إيضاح الغوامض في تقسيم الفرائض

إيضاح الغوامض في تقسيم الفرائض اثر آیت‌الله مولى على على‌يارى غروى، از كتب فقهى استدلالى شيعه در تبيين مسايل، احكام و فروعات باب ارث و تقسيمات پيچيده سهام و معرفى طبقات مربوطه است.

ایضاح الغوامض فی تقسیم الفرایض
پدیدآوران	علیاری تبریزی، علی بن عبدالله (نویسنده) مسترحمی، هدایت‌‎الله (مصحح) موسوی غروی، محمدجواد
ناشر	بنیاد فرهنگ اسلامی کوشانپور
مکان نشر	قم - ایران
سال نشر	1421 ق
چاپ	2
موضوع	ارث (فقه) فقه جعفری - قرن 14
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏197‎‏ ‎‏/‎‏ع‎‏8‎‏الف‎‏9
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

در معرفى هر يك از مسائل ارث از جدول‌ها، نمودارها و قواعد رياضى به شكل سنتى آن استفاده شده و به تفصيل احكام ميراث و ارث‌برى طبقات مختلف بررسى شده است.

انگيزه تأليف

هدف نویسنده، روشن كردن سختى‌ها و مشكلات باب ارث و تعيين مقدار سهام و نسبت هر طبقه با سهام خاص مى‌باشد و در اين راه از بهترين اصول و قواعد بهره مى‌گيرد و مطالب را آسان مى‌سازد.

ساختار

استدلال به ادله فقهى شيوه عمومى نویسنده در استنباط فروعات ارث است اما براى استخراج اين مسائل از نمودارهاى فنى و توضيحات رياضى هم بهره مى‌گيرد. نویسنده، بر طبق ادله مختلف فقهى به استنباط احكام و فروعات ميراث پرداخته و كتابش را در يك مقدمه و سه باب و خاتمه تنظيم نموده است.

گزارش محتوا

ابتدا از موجبات ارث و موانع آن بحث كرده و موجبات را به نسبى و سببى تقسيم نموده، سپس به سه مورد از موانع ارث اشاره دارد.

در اين تحليل از مانعيت كفر و ارتداد به تفصيل بحث نموده و از رقيت به عنوان ديگر موانع ارث سخن گفته و ادله و مبانى مانعيت اين عوامل را بررسى كرده است. آن‌گاه از حجب ارث بحث شده و در ذيل آن از مسائل و فروعات بسيارى سخن رانده است. در اين بررسى از قواعد رياضى مختلفى مانند قاعده جمع و تنصيف و تفريق و ضرب و قسمت بهره گرفته و طبقات سهام و نحوه ارث‌برى هر كدام را مشخص كرده است.

برخى ديگر از اصطلاحات فنى اين بخش عبارتند از: تماثل و تداخل، توافق و تباين، مثال المنكسر، متوافقه و متداخله. هر كدام از اين اصطلاحات به حل مسائل سخت و پيچيده فقهى كمك كرده و ابعاد آن را روشن مى‌كنند.

سپس از عول و تعصيب، كسرها و عصبه، حاجب، ارث اخوه و اخوات، ميراث جد و نحوه جريان عول و تعصيب در ارث‌برى آنها بررسى شده و بعد توارث ميان زوجين طرح شده است. مسئله بعدى به صاحبان سهم به طور انفرادى اختصاص يافته و در ادامه به تفصيل از مبانى فقهى، ادله و ابعاد طبقات شش‌گانه ارث و نحوه ارث هر كدام، رعايت ترتيب‌ها و اشكال و تقسيمات فرعى اين طبقات بحث شده و جداول و اصول رياضى مختلفى به عنوان راهنماى آموزشى اين مباحث مطرح شده است. روش نویسنده اين است كه در ابتداى هر مبحث قطعاتى از اشعار و ارجوزه‌هاى علمى فقها و علما و شعراى شيعى را درباره مباحث و مسائل ارث نقل كرده بعد به توضيح فن و تحليل فروعات و احكام و جزييات آن پرداخته و اقوال و آراى فقهاى كهن و مبانى و ادله فقهى هر مبحث را بررسى كرده و به شرح فروعات ارث مى‌پردازد.

در تشريح طبقات ارث، مباحث هر طبقه با فروعات بسيار به صورت جدا از ديگر طبقات مطرح و به اين طريق اشكال و تقسيمات فنى باب ارث مشخص شده است.