شرح الصحیفة السجادیة

شرح الصحیفة السجادیة
پدیدآوران	جزایری، عزالدین (نویسنده)
عنوان‌های دیگر	شرح الصحيفة السجادية: دروس عاليه في التربيه الذاتيه صحيفه سجاديه. شرح
ناشر	دار التعارف للمطبوعات
مکان نشر	لبنان - بيروت
سال نشر	1402ق. = 1982م.
چاپ	چاپ دوم
موضوع	علي بن حسين (ع)، امام چهارم، 38 - 94ق. صحيفه سجاديه - نقد و تفسير دعاها
زبان	عربي
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏‎‏1361 ‎‏/‎‏ع‎‏8‎‏ ‎‏ص‎‏3023‎‏ / 267/1 BP

شرح الصحیفة السجادیة، عنوان کتابی است یک‌جلدی به زبان عربی از عزالدین جزایری با موضوع روایات اسلامی. جزایری در این اثر به شرح صحیفه امام علی بن الحسین(ع) معروف به صحیفه سجادیه(ع) پرداخته است. صحیفه سجادیه(ع) بعد از قرآن و نهج‌البلاغه مهم‌ترین و ارزشمندترین اثر مکتوب اسلام است که از آن به‌عنوان قرآن صاعد، اخت القرآن، انجیل اهل‌بیت(ع) و زبور آل محمد(ص) نام برده‌اند. این کتاب شامل 54 دعا است که دربرگیرنده مسائل مختلف اسلامی است: در حقیقت، صحیفه، تعلیم‌دهنده دین و اخلاق در لباس دعا است و امام سجاد(ع) در قالب دعا، شریعت الهی و اخلاق محمدی(ص) را تشریح می‌نماید. این کتاب شریف توسط امام سجاد(ع) انشاء شده و امام محمد باقر(ع) آن را یادداشت و ضبط فرموده است. بعدها زید بن علی(ع) برادر امام محمد باقر(ع)، یک نسخه از آن را برای فرزندش یحیی بن زید به میراث می‌گذارد و او را به حفظ و حراست از آن توصیه می‌کند.

کار جزایری در این شرح، بیشتر شرح مختصر لغات و معانی است تا خواننده معانی دعا را در هنگام خواندن آن بفهمد و درعین‌حال از فضای خواندن دعا خارج نشود.

در مقدمه ناشر بر کتاب چنین می‌خوانیم: بشریت در نیازهای امروزینش نیازمند دیدگاهی روشن از زندگی است تا در فعالیت و رفتارهایش به شکل معقول عمل کند. «صحیفه سجادیه» یکی از منابع اصلی در اندیشه اسلامی است که حاوی تبیین بینش از زندگی است. این کتاب برای ارائه به عموم مردم نیازمند شرح و توضیح مختصر و مفیدی بود. کتاب «شرح الصحیفه السجادیه» از جزایری _طبق آنچه انتظار می‌رفت_ حاوی توضیح درباره دعا و آداب آن بود و اخراج و تولید فنی و هنرمندانه آن، ناشر را قانع کرد که خواندن آن برای خواننده آسان است و سریع به آن میل و رغبت نشان می‌دهد؛ به همین دلیل این اثر، سریع منتشر شد. مدتی بعد در پاسخ به درخواست‌های مکرر خوانندگان و پخش‌کننده‌ها، ناشر پس از تائید نویسنده، اقدام به چاپ مجدد آن کرد که نسخه حاضر، از همین نسخه تجدید چاپ شده اثر است.

در پیشگفتار نویسنده بر کتاب درباره دعا و تأثیرات و آداب آن، زمان دعا، و گناهانِ مانع از اجابت دعا توضیح داده شده و سپس درباره امام سجاد(ع)، صحیفه مبارکه سجادیه(ع) و اثر تربیتی آن و... توضیح داده شده است.

در پایان مقدمه، نویسنده درباره کار خودش در این اثر توضیح داده است. وی می‌نویسد: در مقدمه مواردی را که باید برای مناجات‌کنندگان اتفاق بیفتد، روشن کردم تا هنگام قیام به ادای دعا، آگاه باشند و با وضوح و از روی روشنی به مقاصد شرعی خود برسند. و رغبتم در شرح بر این بود که با طول و تفصیل و تحقیق _که البته سزاوار «صحیفه» است_ توده دعاخوانان را ملول نکنم از این‌رو خلاصه بیان کردم و تفصیل در شرح را به مقام خاص خودش واگذاشتم که طالبش آن را در جاهای دیگر خواهد یافت. و من مشتاق بودم که میلیون‌ها نفر از همین «صحیفه» و از کلام امام(ع) بهره ببرند، به همین دلیل در شرح، به مقدار لازم توضیح دادم؛ در حدی که معانی با خوانندگان دعا همراه باشد و در فضای قدسی دعا تنفس کنند و از آن خارج نشوند. این شرح برای این بود که وقتی کلمات دعا را می‌خوانند معانی آن‌ها را بدانند.

از جمله کارهای محقق روی کتاب، موارد زیر را می‌توان یاد کرد:

1. قرار دادن خط فاصله یا برخی علامت‌های توضیحی دیگر، بین جملات.
2. جدا كردن و مرتب كردن هجاها و عبارات، به‌نحوی‌که خوانندگان آن را بپسندند و درك معاني برايشان راحت‌تر شود و بدون طولانی و ملول شدن مشغول راز و نیاز و لذت بردن از آن باشند.
3. چاپ کتاب و تولید فنی آن.

سند صحیفه در این کتاب از صفحه 27 تا 38 کتاب ذکر شده است و سپس ادعیه به ترتیب، آمده است.

منبع مقاله

مقدمه‌های ناشر و نویسنده بر کتاب.