دانش حدیث؛ پژوهه‌ای کاربردی در شناخت دانش‌های حدیثی
| دانش حدیث؛ پژوهه‌ای کاربردی در شناخت دانش‌های حدیثی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مدرسان دانشکده علوم حدیث (نویسنده) |
| ناشر | نشر جمال |
| مکان نشر | ايران - قم |
| سال نشر | 1389ش. |
| چاپ | چاپ يکم |
| شابک | 978-964-202-121-5 |
| موضوع | حديث |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /23د / 109 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
دانش حدیث؛ پژوهه‌ای کاربردی در شناخت دانش‌های حدیثی، عنوان اثری است یک جلدی به زبان فارسی به قلم مدرسان دانشکده علوم حدیث (هادی حجت، محمدکاظم رحمان ستایش، سید محمدکاظم طباطبایی، احمد غلامعلی، مهدی غلامعلی و عبدالهادی مسعودی)، با موضوع علوم حدیث.
ساختار
کتاب، یک جلد دارد و حاوی پیشگفتار، مقدمه و محتوای مطالب در بخش‌های مختلف است که هرکدام به‌صورت یک مقاله مستقل توسط یکی از نویسندگان دانشکده علوم حدیث، در کتاب ارائه شده است. در نگارش این کتاب، از 159 اثر به زبان‌های فارسی و عربی استفاده شده که از جمله آنها «كفاية الأصول» آخوند خراسانی، «الذريعة إلی تصانيف الشيعة» و «مصفی المقال في مصنفي علم الرجال» آقابزرگ تهرانی، «غرر الحكم» عبدالواحد بن محمد آمدی، «ترجمه نهج‌البلاغه» آیتی، «النهاية في غريب الحديث و الأثر» ابن اثیر، «الجعفريات (الأشعثيات)» حسین بن محمد معروف به ابن اشعث کوفی، «فتح الباري» ابن حجر عسقلانی، «مسند» احمد بن حنبل و... را می‌توان نام برد[۱].
گزارش محتوا
در پیشگفتار کتاب درباره محتوا و چگونگی شکل‌گیری آن می‌خوانیم: دانشکده علوم حدیث، نهادی آموزشی و پژوهشی است که در سال 1378 در جوار حرم محدث بزرگ شیعه حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) تأسیس شد. تربیت کارشناسان علوم و معارف حدیثی و همگانی کردن حدیث در جامعه از اهداف آغازین دانشکده بود. در دهه نخست فعالیت‌های دانشکده، استقبالِ دانش‌پژوهان علوم اهل‌بیت(ع) ضرورت گسترش دانشکده را فراهم آورد و این‌گونه دوره‌های کارشناسی ارشد در تهران، قم و اصفهان برپا شد و دکترای مدرسی معارف در قم راه‌اندازی شد. افزون بر دوره‌های حضوری، دانشکده مجازی نیز در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد به تربیت دانشجو همت ورزید. ره‌آورد یک دهه فعالیت دانشکده علوم حدیث، تربیت اساتید و مبلّغان علوم حدیث و انتشار ده‌ها کتاب و مقاله علمی و پژوهشی است که برخی از آنها رتبه‌های علمی را به دست آورده‌اند.
همگانی کردن علوم حدیث، رسالتِ دیگر دانشکده علوم حدیث بود که در 1385 با تأسیس اداره آموزش‌های آزاد تحقق یافت. این اداره تاکنون ده‌ها کلاس و کنفرانس علمی را با عنوان «دوره‌های کوتاه‌مدت آشنایی با علوم و معارف حدیث» برای مخاطبان فرهنگی و دانشگاهی در سراسر کشور برپا کرده است. کتابی که اکنون در پیش دید شماست بخشی از متون آموزشی علوم حدیث در دوره‌های کوتاه‌مدت است که مدرسان دانشکده علوم حدیث، بارها آن را تدریس کرده و اینک در یک مجموعه فراهم آورده‌اند. کاربردی بودن و اختصار متن، دو ویژگی مهم این مجموعه است که جویندگان حدیث را با منابع مهم حدیث آشنا می‌کند و آنان را به سرچشمه احادیث ناب اهل‌بیت آشنا می‌سازد.
ازآنجاکه هر بخش به قلم یکی از اساتید تدوین شده است، نظم داخلی هر درس به ابتکار و ذوق نویسنده آن است و به جهت رعایت امانت، از همسان‌سازی درس‌ها پرهیز شده است. گفتنی است که معرفی هریک از اساتید در ذیل نخستین مقاله وی آمده است تا خوانندگان گرامی فرصت آشنایی با صاحبان این آثار را داشته باشند[۲].
در بخشی از کتاب درباره «سیره‌نگاری و تاریخ‌نویسی» می‌خوانیم: با ظهور اسلام و آغاز رسالت پیامبر اکرم(ص) توجه به تاریخ، سیره و جنگ‌های آن حضرت برای مسلمانان اهمیت پیدا کرد. چنان‌که در بیانات امامان نیز ترغیب به مطالعه و تفکر در احوال پیشینیان دیده می‌شود. این تأکیدها سبب شد که نگارش‌های تاریخی در میان مسلمانان آغاز و به‌تدریج شکوفا گردد. جرجی زیدان در کتاب تاریخ تمدن اسلام می‌نویسد:
مسلمانان بیش از هر ملت دیگر، به‌استثنای مردمان عصر جدید، در علم تاریخ پیشرفت کرده و کتاب نوشته‌اند؛ به‌گونه‌ای که در «كشف الظنون»، نام 1300 کتاب تاریخی ذکر شده است و این عدد به‌جز کتاب‌هایی است که در تاریخ تدوین شده و از دست رفته است.
اولین نمونه‌های تاریخ‌نگاری در اسلام، آثاری است که بر محور شرح سیره و زندگانی پیامبر اسلام تألیف شده و در تدوین آن، اصول علم حدیث رعایت شده است. این نوع تاریخ‌نگاری که تا مدت‌ها اصالت و تأثر خود را حفظ کرد، در قالب خاصی به نام خبر یا اخبار جای می‌گیرد و مؤلفانی را که به این شیوه تألیف کرده‌اند، اخباری می‌خوانند.
کتاب‌هایی با عنوان اخبار یا عناوینی چون حدیث، قصه، مقتل، وقعة سيرة یا السير و امر، مجموعه‌ای کامل از روایات درباره رویداد یا موضوعی خاص در قالب تک‌نگاری است[۳].
وضعیت کتاب
در پایان پیشگفتار کتاب از نویسندگان اثر و معاونت فرهنگی دانشکده علوم حدیث حجت‌الاسلام، محمدتقی سبحانی‌نیا و مدیریت نشر جمال حجت‌الاسلام علیرضا سبحانی‌نسب، تشکر شده است[۴].
فهرست مطالب، در ابتدای اثر آمده است و کتابنامه در انتهای آن.
پاورقی‌های کتاب، علاوه بر ذکر ارجاعات، حاوی مطالب مفیدی در شرح محتوای مطالب است.
پانویس
منابع مقاله
پیشگفتار و متن کتاب.