المنهج الاستدراكي النقدي في اللغة
المنهج الاستدراكي النقدي في اللغة و دور السيد علي‌خان المدني في تطويره و تنميقه، تألیف سید علی شهرستانی، تحلیل انتقادی کتاب «الطراز الاول و الکناز لما علیه لغة العرب المعول» تألیف سید علی‌خان مدنی شیرازی (متوفی 1120ق) است.
| المنهج الاستدراکی النقدی فی اللغة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | شهرستانی، سید علی (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | المنهج الإستدراکي النقدي في اللغة و دور السيد علي خان المدني في تطويره و تنميقه : "دراسه معجميه" الطراز الاول و الکناز لما عليه من لغه العرب المعول |
| ناشر | الاجتهاد |
| مکان نشر | ايران - قم |
| سال نشر | 1427ق. = 2006م. |
| چاپ | چاپ يکم |
| شابک | 964-95037-6-5 |
| موضوع | مدني، علي خان بن احمد، 1052 - 1120؟ق. الطراز الاول و الکناز لما عليه من لغه العرب المعول - نقد و تفسير
زبان عربي - تحقيق فقه اللغه عربي زبان شناسان عرب |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /م4 ط4085 / 6070 PJ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
کتاب الطراز الاول از دائرة المعارف‌های بزرگ لغت است. دیدگاه‌های انتقادی سید علی‌خان در الطراز الاول، یکی از مقوله‌ها و میدان‌هایی است که علامه ادیب سید علی‌خان مدنی به‌خوبی وارد آن شده و از عهده آن نیز برآمده است.[۱] سید علی‌خان شیوه عمومی خود را در مقدمه کتابش ذکر کرده و تصریح کرده که من نخست به لغت عام پرداخته‌ام، آنگاه لغات خاص قرآن و غریب القرآن را ذکر کرده‌ام، بعد غریب الاثر را بحث نموده، سپس به مجاز، مصطلح و مثل پرداخته‌ام.[۲]
شهرستانی در مقدمه‌ای مفصل، ابتدا به معرفی کتاب و نویسنده آن پرداخته است. سپس شیوه لغت‌نویسان در تدوین کتب لغت و شیوه نقادانه در لغت را مطرح کرده است. در ادامه، شیوه کتاب «الطراز الاول» و ویژگی‌های آن را بیان کرده است. ذکر ضرب‌المثل‌های عربی، نسخه‌های کتاب، دیدگاه فقها درباره کتاب و شیوه تحقیق اثر، مباحث پایانی کتاب را تشکیل می‌دهد.
نویسنده معتقد است سید علی‌خان تنها تفسیر لغوی نکرده و به گفته‌های فراء، نحاس، زجاج، ابن جنی و دیگر بزرگان لغت بسنده نکرده است، بلکه به بیان مراد آیه شریفه توجه داشته است. او با اهتمام به تفاسیر معتبر و دریافت چکیده آنها، آنچه را که نزدیک‌تر به مقصود آیه بوده برگزیده است.[۳]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- ربانی (گازاری)، محمدحسن؛ «شناسایی کتاب الطراز الأول و الکناز لما علیه لغة العرب المعول»، آینه پژوهش، مرداد و شهریور 1380، شماره 69، ص52 تا 68.