الأصل الجامع لإيضاح الدرر المنظومة في سلك جمع الجوامع
| الأصل الجامع لإيضاح الدرر المنظومة في سلك جمع الجوامع | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سیناونی، حسن بن عمر (نویسنده) |
| ناشر | مطبعة النهضة |
| مکان نشر | تونس |
| سال نشر | 1347ق. = 1928م. |
| چاپ | چاپ اول |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 3 |
| کد کنگره | |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الأصل الجامع لإيضاح الدرر المنظومة في سلك جمع الجوامع، اثر حسن بن عمر بن عبدالله سناونی، شرحی است بر کتاب «جمع الجوامع في أصول الفقه»، نوشته تاج‌الدین عبدالوهاب سبکی (متوفی 771ق).
کتاب «جمع الجوامع في أصول الفقه»، از مهم‌ترین کتابهای اصولی مذهب شافعی است. به نوشته خود سبکی در مقدمه کتاب، این اثر برگزیده دو کتاب اصولی است: یکی شرح او بر «مختصر المنتهی» اثر ابن حاجب (رفع الحاجب عن مختصر ابن الحاجب) و دیگری شرح مشترک او و پدرش، تقی‌الدین سبکی، با عنوان «الإبهاج شرح منهاج الوصول» بیضاوی؛ البته، بنا به گفته برخی و خود سبکی، وی برخی آرای کلامی و اصولی را نخستین بار در این کتاب مطرح کرده است. وی در مقدمه، این کتاب را چکیده مباحث یک‌صد منبع پیش از آن شمرده است[۱].
کتاب «جمع الجوامع» در چند مقدمه و هفت بخش اصلی تدوین شده است؛ مقدمه‌ها مشتملند بر کلیاتی که غالباً از مبادی کلامی علم اصول است و آگاهی از آنها برای درک علم اصول ضروری بشمار می‌رود، مانند تعریف علم فقه و اصول فقه، اقسام تکلیف، اقسام واجب و شروط تحقق تکلیف. عناوین بخش‌های اصلی کتاب عبارتند از: کتاب (قرآن) و مباحث اقوال (الفاظ)، سنت، اجماع، قیاس، استدلال، تعادل و تراجیح و اجتهاد؛ ازاین‌رو، این کتاب، همچنان‌که مؤلف در مقدمه و اثر دیگر خود، «طبقات الشافعية الکبری» تصریح کرده است، یک منبع اصولی صرف نیست و مباحث کلامی بسیاری را نیز در بر دارد. جایگاه علمی سبکی و ویژگی‌ها و مزایای «جمع الجوامع»، مانند ساختار و محتوای غنی و ایجاز و اختصار، استفاده از تعابیر روشن و دقیق، پرهیز از مباحث جدلی و اختلاف‌برانگیز و جامعیت، موجب توجه ویژه علمای متأخر به آن شده است، تا آنجا که این کتاب یکی از منابع اصلی پنج‌گانه در اصول فقه اهل سنت بشمار می‌رود و تا سال‌های اخیر، در حوزه‌های علوم دینی اهل سنت، مانند دارالعلم‌های کردستان و جامع الازهر، کتاب درسی مهمی محسوب می‌شده است[۲].
اهمیت و جایگاه ویژه این کتاب، باعث شده است تا شروح، حواشی، منظومات و متخصرات متعددی بر آن نگاشته شود که اثر حاضر، از جمله آن شروح می‌باشد.
این شرح که در سه جلد تنظیم شده، با مقدمه کوتاهی از ناشر در بیان اجازه مؤلف بر نشر و چاپ آن، آغاز گردیده و مطالب بر همان ترتیب متن، ارائه شده است.
شیوه شرح، به‌صورت مزجی می‌باشد؛ بدین صورت که قسمت‌های متن اصلی در داخل پرانتز قرار گرفته و توضیحات و مطالب شارح، در بین آن، به‌گونه‌ای که شرح و متن، با هم ممزوج شده است.
کتاب، فاقد پاورقی بوده و فهرست مطالب هر جلد، در انتهای همان جلد آمده است.