تفاوت زن و مرد در دیه و قصاص

تفاوت زن و مرد در دیه و قصاص (ماده 209 و 273 قانون مجازات اسلامی)
پدیدآوران	شفیعی سروستانی، ابراهیم
ناشر	انتشارات سفیرصبح
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1380ش
چاپ	1
زبان	فارسی
تعداد جلد	1

تفاوت زن و مرد در دیه و قصاص (ماده 209 و 273 قانون مجازات اسلامی) اثر ابراهیم شفیعی سروستانی، به پیگیری موضوع بحث‌برانگیز تفاوت در دیه و قصاص زن و مرد با استفاده از آیات و روایات در مذهب شیعه و اهل سنت پرداخته است.

تفاوت دیه و قصاص زنان و مردان، ازجمله موضوع‌های بحث‌برانگیز دوره‌های اخیر به‌ویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی بوده و هست. تغییر ساختار جامعه و خانواده و تغییر در بینش‌ها و نگرش‌های عمومی درباره زن و مرد، پشتوانه جدی این‌گونه بحث‌هاست. کتاب حاضر به روش تحلیلی و با بهره‌گیری از آیات، روایات و نظرهای فقهای مذاهب اسلامی نوشته شده است.

نویسنده می‌‌کوشد درسه فصل، مبانی فقهی و روایی مواد 209، 273، 300 و301 قانون مجازات اسلامی، مصوب سال 1370 درباره تفاوت زن و مرد در حکم دیه و قصاص را بررسی کند تا روشن شود آیا خدشه و چون و چرایی بر این مبانی وارد است یا خیر؟

فصل اول با عنوان زنان و قصاص، مشتمل بردو مبحث است:

1. زنان و قصاص در فقه اهل سنت: در این مبحث، دیدگاه فقهای مذاهب چهارگانه اهل سنت جداگانه بررسی و در پایان، ادله و مستندات آنها نقد و ارزیابی شده است.
2. زنان و قصاص در فقه شیعه: در این مبحث در دو گفتار، نخست دیدگاه فقهای شیعه درباره تفاوت زن و مرد در قصاص نفس و اعضا و جراحات، براساس سیر تاریخی مطرح شده و در ادامه، مستندات قرآنی و روایی آنها به تفصیل و با دقت بررسی شده است. در پایان این مبحث نیز دیدگاه‌های موجود در زمینه حکمت تفاوت قصاص زن و مرد مطرح و بررسی شده است.

زنان و دیه‌، عنوان فصل دوم است که دو مبحث را بررسی می‌کند:

1. زنان و دیه در فقه اهل سنت: در این قسمت مانند فصل گذشته، دیدگاه هریک از مذاهب چهارگانه اهل سنت درباره تفاوت دیه زن و مرد در قتل و ضرب و جرح بررسی شده است.
2. زنان و دیه در فقه شیعه: در دو گفتار این مبحث، دیدگاه‌های فقهای متقدم و متأخر شیعه درباره موضوع محل بحث و دلایل و مستندات آنها بیان و در پایان نیز دیدگاه چند تن از صاحب‌نظران در زمینه حکمت تفاوت زن و مرد نقد و بررسی شده است.

عنوان فصل سوم، بررسی دیدگاه مدافعان برابری دیه و قصاص زن و مرد‌ است. در گفتار اول این فصل با عنوان فقه ژورنالیستی، درباره دلایل کسانی که به برابری دیه زن و مرد معتقدند، بحث و مناقشه شده است. درگفتار دوم نیز با عنوان تکثرگرایی (پلورالیزم‌) فقهی، دلایل مدافعان برابری زن و مرد در قصاص نقد و بررسی شده است. در پایان این کتاب نیز ترجمه چند راه‌حل حقوقی برای رفع مشکلات اجرایی مواد قانونی یاد شده بیان شده است.

منابع مقاله

حبیبی، سلمان، کتابشناسی توصیفی زن، قم، انتشارات دفتر عقل، چاپ یکم، 1387ش.