الجامع الصغير في النحو
| الجامع الصغير في النحو | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن هشام، عبد الله بن یوسف (نويسنده) هرمیل، احمد محمود (محقق) |
| ناشر | مکتبة الخانجي |
| مکان نشر | مصر - قاهره |
| سال نشر | 1400ق - 1980م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ز2ج2 6151 PJ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الجامع الصغير في النحو، اثر ابن هشام، ابومحمد جمال‌الدین عبدالله بن یوسف انصارى (متوفای 761ق)، کتابی است در موضوعات مختلف علم نحو که با تحقیق احمد محمود هرمیل منتشر شده است.
کتاب حاضر، علی‌رغم اختصار و کمی حجم آن، از جمله آثار مفید و ارزشمند در مطالعات و مباحث نحوی بوده و نویسنده آن، یکی از معروف‌ترین و مشهورترین اعلام نحوی است[۱].
کتاب حاضر، همانند کتاب «شرح القطر الندی و بل الصدی» و «شذور الذهب»، از جمله مجموعه متونی است که ابن هشام به رشته تحریر درآورده و همان روش و منهج را در آن، پیش گرفته است. برخی از ویژگی‌های این اثر، به شرح ذیل می‌باشد:
- کتاب بدون مقدمه بوده و مطالب با عبارت: «الكلمة قول مفرد» آغاز شده و سپس، به مسائل و موضوعات، به‌صورت مستقیم، پرداخته شده است و این همان روشی است که ابن هشام در بیشتر آثار خود، از آن تبعیت کرده است.
- متن کتاب و ترتیب مسائل و مباحث آن، مانند متن کتاب «شذور الذهب» می‌باشد.
- ارائه مطالب کتاب، به‌صورت ارائه مطالب و مباحث علمی متمرکز می‌باشد که گاهی نیاز به شرح و توضیح دارد، مانند مبحث ضبط حروف اول در فعل مضارع.
- در بیان شواهد قرآنی و شعری، معمولا فقط به ذکر کلماتی که محل شاهد می‌باشد، اکتفا شده است.
- نویسنده در ارائه تمثیلات، از عادت همیشگی خود که در تألیفاتش رعایت می‌کند، پیروی نموده و به تمثیل نوع خفی اکتفا کرده و از تمثیل نوع جلی واضح، استفاده ننموده است؛ مانند مبحث مسوغات ابتدا به نکره.
- با بررسی مطالب و مباحث کتاب، می‌توان دریافت که برخی از مطالب آن، در واقع تلخیصی است از آنچه ابن هشام در دو کتاب «أوضح المسالك» و «المغني» آورده است؛ مانند بیان استعمالات «قد».
- در بیشتر موارد، به ارائه مثال و تمثیل اکتفا شده و بر این اساس، از شرح و تعریف مباحث، خودداری شده است.
- در این کتاب، از ذکر موارد شاذ و نادر و نیز علل مسائل نحوی، خودداری شده است.
- در برخی موارد، به توضیح و تشریح زیاد مطالب پرداخته شده و شواهد فراوانی در کتاب، ذکر گردیده است[۲].
تمام ویژگی‌های فوق باعث شده است کتاب حاضر، از جمله آثار ارزشمند در موضوع خود باشد[۳].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه محقق.