الفعل و الانفعال
| رسائل ابن سینا | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (نویسنده) |
| ناشر | بيدار |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1400 ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | فلسفه اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BBR 362 1359 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الفعل و الانفعال، اثر ابن سينا، به زبان عربی و در موضوع تأثير و تأثر اشياء است.
این کتاب به همراه بیست و دو رساله دیگر در مجموعه‌ای به نام رسائل ابن سينا، به چاپ رسیده است.
گزارش محتوا
در اين رساله، بوعلی افعال و انفعالات را به حسب تفاوت امور عقليه‌ي نفسانيه و جسمانیه متفاوت می‌داند و میگويد: هر چقدر شيء اقوا و اتم از غيرش باشد تأثيري كه از آن صادر میگردد، آشكارتر و ملموس‌تر خواهد بود.
وي اقسام فعل و انفعال را بدين صورت ذكر كرده است: نفسانیدر نفساني، نفسانى در جسمانى، جسمانى در نفسانى و جسمانى در جسمانى. اولى مانند تأثير عقول مفارقه در يك‌ديگرت و...
مؤلف، وحي و كرامات را دخل در تأثير نفسانیدر نفسانیمی‌داند، زيرا حقيقت وحي القايي خفي از امرى عقلي به اذن الهي در نفوس بشريه می‌باشد كه اگر در حال بيداري باشد، وحي و اگر در حال خواب باشد، نفث در روع ناميده مى‌شود. او برخى از آيات و معجزات را از قبيل تأثير نفسانیدر نفسانیو بعضى ديگر را از قبيل تأثير نفسانیدر جسمانی می‌داند.
مؤلف، به مناسبت در اين‌جا راجع به نبوت و جايگاه نبي بحثی را مطرح میكند كه در ميان آثار وى موقعيت ويژه‌ای دارد. وى منامات و الهامات را نيز از جمله‌ي تأثيرات امور نفسانیدر نفسانیمی‌داند و در توضيح آن رؤياهای صادقه و غير صادقه را از هم‌ديگر جدا كرده و علتش را بيان می‌نماید.
مؤلف، قسمي از سحر را از قبيل تأثير نفسانیدر نفسانیو قسمي ديگر را از قبيل تأثير جسمانی در نفسانیمی‌داند و سحر ساحران فرعون را كه در آيه‌ي«سحروا اعين الناس و استرهبوهم و جاءوا بسحر عظيم» به آن اشاره شده است، از قبيل قسم اول می‌شمارد. وى، انواع طلسمات و نيرنجات را از قبيل تأثير جسمانی در جسمانی به حساب آورده و در ذيل اين قسمت تأثير اجسام معدنيه را نيز توضيح داده است.