بیدآبادی، محمد بن محمدرفیع
| ملا آقا محمد بیدآبادی | |
|---|---|
 مرقد آقا محمد بیدآبادی در تخت فولاد اصفهان | |
| نام پدر | محمدرفیع |
| محل زندگی |  ایران |
| رحلت | 1198ق |
| مدفن | تخت فولاد |
| اطلاعات علمی | |
| اساتید | میرزا محمدتقی الماسی خواجویی، اسماعیل ملا عبدالله حکیم |
| شاگردان | ملا علی نوری ملا محراب گیلانی |
| برخی آثار | حسن دل |
بیدآبادی، محمد بن محمدرفیع (متوفای 1198ق)، فقیه، حکیم و عارف قرن دوازدهم.
ولادت
محمد بن محمدرفیع بیدآبادی، در اصفهان در محله بیدآباد به دنیا آمد[۱]. دوران زندگی بیدآبادی در بحرانی‌ترین لحظات تاریخی ایران سپری شده، اوائل عمر وی مقارن با سقوط صفویه (1135ق) و روی کار آمدن افاغنه بوده است[۲].
جایگاه علمی
اساساً اهمیت ویژه بیدآبادی در انتقال میراث فلسفی ملاصدرا به نسل پس از خود است، بنابراین، بیدآبادی را می‌توان احیاکننده و مروج فلسفه ملاصدرا دانست، هرچند بیش‌تر در عرفان بروز و ظهور کرده است. بیدآبادی در عرفان، مرید سید قطب‌الدین نیریزی (۱۱۰۰ـ۱۱۷۳)، از ارکان سلسله ذهبیه، بود و پس از مرگ او قطب این سلسله شد. تبحُرّ وی در علم کیمیا نیز ادعا شده است. بیدآبادی در فقه قائل به وجوب نماز جمعه در عصر غیبت امام زمان(ع) بود. برخی او را در زمره مخالفان نظریه اجتهاد و مدافعان نظریه اخباری نام برده‌اند.
اساتید
- ملا عبدالله حکیم (متوفای 1162)؛
- میرزا محمدتقی الماسی (متوفای 1159).
شاگردان
ملا علی نوری، ملا محراب گیلانی، حاج محمدابراهیم کرباسی، میرزا ابوالقاسم خاتون‌آبادی، ملا عبدالکریم اشراقی قاینی، سیّد حسین قزوینی، میرزا ابوالقاسم قمی، ملا نظرعلی گیلانی، صدرالدین محمد دزفولی، اسماعیل جزایری و میرزا هدایت‌الله مشهدی و...
ویژگی‌های اخلاقی
بیدآبادی به توجهی که حکومت وقت به وی می‌کرد، بی‌اعتنا بود و اموالی را که به رسم هدیه برای او می‌فرستادند، نمی‌پذیرفت. وی به زهد و قناعت در معاش می‌کوشید و برای امرار معاش، به زراعت و شعربافی می‌پرداخت. در قحطی اصفهان، برای همدردی با قحطی‌زدگان، شش ماه به خوردن زردک خام اکتفا کرد.
وفات
وی در ۱۱۹۷ (یا اول محرم ۱۱۹۸ق) وفات یافت و مقبره وی در تخت فولاد اصفهان، جنب مقبره پدرش در شرق تکیه خوانساری‌ها، جای دارد.
آثار
- آداب سیر و سلوک؛
- التوحید علی نهج التجرید (مبدأ و معاد)؛
- حُسن دل؛
- تفسیر؛
- مکاتبات[۳].
پانویس
منابع مقاله
- صدرایی خویی، علی، مقدمه کتاب «حسن دل»، بیدآبادی، محمد بن محمدرفیع، قم، انتشارات نهاوندی، چاپ یکم، 1380ش.
- سید عرب، حسن، «دائرةالمعارف بزرگ اسلامی»، ج5، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1373.