الأدب الصوفي في المغرب والأندلس في عهد الموحدين
| الأدب الصوفي في المغرب و الأندلس في عهد الموحدين | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | کتاني، نورالهدي عبدالرحمن (نویسنده) |
| ناشر | دار الکتب العلمية |
| مکان نشر | لبنان - بيروت |
| سال نشر | 1429ق. = 2008م |
| چاپ | يکم |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | ک2الف4 / 5181 PJA |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الأدب الصوفي في المغرب والأندلس في عهد الموحدين که به دوره‌ای طولانی (نزدیک به یک قرن و نیم) می‌پردازد که در آن نویسنده به ادبیات صوفیانه در مراکش و اندلس در حکومت موحدین و ویژگی‌های آن و انواع شعر یا نثر و ذکر مؤلفان و شاعران و آثار ایشان پرداخته است.
موضوع تصوف به‌طور عام و موضوع ادبیات صوفیانه به‌طور خاص، ازجمله موضوعاتی است که بسیاری از پژوهشگران به دلیل ارتباط نزدیک آن با ادبیات دینی، از پرداختن به آن بیم دارند.[۱] این اخبار و ادبیات صوفیانه منحصر در کتب تخصصی نیست، بلکه آن را در کتب تراجم و اخبار و تاریخ و ادبیات و علاوه بر آن در کتاب‌های مناقب و فهرست‌ها و سفرنامه‌ها و نیز کتب فقه و فتاوا شاهدیم. شاید رویدادهای سیاسی تأثیر زیادی بر استیلای یک نوع ادبیات در یک مقطع تاریخی خاص داشته باشد. قرن هفتم هجری عصر اتحاد مراکش و اندلس است. به دلیل مبارزه بین موحدین و مرینین برای کسب قدرت از یک‌سو و به دلیل سقوط بسیاری از شهرهای اندلس به دست اسپانیایی‌ها از سویی دیگر، این سقوط که برخی آن را نماد سقوط شکوه اسلام در اندلس می‌شناسند. این مبارزات در بدنه دولت موحدون، به‌طور طبیعی در تقویت ایمان مذهبی در بین مردم که اکنون خواستار ضرورت بازگشت به‌سوی خداوند بزرگ هستند و التزام به آموز‌ه‌های دین اسلام برای غلبه بر دشمن مشترک دارند، نقش بسزایی داشت.[۲] باوجود کثرت مطالعات پیرامون موضوع تصوف به‌طورکلی، یا برخی جنبه‌ها و مسائل و ظواهر فکری و ادبی یا برخی از چهره‌های برجسته آن، این موضوع نیاز به تحقیق و مطالعه بیشتری بخصوص در مراکش و اندلس دارد.
موضوع ادبیات صوفیانه در مراکش و اندلس در عصر موحدون - که از سال 561ق شروع و تا سال 668ق ادامه می‌یابد- با وجود اهمیت و کثرت آن، مطالعه دقیقی توسط هیچ‌کس در این زمینه انجام‌نشده است تا مطالب دقیق پراکنده از درون کتاب‌ها و نسخ خطی را بیرون بکشد و مطالب و چهره‌های برجسته آن را با دقت بسیار ردیابی کندو هرکدام از شخصیت‌های صوفی در عصر موحدون شایسته بررسی ویژه هستند.[۳]
کتاب از دو باب تشکیل شده است. در باب اول پس از مبحثی درباره ادبیات صوفیه، تعریف و انواع آن[۴]، در فصل اول این باب به مراکز تصوف در مغرب و اندلس پرداخته است.[۵] و در فصل دوم نگاهی به جریان صوفیه در عصر مرابطین و موحدین انداخته است.[۶]
در باب دوم در فصل اول به آثار ادیبان صوفی در این عصر پرداخته است.[۷] و در فصل دوم با عنوان تصوف رفتاری به ذکر مشهورترین متصوفه در عصر موحدین در مغرب و اندلس به همراه بیان رفتار و نظرات و معارف ایشان پرداخته است[۸] و در فصل سوم این باب با عنوان تصوف عرفانی، به بیان زندگی و رفتارها و حالات عرفانی برخی از ادبای صوفیه پرداخته است[۹]
پانویس
منابع مقاله
بخش تقدیم کتاب