الحلية فيما لکل فعل من تصريف و بنية

الحلية لكل فعل من تصريف و بنية، اثر یوسف بن محمد بن عنتره، کتابی است در علم صرف که با روشی جدید، به بررسی ریشه افعال پرداخته و با تحقیق مصطفی بن حمزه به چاپ رسیده است.

الحلية فيما لکل فعل من تصريف و بنية
پدیدآوران	ابن عنتره، يوسف بن محمد (نويسنده) ابن حمزه، مصطفی (محقق)
ناشر	المملکة المغربیة. وزارة الأوقاف و الشؤون الإسلامیة
مکان نشر	مغرب - رباط
سال نشر	2005م
چاپ	1
شابک	‎9954-0-5037-x
زبان	عربی
تعداد جلد	2
کد کنگره	/الف2ح8 6131 PJ
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

اثر حاضر، از لحاظ موضوع و روش‌شناسی، منبعی خاص و برجسته بشمار می‌رود؛ زیرا نویسنده آن، روش جدیدی را در توزیع مطالب و فصل‌بندی مباحث کتاب در پنجاه فصل ابداع کرده است که هر فصل صرف یک فعل را نقطه شروعی برای مطالعه بسیاری از مسائل صرفی مربوط به آن فعل دانسته است؛ با توجه و اشاره به اینکه هر فعل نشان‌دهنده پدیده‌های صرفی است که در بقیه افعال کتاب وجود ندارد.

شاید بتوان یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های کتاب را اعتماد و اقتباس نویسنده از روش احتمالات و مفروضات صرفی دانست که روشی است که در ملاحظات عقلی، اعتقادی و ریاضی، بر اساس فهرست کردن و شمردن احتمالات و ذکر پیامدهای هریک از احتمالات جایز و ممتنع صورت می‌گیرد.

این کتاب همچنین به‌واسطه احتجاج نویسنده به قرائت‌های قرآنی و توجیحات دقیق و ظریف آن و نیز احتجاج به احادیث شریف نبوی و یقین به صحت آن، برخلاف عده‌ای از علما که در این موضوع، محتاطانه و محافظه‌کارانه رفتار می‌کنند، از سایر تألیفاتی که در این زمینه به رشته تحریر درآمده، متمایز شده است. نویسنده با این روش و رویکرد، نمایانگر ویژگی مکتب لغوی غرب اسلامی بوده است.

نویسنده آگاهی عمیقی از لغت عربی و مسائل و قضایای مربوط به آن از خود نشان داده و اطلاعات گسترده و وسیعی که در مورد تعدادی از منابع اصیل و معتبر این علم داشته، وی را در نگارش کتاب، یاری کرده است که از جمله این منابع، می‌توان به «مشكل إعراب القرآن» مکی بن ابی‌طالب قیسی اندلسی، «غريب القرآن» محمد بن عزیز سجستانی، «التفسير» محمد بن عبدالله بن عیسی بن محمد مری البیری معروف به ابن ابی‌زمنین، «الفصيح» احمد بن یحیی بن زید بن یسار معروف به ثعلب، «الأمالي» ابوعلی قالی، «المقدمة الجزولية» و «الإيضاح» و «التكلمة» ابوعلی فارسی، «أدب الكاتب» ابن قتیبه دینوری و «إصلاح المنطق» ابن سکیت اشاره نمود.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.