انصاری، سعید بن اوس
| انصاری، سعید بن اوس | |
|---|---|
 | |
ابوزید سعید بن اوس بن ثابت خزرجی انصاری (۱۲۲-215ق)، از راویان حدیث، ادیب و نحوی.
خاندان
پدرش اوس بن ثابت از رجال حدیث و جد او ثابت بن اوس، صحابی جلیل و یکی از شش نفری بود که در عهد پیامبر، قرآن را جمع کردند[۱].
ولادت
ابوزید در سال 122ق برابر با 739م در بصره و در زمان خلافت هشام بن عبدالملک به دنیا آمد. حدود ده سال را در عصر امویان و هشتادوسه سال دیگر از عمرش را در عصر عباسیان سپری کرد[۲].
تحصیلات
او علم قرائت را از ابوعمرو بن علاء، راوی بزرگ بصره و صاحب یکی از ۷ قرائت مشهور آموخت. شوق دانش‌اندوزی او را بر آن داشت تا به‌دور از هرگونه تعصبی در مجالس درس کوفیان نیز به کسب علم بپردازد. وی دیوان‌های شعر عرب را از مفضّل ضبی و دیگر کوفیان فراگرفت[۳].
ابوزید نحو را نزد یونس و کیسان نحوی فراگرفت و از خلف احمر، عمرو بن عبید، ابن عون، سعید بن ابی‌عروبه، ابن جریح، محمد بن عمرو بن علقمه، اسرائیل بن یونس و اسود بن شیبان روایت کرد. اصمعی، خلف احمر، راویه معروف را شاگرد وی دانسته است. ابوزید برای جمع‌آوری اشعار، اخبار و نوادر عرب، مدّت درازی را بین بدویان گذراند و بیشتر از همگنانش از آنان بهره جست[۴].
وفات
او در پایان عمر، حافظه خود را از دست داد و سرانجام در ۲۱۵ق و به روایتی ۲۱۴ یا ۲۱۶ق در زمان خلافت مأمون در بصره درگذشت[۵].
آثار
النوادر، الهمز، اللبأ و اللبن، المياه، خلق الإنسان، لغات القرآن، الشجر، الغرائز، الوحوش و...[۶].
منابع مقاله
- محمد عبدالقادر احمد، مقدمه «كتاب النوادر في اللغة»، ابوزید انصاری، انتشارات دارالشروق، بیروت، قاهره، الطبعة الأولی، 1981/1401.
- فاتحی‌نژاد، عنایت‌الله، «دایرةالمعارف بزرگ اسلامی»، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، ج5، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۸.
- پایگاه تراجم عبر التاريخ، به آدرس:
https://tarajm.com/people/16223