نتائج الأفكار
| نام کتاب | نتائج الأفکار |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | قزوینی، ابراهیم بن محمدباقر (نويسنده) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 159 /ق4ن2* |
| موضوع | اصول فقه شیعه - قرن 13ق. |
| ناشر | مؤلف |
| مکان نشر | بمبئی - هند |
| سال نشر | 1258 هـ.ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE12088AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
«نتائج الافكار»، تأليف سيد ابراهيم موسوى قزوينى(1262-1214ق.)، به زبان عربى و در موضوع علم اصول مى‌باشد.
بعد از تأليف كتاب«ضوابط الاصول» توسط مؤلف كه در آن به بيان مسائل اصولى و مبانى احكام شرعى مى‌پردازد و در پاسخ به برخى از بزرگان علم اصول مى‌باشد، كثيرى از شاغلين به علوم دينى كه ميل و رغبت به درك و فهم مطالب اصولى داشتند، براى وصول به نكات پيچيده و دقايق و رسيدن به مسائل اصولى و حقايق، نيازمند اين بودند كه مسائل علم اصول را با دقت مورد برسى قرار دهند و اين موضوع، انگيزه‌اى شد تا مؤلف با استعانت از خداوند و بهره‌گيرى از علم و اجتهاد و تلاشى خستگى‌ناپذير خلاصه‌اى مهم از مسائل علم اصول را در قالب درس بيان نمايد؛ خلاصه‌اى كه باعث خلل در مطالب اساسى و سستى در معانى نباشد و نتيجه آن تأليف كتاب«نتائج الافكار» بود.
تأليف كتاب(كه به‌وسيله برخى از شاگردان مؤلف جمع‌آورى شده بود)، در سال(1236ق.)، به پايان آمد و در سال(1258ق.)، در بمبئى به چاپ رسيد.
ساختار
كتاب، شامل يك مقدمه، چند اصل و يك خاتمه مى‌باشد و فاقد فصول و ابواب گوناگون است.
در مقدمه، به تعريف، فايده و موضوع علم اصول پرداخته شده است.
در اصل‌هاى متعدد كتاب، به بيان مطالب و مسائل مهم علم اصول رسيدگى شده است.
در خاتمه، مباحث تعادل و تراجيح ذكر شده است.
گزارش محتوا
مؤلف، پيش از شروع متن كتاب، به حمد و ثناى الهى پرداخته است و پس از آن مقدمه را آغاز نموده است. در مقدمه، تعريف علم اصول را از لحاظ لغت و اصطلاح بيان نموده و بعد به فايده علم اصول و سپس به موضوع آن پرداخته است.
پس از مقدمه، مؤلف، مطالب و مسائل مهم علم اصول را در بخش‌هاى متعدد آورده است و نام هر بخش را اصل گذارده و مطالب ديگر را مندرج در اين اصول قرار داده است.
پاره‌اى از مطالب كتاب با دسته‌بندى آنها در بخش‌هاى متعدد به قرار زير است:
1. فى المبادى اللغوية: شامل تقسيم لفظ و معنا، وضع و اركان آن، حقيقت شرعيه، صحيح و اعم، تبادر، مشتق و...
2. فى الاوامر و النواهى: شامل مباحث ماده امر، هيئت امر، مجاز، امر عقيب حظر، مره و تكرار، اجزاء، اجتماع امر و نهى و...
3. فى المنطوق و المفهوم: شامل تعريف منطوق و مفهوم، مفهوم شرط، مفهوم وصف، مفهوم غايت و مفهوم حصر.
4. فى العام و الخاص: شامل تعريف عام و خاص، مفرد محلى به الف و لام، مفرد مضاف، تخصيص و...
5. فى المطلق و المقيد: شامل مباحث تعريف مطلق و مقيد، اقسام مطلق، شرايط حمل مطلق بر مقيد و...
6. فى الادلة الشرعية: شامل اجماع، حجيت كتاب، دفع ضرر و...
7. فى الظن: شامل مباحث اصل حرمت عمل به ظن، لزوم فحص قبل از عمل به ظن، مقدار فحص، عدم لزوم تحصيل ظن اقوى و...
8. فى الادلة العقلية: شامل حسن و قبح عقلى، حجيت عقل، ادراك ثواب و عقاب توسط عقل و...
9. فى الاصول العملية: شامل مباحث برائت، احتياط، استصحاب، حجيت استصحاب، جريان استصحاب در احكام ظاهرى و واقعى، لزوم فحص قبل از عمل به استصحاب، استصحاب در شرايع سابقه و...
10. فى الاجتهاد و التقليد: شامل تعريف و شرايط اجتهاد، صحت عبادت جاهل و فساد آن، رجوع مقلد به مجتهد و...
در پايان، خاتمه را ذكر نموده و عنوان آن را«خاتمة فى التعارض و التعادل و الترجيح» نهاده است. در اين خاتمه، مباحثى از قبيل تعريف تعارض دو دليل و اقسام آن، معناى تعادل دو دليل و وجوه محتمل در آن و... مطرح شده است.
وضعيت كتاب
كتاب، فاقد هر گونه فصل‌بندى و باب‌بندى و پاورقى مى‌باشد. فهرست مطالب موجود در كتاب، در آخر آورده شده است. اولين چاب كتاب در بمبئى بوده است.
منابع
مقدمه و متن كتاب.
پیوندها
مطالعه کتاب نتائج الأفکار در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور