الإعراب و البناء دراسة في نظرية النحو العربي

الإعراب و البناء دراسة في نظرية النحو العربي، اثر جمیل علوش (معاصر)، پژوهشی است پیرامون موضوع اعراب و بنا در نحو عربی و بررسی برخی از نظریات مطرح‌شده پیرامون آن.

الإعراب و البناء دراسة في نظرية النحو العربي
پدیدآوران	علوش، جمیل (نویسنده)
ناشر	مجد (المؤسسة الجامعية للدراسات و النشر و التوزيع)
مکان نشر	لبنان - بیروت
سال نشر	1417ق. = 1997م.
چاپ	چاپ یکم
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏/ع8الف6 / 6151 PJ

نویسنده، این موضوع را ابتدا از زاویه تاریخی نگریسته و سپس از زاویه موضوعی، این بحث را مورد بررسی قرار داده و در پایان، به بحث و بررسی آن از زاویه شکلی و لفظی، پرداخته است. بر این اساس، وی کتاب را به سه باب «اعراب و خاستگاه و نحوه تطور و توسعه آن»، «بررسی اعراب از لحاظ لفظ، معنا و محل» و «علامات اعراب و بنا» تقسیم نموده و مطالب هر باب را در پنج فصل، پی گرفته است.

نویسنده در این فصول متوالی، جنبه‌های مختلف نظریات نحوی پیرامون اعراب و بنا را مورد بحث و بررسی دقیق قرار داده و به برخی از انحرافات و نقص‌های موجود در این نظریات، اشاره کرده است. وی تلاش نموده است تا تمامی این نقدها و تحلیل‌ها را با اندیشه‌ای آزاد و رویکردی ثابت و ماندگار، ارائه دهد و شهرت و بزرگی اندیشمند و عالمی باعث نشود تا اشکالات موجود در نظریه‌ای که ناشی از قصور، اشتباه و یا نسیان آن عالم بزرگوار باشد را نادیده گرفته و از آن چشم‌پوشی کند.

از جمله ویژگی‌های کتاب، استفاده نویسنده از منابع و مراجع فراوانی است که بیشتر آنها، از مهم‌ترین کتب و مصادر علم نحو و جزء منابع اصلی این دانش، می‌باشند. برخی از این منابع، قدیمی بوده و برخی نیز، مربط به دوران معاصر می‌باشد؛ زیرا وی معتقد است که ارائه ایده و نظریه صحیح و دقیق اعراب و بنا، بدون مراجعه به کتب علمای جدیدی که مرتبط با موضوع می‌باشد، ممکن نیست؛ به‌ویژه آنکه بسیاری از مطالب مطرح‌شده در کتاب، مربوط به موضع معاصران و تبیین نظریات و دیدگاه ایشان پیرامون موضوع اعراب و بنا می‌باشد. از جمله این منابع، اعم از متقدمین و معاصرین، می‌توان به کتب زیر، اشاره نمود: «أسرار العربية»، «الإنصاف في مسائل الخلاف» و «نزهة الألباء في طبقات الأدباء» ابوالبرکات عبدالرحمن بن انباری (577ق/ 1181م) و «أسرار اللغة» و «الأصوات اللغوية» انیس ابراهیم.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.