اللغة العربية؛ قواعد - تدريبات - نصوص
| اللغة العربية: قواعد - تدريبات - نصوص | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | هرامه، عبدالحمید (نویسنده)
شویرف، عبداللطیف (مصحح) جبران، محمد مسعود (نویسنده) کيش، عبدالله (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | قواعد - تدریبات - نصوص |
| ناشر | دار الکتاب الجديد المتحدة |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 2004 م |
| چاپ | 1 |
| شابک | 9959-29-153-7 |
| موضوع | زبان عربی - انشا و تمرین
زبان عربی - خود آموز زبان عربی - صرف و نحو - راهنمای آموزشی زبان عربی - مسایل، تمرینها و غیره (عالی) کتاب‌های قرائت |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PJ 6141 /ک9ل7 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
اللغة العربية؛ قواعد - تدريبات - نصوص، اثر عبدالله الكيش، محمد جبران، عبدالحميد الهرامه و عبداللطيف الشويرف، مجموعه‌اى است از تطبيقات نحوى، صرفى، بلاغى و معجم‌گونه بر موضوعاتى كه به‌عنوان لغت عربى، تدريس مى‌گردد. كتاب، به زبان عربى و در سال 2003م، نوشته شده است.
هدف نويسندگان از تدوين اثر حاضر، كمك به تمرين و ممارست دانشجويان و طلاب براى بهتر فراگيرى لغت عربى بوده است.
ساختار
كتاب با مقدمه‌نويسندگان آغاز و مطالب در چهار فصل و يك خاتمه ارائه شده است.
در فصل اول، برخى از مسائل صرفى و نحوى، مطرح و در ادامه به بحث پيرامون كتابت و قدرت بر انشاء پرداخته شده و پس از بررسى و ارائه توضيحاتى پيرامون معاجم و فرهنگ‌هاى لغت، به برخى از متون ادبى اشاره گرديده است.
گزارش محتوا
در مقدمه، ضمن اشاره به انگيزه مؤلفان در نگارش كتاب، نكاتى پيرامون اهميت و ارزش آن، بيان شده است.
فصل اول، در دو مبحث زير، سامان يافته است:
مبحث اول: فوايد نحوى؛ در اين مبحث، در ابتدا به فوايد علم نحو كه اولین آنها به اعتقاد نویسنده، يادگيرى قرآن كريم مى‌باشد اشاره شده و در ادامه، ضمن بررسى مدارس و مكاتب نحوى مهم، از جمله مكتب كوفه و بصره، مباحث زير، مطرح گرديده است: عامل نحوى؛ كلام؛ اسلوب شرط؛ اسلوب اشتغال؛ اسلوب كم استفهاميه و خبریه؛ اسلوب و نحوه استعمال حتى؛ تنوين؛ نكره و معرفه؛ تذكير و تأنيث؛ مفاعيل؛ نواسخ؛ اعراب به حروف؛ عدد؛ اعراب و بناء و اسماء مرفوع؛ منصوب و مجرور.[۱]
مبحث دوم: فوايد صرفى؛ كه ضمن بحث پيرامون برخى از مسائل صرفى، امور زير مورد بررسى قرار گرفته است: مفهوم صرف؛ ماده صرفى؛ ميزان صرفى و اعلال و ابدال.
فصل دوم، پيرامون كتابت و قدرت بر انشاء بوده و از جمله مباحث مهم آن مى‌توان به: ربط بين جمل؛ استعمال حروف جر؛ انتخاب عنوان؛ فقرات؛ توسعه عناصر موضوع؛ ابتكار صور بيانى؛ توصيف شخصيت‌ها؛ خيال؛ مراسلات؛ املاء؛ خط عربى و علامات ترقيم، اشاره نمود.[۲]
فصل سوم، در دو قسمت زير، به بررسى و توضيح معاجم و شيوه تأليف آنها اختصاص يافته است:
الف) معاجم الفاظ: عبارتند از كتبى كه شامل مفردات لغت، بر اساس حروف هجائى و توضيح معانى و دلالت‌هاى آنها و در مواردى، استشهاد به كلام عرب يا قرآن كريم مى‌شود. اين معاجم خود به سه دسته تقسيم مى‌شوند:
- تأليف صوتى: ترتيب كلمات داخل معجم، بر حسب مخارج حروف مى‌باشد. اين روش، از ابداعات خليل بن احمد در «معجم العين» است.[۳]
- تأليف بر حسب اواخر حروف: بيشتر معاجم معروف، بر اين اساس تدوين گشته‌اند. در اين‌گونه معاجم، مواد به ابواب و فصول تفسيم شده است؛ به‌گونه‌اى كه حرف آخر كلمه باب و حرف اول، مربوط به فصل مى‌باشد. مثلاًكلمه «نصر» در باب «راء» و فصل «نون» يافت مى‌شود.[۴]
- تأليف بر حسب اوايل حروف: در اين معاجم، پس از حذف حروف زايد، حرف اول از حروف اصلى، معيار تبويب الفاظ قرار مى‌گيرد؛ به‌گونه‌اى كه مثلاًكلمه «نصر» در باب «نون» قرار گرفته است. از جمله معاجم كهن كه بر اين روش سلوك نموده‌اند، مى‌توان از: «أساس البلاغة» زمخشرى، «مقاييس اللغة» ابن فارس و «مصباح المنير» فيومى نام برد. از جمله معاجم متأخر كه اين روش را برگزيده‌اند نيز عبارتند از: «القاموس»، «المنجد في اللغة و الأدب و الرائد»، «معجم الوسيط»، «الكبير»، «مختار القاموس»، «مختار الصحاح» و.[۵]
ب) معاجم المعانى: فرهنگ لغت‌هایى هستند كه در آنها، كلمات حول معنى واحدى، جمع شده‌اند مانند: اسماء اسلحه، نبات، اسب‌ها و... كه از جمله آنها، مى‌توان به «المخصص» ابن سيده اندلسى، «فقه اللغة» ثعالبى، «كفاية المتحفظ» ابن اجدابى، «ألفاظ الكتابیة» همدانى و «الأشباه و النظائر» انبارى.[۶]
در فصل آخر، به برخى از نصوص ادبى اشاره گرديده است. اين نصوص، برگرفته از نوشته‌ها، كتب و آثار زير مى‌باشند: قرآن كريم؛ خطب پيامبر(ص)، خليفه اول، امام على(ع) و عمر بن عبدالعزيز؛ اشعار يا نامه‌هایى از قطرى بن الفجاءه، الحطيئه، ابوفراس حمدانى، المعقنع الكندى، المتنبى، الطغرائى، ابوالقاسم بن هشام قرطبى، الأفوه الأودى، على بن المنجم، عمرو بن حارث، قيس، كثير، ابن مقفع، بشار بن برد، ابوالطيب متنبى، شريف الرضى، ابوحيان توحيدى و.[۷]
در خاتمه، به اهداف نویسنده از تدوين كتاب، اشاره گرديده است.
وضعيت كتاب
فهرست مطالب در انتهاى كتاب آمده است.
در پاورقى‌ها، علاوه بر ذكر منابع، كلمات سخت و دشوار متن، توضيح و تشريح شده است.
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.