علم النحو العربي

علم النحو العربی نوشته عبدالقادر محمد مایو (معاصر)، مجموعه‌ای شانزده‌جلدی در موضوع علم نحو عربی است. این اثر با تحقیق زهیر مصطفی یازجی منتشر شده است.

علم النحو العربي
پدیدآوران	مایو، عبدالقادر محمد (نويسنده) یا‌زجی‌، زهیر مصطفی‌ (مصحح)
ناشر	دار القلم العربي
مکان نشر	سوریه - حلب
سال نشر	1417ق - 1996م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	16
کد کنگره	6م3م 6151 PJ
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

در جلد اول، اسم معرب مطرح شده است. نویسنده مباحث نحو عربی را با ذکر اقسام کلمه که عبارت از: اسم و فعل و حرف است آغاز کرده است. سپس به این نکته اشاره کرده که وجه تمایز زبان عربی از بسیاری از زبان‌های زنده دنیا این است که زبان عربی معرب است؛ یعنی زبانی است که اواخر کلمات آن متحرک به نصب یا رفع یا جر یا جزم است.‏. اسم معرب و علامت اعراب از دیگر مباحث این جلد از کتاب است.

در جلد دوم، اسم مبنی بحث شده است. معنای بناء در اصطلاح نحو آن است که در آخر یک کلمه حرکت واحدی بیاید که با تغییر موقعیت کلمه و دلالتش در جمله تغییر نکند.‏ اسماء استفهام (من، ما، أین، أیان و...)، اسماء شرط (أنّی، حیثما، أیّان، متی و...)، اسم منادی، اعداد مبنی از جمله مباحث مطرح شده در جلد دوم کتاب است.‏

در جلدهای سوم تا چهاردهم به ترتیب: اسم منوّن و غیر منوّن، نکره و معرفه، جامد و مشتق، ابنیه لفظی اسم، فاعل و نائب فاعل، مبتدا و خبر، معمولات اسمی، توابع، ابنیه لفظی فعل، افعال مبنی و معرب، افعال لازم و متعدی، افعال تام و ناقص موردبحث قرار گرفته است.

در جلد پانزدهم افعال معلوم و مجهول بررسی شده است. فعلی که فاعل آن در جمله معلوم و مشخص باشد فعل معلوم (المبنی للمعلوم) و فعلی که فاعل آن در جمله معلوم و مشخص نباشد آن را فعل مجهول (المبنی للمجهول) می‌گویند. ‏ در آخرین جلد کتاب نیز به موضوع اعراب جمله‌ها و شبه‌جمله‌ها اشاره شده است. نویسنده مباحث را با ذکر مثال‌هایی از نثر و نظم تبیین کرده است. در انتهای هر جلد نیز تمریناتی برای تثبیت مطالب در ذهن خواننده ارائه شده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.