في بيان الحاجة إلی الطب و الأطباء و وصاياهم
| في بیان الحاجة إلی الطب و الأطباء و وصایاهم | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | قطب‌‌الدین شیرازی، محمود بن مسعود (نویسنده)
اصفهانی، محمدمهدی (مقدمه‌نويس) ذاکری، محمد فواد (مصحح) |
| ناشر | دانشگاه علوم پزشکی ايران، مؤسسه مطالعات تاريخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1387 ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | اخلاق پزشکی (اسلام)
پزشکی اسلامی پزشکی اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | R 128/3 /ق6ف9 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
فى بيان الحاجة الى الطب و الاطباء و وصاياهم تألیف قطب‌الدين محمود بن مسعود شيرازى از جمله نگاشته‌هايى است كه پيرامون جايگاه علم طب و ارزش آن و كلياتى در اخلاق پزشکى به رشته تحرير در آمده است.
طرح مباحثى اين‌گونه از آن جهت ارزشمند است كه اولاً اهميت علم طب را براى دانشجويان اين علم تبيين مى‌نمايد و ثانياً به مباحث اخلاقى مرتبط با علم پزشکى - كه شايد چندان به آن توجهى نمى‌شود - بها داده مى‌شود تا پزشکان علاوه بر برخوردارى و توجه به دانش و تجربه از اين مباحث ارزشمند نيز غفلت ننمايند.
از سال تحرير اين رساله چيزى نمى‌دانيم چرا كه نه تصريحى از مؤلف دراين‌باره وجود دارد و نه حتى اشاراتى كه سال تقريبى نگارش اين اثر را براى ما روشن نمايد.
ساختار
كتاب مشتمل بر يك مقدمه و سه فصل است. در مقدمه مطالبى درباره مؤلف، نسخ و روش تحقيق كتاب آمده است. گسترده‌ترين بخش كتاب را فصل سوم تشكيل مى‌دهد و شايد بتوان گفت اين فصل سودمندترين بخش كتاب نيز به شمار مى‌رود، چرا كه در آن تذكرات مفيدى ديده مى‌شود.
گزارش محتوا
اين اثر را بايد در مجموعه نگاشته‌هايى به حساب آورد كه مى‌توان از آنها به عنوان مقدمه علم پزشکى ياد كرد، چرا كه مباحثى در آنها مطرح شده كه فراگيرى آنها براى همه دانش آموزان رشته طب ضرورى و لازم است.
از سوى ديگر اين مباحث به قلم كسى به رشته تحرير در آمده كه خود دانشمندى بزرگ به شمار مى‌رود و كتاب‌هايى در رشته پزشکى به رشته تحرير در آورده است.
ارزش ديگر اين اثر جمع‌آورى توصيه‌هايى اخلاقى از پزشکان است، مطالبى كه براى جستن آنها زمان و تتبع زيادى لازم است و چه‌بسا بسيارى از آنها در منابع ديگرى غير از آنچه قطب‌الدين شيرازى نوشته يافت نشود.
فصل اول و دوم اين كتاب سلسله گفتارهايى از مؤلف پيرامون اهميت و ارزش علم طب و دانش‌هايى است كه دانشجوى پزشکى به آنها نياز پيدا مى‌كند.
فصل سوم نقل قول‌ها از پزشکان بزرگ كه به عنوان وصيت و توصيه‌نامه‌هايى از اين اطباء نقل شده است. صبغه اين بخش بيشتر صبغه‌اى اخلاقى است يعنى حرفى از مباحث علمى و نقدها و انتقادات مطرح نيست، بلكه مؤلف صفات و اخلاقى را كه پزشکان بايد به آن متخلق باشند از زبان پزشکان بزرگ و در قالب وصيت‌نامه‌ها آورده است.
وضعيت كتاب
اين اثر به اهتمام دكتر محمد فؤاد ذاكرى و بر اساس دو نسخه خطى موجود در دارالكتب قاهره تصحيح و تحقيق شده است. محقق در ابتدا مقدمه‌اى نسبتاً مفصل نگاشته و در اين مقدمه به طب در عصر جاهلى، زندگى و آثار قطب‌الدين شيرازى، گزارشى از نسخ خطى كتاب و شيوه تحقيق اين اثر پرداخته است.
در انتهاى كتاب نيز فهرست اعلام، كتب، گياهان، بيمارى‌ها و مصطلحات تشريح تدوين شده است.
پاورقى‌هاى اين اثر گاه به اختلاف نسخ اختصاص دارد، ولى بخش عمده آن پاورقى‌هايى كه محقق اين اثر نگاشته و در آن به زندگى اطبايى كه نام آنها در متن آمده و توضيح و شرح واژگان و مصطلحات و تخريج احاديث و اقوال پرداخته است.
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب