أبوحيان و تفسيره البحر المحيط
| ابوحیان و تفسیره البحر المحیط | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن ناصر البدر، بدر (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | البحر المحیط فی التفسیر. شرح |
| ناشر | مکتبة الرشد ناشرون |
| مکان نشر | ریاض - عربستان |
| سال نشر | 1420 ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | ابوحیان، محمد بن یوسف، 654 - 745ق. - نقد و تفسیر
ابوحیان، محمد بن یوسف، 654 - 745ق. البحر المحیط فی التفسیر - نقد و تفسیر تفاسیر ادبی تفاسیر اهل سنت - قرن 8ق. |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 95/5 /الف2 ب3082 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ابوحيان و تفسيره البحر المحيط تأليف بدر بن ناصر البدر عضو هيأت علمى دانشگاه امام محمد بن مسعود به زبان عربى، گزارشى از زندگانى ابوحيان محمد يوسف الاندلسى (654-745ق)، وتفسير او بحر المحيط می‌باشد. بدين جهت كه صاحب تفسير از بزرگان مفسران اهل سنت است مؤلف بر خود لازم مى‌بيند كه گزارشى از آن ارائه دهند تا مورد استفاده همگان قرار گیرد.
ساختار
مؤلف پس از بررسى گزيده‌هاى نحوى ابوحيان در تفسير بحرالمحيط در خلال بحث به ویژگی‌هاى خاص این تفسير از جهت علمى، جامعيت، تنوع مباحث و حسن استفاده از مصادر، رساله‌اى در مورد ابوحيان و تفسيرش مى‌نویسد كه شامل یک مقدمه[۱]، دو فصل، خاتمه و فهرست اعلام[۲] و فهرست موضوعات[۳] است و با بيانى ساده، رعايت اختصار، نظم منطقى و با دقت در استناد، نگاشته شده است.
گزارش محتوا
در فصل اوّل زندگانى ابوحيان، نسبت و محل تولد، صفات، سفرها، اساتيد، شاگردان، تأليف‌ها و وفاتش بررسى شده است.[۴]
در فصل دوم به زمان و مكان تأليف[۵]، روش تفسيرى[۶]، ارزش علمى، مصادر[۷]، جايگاه او در فرق و طائفه‌هاى معتزله، فلاسفه، صوفيه، شيعه باطنيه و...[۸] واستفاده او از كتب سائر علماء و استفاده علماى بعدى از تفسير ايشان اشاره شده است.[۹]
مؤلف در روش تفسيرى ابوحيان چنين نگاشته‌اند: ابوحيان در ابتداى کتاب پس از بررسى مفردات، آياتى را كه وى آنها تفسير مى‌كند از جهت لغوى و احكام ادبى به سبب نزول آيه و نسخ، مناسبت و ارتباط آن با آيات قبلى و قرائات آيه به همراه توجيه آن در علم عربى، اقوال علماء متقدم و متأخّر در فهم آيه می‌پردازد. ايشان با رعايت اختصار اهتمام درعدم تكرار مباحث داشته، بدين جهت در بسيارى از موارد، تحقيق موضوع را به جاى ديگرى حواله كرده و در ادامه به اقوال علماى چهارگانه و غير ايشان هم اشاره كرده است. جائیکه حكم، غريب و خلاف مشهور است ادلّه و مقتضاى دليل آمده است سپس فوائد بيانى و بديع آيات را به طور خلاصه بررسى و در آخر آيات مضمون آيات را به طور خلاصه آورده‌اند.[۱۰]
به نظر ابوحيان برای تفسير احتياج به هفت مسأله ضرورى است؛ آشنايى با علم لغت و احكام، ادبيان عرب و علم بيان و بديع و تعيين مبهم، تبيين مجمل، سبب نزول، نسخ و شناخت اجمال و تبيين، عموم و خصوص، اطلاق و تقييد، دلالت امر و نهى و كلام در آنچه بر خداوند ممكن است، واجب است و محال است.
وضعيت کتاب
در آخر کتاب فهرست اعلام[۱۱] و فهرست موضوعات[۱۲]، آمده، و در پاورقى به آدرس آيات، روايات، مطالب نقل شده و هم چنين توضيح برخى لغات، اصطلاحات، اماكن و شرح مختصر بعضى اعلام اشاره شده است.
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب