حسینی فراهانی، میرزا محمدحسین
| نام | حسینی فراهانی، میرزا محمدحسین |
|---|---|
| نام‌های دیگر | میرزا محمدحسین گلبن فراهانی
ملک‌الکتاب ثانی |
| نام پدر | میرزا محمدمهدی ملک‌الکتاب عشرت فراهانی |
| متولد | 1264ق |
| محل تولد | روستای آهنگران از روستاهای فراهان اراک |
| رحلت | 1331ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | سفرنامه میرزا محمدحسین فراهانی |
| کد مؤلف | AUTHORCODE09343AUTHORCODE |
میرزا محمدحسین حسینی فراهانی (1264-1331ق)، شاعر و نویسنده دوره قاجار، متخلص به گلبن
ولادت
میرزا محمدحسین، فرزند میرزا محمدمهدی ملک‌الکتاب عشرت فراهانی بود، که در سال1264ق، در قریه آهنگران از قرای فراهان اراک زاده شد. پدرش میرزا محمدمهدی از شعرا و فضلا و خوش‌نویسان دوران فتحعلی شاه قاجار بوده و لقب ملک الکتّابی داشته است.
تحصیلات و مشاغل
میرزا محمدحسین هنگام فوت پدر در سال1270ق، هفت‌ساله بود و تا دوازده‌سالگی در زادگاه خویش نزد مادر به سر برد. در سالی که مادرش به حج می‌رفت، وی را در تهران نزد برادر بزرگش میرزا محمدملک فرستاد. وی در تهران به تحصیل فارسی و عربی و ادبیات و تکمیل و تحسین خط مشغول گردید. در1286ق، که میرزا سعید خان مؤتمن‌الملک، وزارت امور خارجه را برعهده داشت، میرزا محمدحسین را که جوانی بیست‌ودوساله بود، در معیت فضل‌الله خان - پسر عضدالملک قزوینی - که مأموریت سیاسی و مذاکره با آقاخان محلاتی (عطا شاه) را داشت، به بمبئی فرستاد. این سفر مقدمه ورود میرزا محمدحسین فراهانی در دستگاه دولتی ناصرالدین شاه گردید.
در سال1287ق، که ناصرالدین شاه برای زیارت به عتبات عالیات، راهی آن دیار شد، میرزا محمدحسین گویا مأموریت داشت تا وصلتی میان خاندان سلطنتی ایران (ضیاءالسلطنه دختر شاه) و پسر آقاخان محلاتی (جلال شاه) ترتیب دهد. این مهم به مرحله عمل نرسید و غضب شاه را برانگیخت تا جایی که میرزا محمدحسین ناچار گردید با لباس مبدل در سال1289ق، از تهران بیرون رود و خود را به کرمان برساند.
در سال 1300ق، در سفر دوم شاه به خراسان، از ملتزمین رکاب بود و از طرف محمدحسن خان اعتمادالسلطنه مأمور به ضبط آثار تاریخی آن منطقه گردید. میرزا پس از انجام این مأموریت به تهران بازگشت و در تدوین مجلدات «مطلع الشمس»، با اعتمادالسلطنه همکاری نزدیک داشت.
در 1302ق، برای بار دوم به قصد زیارت خانه خدا عازم مکه شد و به‌فرمان ناصرالدین شاه سفرنامه مفصلی نوشت.
وفات
فراهانی سرانجام در سال 1331ق، درگذشت.
آثار
از آثار میرزا محمدحسین، به‌جز «سفرنامه مکه»، می‌توان به رساله‌های «حالت» و «آداب السرور» اشاره کرد[۱].
پانویس
- ↑ ر.ک: گلزاری، مسعود، ص3-7
منابع مقاله
گلزاری، مسعود، مقدمه «سفرنامه میرزا محمدحسین حسینی فراهانی»، انتشارات فردوسی، تهران، چاپ اول، 1362ش.