علوی گرگانی، سید محمدعلی
| نام | علوی گرگانی، سید محمدعلی |
|---|---|
| نام‌های دیگر | آي‍ت‌ال‍ل‍ه ع‍ل‍وي ح‍س‍ي‍ن‍ي گ‍رگ‍ان‍ي
ح‍س‍ي‍ن‍ي، سيد م‍ح‍م‍دع‍ل‍ي ع‍ل‍وي ح‍س‍ي‍ن‍ي گ‍رگ‍ان‍ي، م‍ح‍م‍دع‍ل‍ي |
| نام پدر | آيتاللَّه حاج سيد سجاد علوى گرگانى |
| متولد | 1317ش |
| محل تولد | نجف اشرف |
| رحلت | 1400ش |
| اساتید | آیت‌الله بروجردی |
| برخی آثار | أجوبة المسائل |
| کد مؤلف | AUTHORCODE18749AUTHORCODE |
سید محمدعلی علوی گرگانی (1318-1400ش)، فقیه و مجتهد معاصر، از شاگردان آیت‌الله بروجردی و امام خمینی(ره) بوده و کتاب «لئالي الأصول»، از آثار ارزشمند ایشان است.
ولادت
آیت‌الله محمدعلی علوى گرگانی، در سال 1359ق/خرداد 1318ش، در نجف اشرف، به دنیا آمد[۱].
تحصیلات
وی هفت ساله بود (1365ق) که همراه پدر بزرگوارش به ایران بازآمد و به قرائت قرآن مجید و آموختن نصاب، حساب، گلستان و پس از آن به یادگیرى فنون ادب و علوم عرب نزد ایشان پرداخت. نخست، ادبیات و مغنى و مطول و بخشى از شرح لمعه را نزد والدش بیاموخت و در سن شانزده سالگى (1374ق)، همراه با معظم‌له به زیارت بیت‌الله الحرام نائل آمد. در بازگشت از سفر حج، قصد ماندن و تحصیل در حوزه علمیه نجف را داشت که به توصیه آیت‌الله حکیم، رهسپار حوزه علمیه قم شد و در محضر درس اساتید بزرگی همانند حضرات آیات: مجاهدى تبریزى، سلطانى طباطبایى و ستوده اراکى، زانوى ادب به زمین زد و باقی‌مانده سطوح را در طول 4 سال فراگرفت[۲].
اساتید
از جمله اساتید ایشان، عبارتند از آیات عظام:
- بروجردى (سه سال درس فقه)؛
- امام خمینى(ره) (هشت سال درس اصول)؛
- سید محمد محقق احمدآبادى یزدى، مشهور به محقق داماد (دوازده سال درس فقه و اصول)؛
- سید محمدرضا موسوى گلپایگانى؛
- عباسعلى شاهرودى؛
- محمدعلى اراکى؛
- مرتضى حائرى یزدى (پانزده سال درس فقه)[۳].
وی همچنین در ایام تعطیلی حوزه علمیه قم در فصل تابستان، به مدت هفت سال، به نجف اشرف رفته و از درس علماى بزرگ نجف، بهرهور مى‌شد؛ علمای بزرگی همچون آیات عظام: امام خمینى(ره)، خویى، شاهرودى و میرزا باقر زنجانى[۴].
تدریس
ایشان عمر پربار خویش را به تألیف، تدریس و تبلیغ دین گذرانید. وی از همان اوایل تحصیل، به تدریس کتب ادبیات و سطوح پرداخت. بارها سیوطى و مغنى و مطول، شرح شمسیه و شرح نظام را تدریس کرد و در همان زمان نوجوانى (16 سالگى) کتاب «كشف الغاشية عن وجه الحاشية» را تألیف نمود. از سال 1382ق، به تدریس سطوح (معالم، قوانین، شرح لمعه و شرح تجرید) و سطح عالى (رسائل، مکاسب و کفایه و شرح منظومه) پرداخت[۵].
وی در سال 1405ق، بود که بنا به تقاضاى گروهى از فضلا، تدریس خارج فقه (بر اساس کتاب «شرائع الإسلام» محقق حلى را آغاز کرد و تاکنون کتاب‌هاى: طهارت و زکات را به پایان برده و هم‌اکنون شرح کتاب «صلات» را ادامه مى‌دهند و هم‌زمان خارج اصول را نیز بر پایه «كفاية الأصول» آغاز نمود که دوره کامل آن 15 سال به طول انجامید و به پایان رسید و هم‌اکنون دومین دوره آن، آغاز شده است. وى در طول 40 سال تدریس خویش، فضلاى بی‌شمارى را از سرچشمه زلال علوم اهل‌بیت(ع)، بهره‌مند ساخته است[۶].
تبلیغ
ایشان سالیان فراوان بر مسند وعظ و ارشاد تکیه زدند و این شیوه، تا پس از مرجعیت وی ادامه داشته است[۷].
شیوه تدریس
درس معظم‌له از ملاحت گفتار، تتبع اقوال و دقت و بررسى آنها، تحقیق مبسوط در روایات (فقه الحديث) و جمع بین اخبار متعارض و بررسى رجال حدیث برخوردار است. ایشان، با نظر افکندن در کتاب‌هاى متداول و غیر متداول (همانند: غنائم الأيام میرزاى قمى، وسيلة المعاد ملا اسماعیل عقیلى نورى، جامع المدارك آیت‌الله خوانسارى) و نقد و بررسى آنها و کاویدن ادله، سرانجام قولى را برگزیده، که گاه این سخن با سخن دیگر فقیهان منطبق بوده و گاه متفرد است. ایشان در خلال درس، به ذکر مطالب مناسب از تاریخ، تفسیر، رجال و مواعظ نیز پرداخته و درسش، آمیزه‌اى از مطالب گران‌قیمت و ارزشمند است، که نتیجه سالیان فراوان مطالعات مختلف و تجربه‌هاى بسیار معظم‌له مىباشد[۸].
مرجعیت
معظم‌له، یکى از چهره‌هاى مشهور علم و تقوا و فقاهت در حوزه علمیه قم بود و در سال 1412ق، فتاواى خویش را در اختیار همگان قرار دادند[۹].
وفات
سرانجام ایشان در روز سه شنبه ۲۴ اسفند ۱۴۰۰ش برابر با 12 شعبان 1443ق بر اثر عارضه عفونی رحلت کردند.[۱۰]
آثار
وی داراى تألیفات متعدد فقهى، اصولى، حدیثى و رجالى است که عبارتند از:
الف)- آثار چاپی:
- توضیح المسائل (به اردو هم ترجمه شده است)؛
- أجوبة المسائل یا پاسخ به جدیدترین استفتائات (2 جلد)؛
- مناسک حج (آداب، اعمال و استفتائات حج)؛
- منهج الصالحين (رساله توضیح المسائل عربى)؛
- منهج الناسكين (مناسک حج عربى)؛
- نور الهدى (تعلیقه بر عروة الوثقى)؛
- المناظر الناضرة في أحكام العترة الطاهرة (بخشى از كتاب الطهارة)؛
- تعلیقه بر تحرير الوسيلة؛
- گلچینى از انوار اخلاقى (برگزیده درس اخلاق روز چهارشنبه)؛
- ره‌توشه پارسایان، انوار اخلاقى (شرح وصایاى پیامبر(ص) به ابوذر غفارى و عبدالله بن مسعود)؛
- روزه سپر مؤمن (شامل احکام، استفتائات و آداب روزه‌داری)؛
- احکام بانوان؛
- احکام جوانان؛
- احکام کسب و کار؛
- آشنایی با اعتکاف؛
- کلید سعادت (احکام بانوان، گردآوری‌شده توسط حجت‌الاسلام فاطمی)؛
- توحید از دیدگاه علم (یکى از سخنرانی‌هاى معظم‌له)؛
- لئالي الأصول.
ب)- آثار غیر چاپی:
- المناظر الناضرة (شرح مفصل ابواب طهارت، صلات و زکات شرائع الإسلام)؛
- لئالي الأصول (10 جلد از مباحث الفاظ تا پایان استصحاب که سه جلد آن به چاپ رسیده است)؛
- زبدة اللئالي (تلخیص کتاب فوق)؛
- القواعد الفقهية (قاعده‌هاى: ضمان، لاضرر، تقیه، عدالت، میسور و أصالة الصحة)؛
- رساله در فروع علم اجمالى؛
- رساله در تعادل و تراجیح؛
- رساله در اجتهاد و تقلید؛
- تقریرات درس فقه آیت‌الله بروجردى (بحث طهارت و قضا)؛
- تقریرات درس فقه آیت‌الله محقق داماد (کتاب صلات و حج)؛
- تقریرات درس فقه آیت‌الله حاج شیخ عباسعلى شاهرودى (کتاب طهارت)؛
- تقریرات درس فقه آیت‌الله اراکى (بحث صلاة الجمعة)؛
- تقریرات درس فقه آیت‌الله مرتضى حائرى (کتاب طهارت و خمس)؛
- تقریرات درس اصول امام خمینى(ره) (از بحث مقدمه واجب تا آخر قطع و ظن).
- تقریرات درس اصول آیت‌الله محقق داماد (دوره کامل).
- تعلیقه بر وسيلة النجاة؛
- تعلیقه بر منهاج الصالحين؛
- كشف الغاشية عن وجه الحاشية (توضیح مشکلات حاشیه ملاعبدالله)؛
- نور البيان في تفسير القرآن؛
- طبقات الرجال؛
- ره‌توشه پارسایان انوار اخلاقى (شرح وصایاى پیامبر(ص) به امیرالمؤمنین(ع))[۱۱].
پانویس
منابع مقاله
بی‌نام، برگرفته از سایت «پایگاه اطلاع‌رسانی مرجع عالی‌قدر حضرت آیت‌الله‌العظمی علوی گرگانی (مدظله)».
وابسته‌ها
مناسک حج همراه با ادعیه و زیارات
التعليقة علی تحرير الوسيلة للإمام الخميني (علوی گرگانی)
المناظر الناظرة في أحکام العترة الطاهرة: كتاب الصلاة
المناظر الناظرة في أحكام العترة الطاهرة: كتاب الزكاة
نور الهدی تعلیقة علی العروة الوثقی
پندهای رسول اعظم (ص) به عبدالله بن مسعود
روزه سپر مؤمن، به ضمیمه احکام روزه
زندگی نامه حضرت آیت‌الله علوی گرگانی
وصایای پیامبر اعظم (ص) به امیر المؤمنین(ع)