حدائق السحر فی دقائق الشعر

حدائق السحر في دقائق الشعر، اثر امیر رشیدالدین محمد عمری بلخی، معروف به وطواط، یکی از شاهکارهای نثر فارسی و از مهم‌ترین کتب ادبی است که به این زبان نوشته شده است.

حدايق السحر في دقايق الشعر
پدیدآوران	رشید وطواط، محمد بن محمد (نویسنده) اقبال آشتیانی، عباس (مصحح)
ناشر	کتابخانه سنايي
مکان نشر	ايران - تهران
سال نشر	1362ش.
چاپ	چاپ يکم
موضوع	فارسي - بديع فارسي - فن شعر
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏‎‏/‎‏ر‎‏5‎‏ح‎‏4 / 3361 ‏PIR‎‏

این کتاب، در کنار حجم کوچک خود، از فواید و اهمیت زیادی برخوردار است که از جمله آنها، عبارتند از:

1. از لحاظ قدیمی بودن؛ زیرا تاریخ تألیف آن، در حدود اواسط سده ششم هجری و تقریبا مقارن با تاریخ انشای «چهار مقاله عروضی» (بین 551 تا 552ق) و مقامات حمیدی (551ق) است و چون کتبی که برای ما از این دوره‌ها و پیش از آن به‌جا مانده کم و انگشت‌شمار است، از ماقبل قرن ششم و هفتم هجری، هرچه به نثر فارسی به دست آید، از گران‌بهاترین سرمایه‌های ادبی فارسی خواهد بود.
2. از آن جهت که مؤلف آن، یکی از منشیان بلیغ فارسی و عربی و از شعرای استاد این دو زبان است و در عهد خود، از امرای کلام و از ادبای بزرگ عالی‌مقام بوده است.
3. اولین کتاب فارسی در صنایع شعری است که نسخه آن به دست ما رسیده و قبل از آن، کتب دیگری که در این فن، به فارسی نگاشته شده بود، از قبیل «ترجمان البلاغة» فرخی و تألیف منشوری در صنعت تلون و شرح آن توسط خورشیدی به نام «كنز الغرائب» و تألیفات ابوالحسن بهرامی سرخسی و...، همه به دست طوفان حوادث از میان رفته و اثری از هیچ‌کدام از آنها به‌جا نیست و اصلا توسط همین کتاب است که به وجود اکثر کتب مذکور، وقوف پیدا کرده‌ایم.
4. این کتاب به‌مناسبت کوچکی حجم و اهمیت موضوع و شهرت مؤلف، به‌زودی مورد توجه ادبای فارسی‌‌زبان شده و مصنفین متعددی، به تقلید و تفسیر آن پرداخته‌اند؛ به‌طوری‌که می‌توان گفت ظهور و انتشار آن باب مخصوصی را در ادبیات فارسی باز کرده است.
5. این تألیف نفیس، علاوه بر آنکه در فن بدیع، از آثار مهم و حاوی آن اندازه از صنایع است که رعایت و معرفت آنها، سخن را آرایشی نکوست، متضمن فوائد ادبی و اطلاعات تاریخی ذی‌قیمت و اشعار بعضی شعراست که ذکر آنان در غیر از این کتاب، در جای دیگری نیست.

منابع مقاله

مقدمه مصحح.