطی (د 814ق/1411م)، فقیه حنفی، که بعدها به مذهب شافعی گرایش یافت.
زندگانی
در منابع چندان اطلاعی درباره زندگی و تحصیلات او داده نشده، جز آنکه میدانیم وی در دمشق زندگی میکرد و با حمله سپاه تیمور لنگ به دمشق در 803ق/1401م به مصر فرار کرد و نخست به شهر مَنزله رفت و مورد احترام اهالی آن قرار گرفت و سپس در دمیاط اقامت گزید.
تخصص
به گفته سخاوی وی ظرایف ریاضی را از طریق محاسبات هندسی به دست میآورد و آثاری در این زمینه نوشت که امروزه حتی نامی از آنها در دست نیست.
شاگردان
از شاگردان وی تنها به محمد بن حسن بدرانی اشاره شده که کتاب مشارع الاشواق او را روایت کرده است.
ویژگیها
از ابن نحاس در منابع به عنوان فقیهی مبارز و سلحشور نام برده شده که در جهاد بر ضد مهاجمان مسیحی جنووا شرکت فعال داشت. مسأله جهاد مورد توجه خاص او بود، تا جایی که اثر مشهور خود را با عنوان مشارع الاشواق الی مصارع العشاق در همین زمینه تألیف کرد.
وفات
ابن نحاس در نبردی که میان اهالی دمیاط و مهاجمان درگرفت، فرماندهی نیروهای مردمی را به عهده داشت و در همان نبرد کشته شد.
آثار
چاپی
دو اثر زیر از آثار او به چاپ رسیده است:
- تنبیه الغافلین عن اعمال الجاهلین و تحذیر السالکین من افعال الهالکین، که در 1309 و 1313ق در قاهره منتشر شده است. چاپ جدیدی از آن نیز در بیروت به کوشش عمادالدین عباس سعید در 1987م انتشار یافته است.
- مشارع الاشواق الی مصارع العشاق و مثیر الغرام الی دارالسلام، که درباره جهاد و مجاهدان است و در 1272، 1290 و 1325ق در قاهره و همچنین در 1806م ترجمه آلمانی آن توسط فونهامر پورگشتال در لایپزیک به چاپ رسیده است. این اثر توسط باقی افندی با عنوان فضائل الجهاد به ترکی ترجمه شده و در 1251ق در بولاق چاپ شده است. نیز خلاصهای از آن که توسط خود ابن نحاس تهیه شده، در 1242 و 1251ق در بولاق مصر به چاپ رسیده است.
خطی
تنها اثر خطی که از ابن نحاس در دست است، با عنوان بیان المَغنَم فی الوِرد الاعظم است که نسخ متعددی از آن در کتابخانههای مصر و قاسم محمد رجب در بغداد مضبوط است.
آثار منسوب
سخاوی، حاجی خلیفه و زرکلی آثار دیگری را نیز بدو نسبت دادهاند [۱].
پانویس
- ↑ سلماسی، مهدی، ج5، ص42- 43
منابع مقاله
سلماسی، مهدی، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1374.