الألفين في إمامة مولانا أميرالمؤمنين علي بن أبي‌طالب عليه‌السلام
| نام کتاب | الألفین في إمامة مولانا أمیرالمؤمنین علي بن أبي طالب علیه السلام |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | علامه حلی، حسن بن یوسف (نويسنده) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 223/54 /ع8الف7 1361 |
| موضوع | اسلام - مسایل متفرقه
امامت - جنبههای قرآنی علی بن ابی طالب (ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - اثبات خلافت علی بن ابی طالب (ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - جنبههای قرآنی علی بن ابی طالب (ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - فضایل |
| ناشر | موسسة دار الهجرة |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1409 هـ.ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE1422AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى:
الألفين في إمامة أميرالمؤمنين، تاليف علامه حلى، يكى از مهم‌ترين كتب در بحث امامت مى‌باشد. چنانكه در اثبات امامت به بيش از هزار دليل استدلال شده است.
وجه تسميۀ اين كتاب به الفين(دو هزار) اين است كه مولف هزار دليل در اثبات امامت اميرالمومنين(ع) و هزار دليل در رد شبهات مخالفين امامت آن حضرت بيان مى‌كند.
مولف در مقدمه مى‌گويد: «أوردت فيه من الادلة اليقينية و البراهين العقلية و النقلية الف دليل على امامة سيد الوصيين على بن ابى طالب(ع)و الف دليل على ابطال شبهه الطاعنين و أوردت فيه من الادلة على باقى الائمة ما فيه كفاية للمسترشدين».
مولف اين كتاب را نتوانسته به اتمام برساند. او هزار دليل اول را تمام كرده و از هزار دليل دوم تنها 38 دليل بيان كرده است. او اين كتاب را به فرزندش محمد (فخر المحققين) نگاشته است.
علامۀ حلى نگارش اين كتاب را در رمضان سال 712ق در شهر گرگان وقتى كه مصاحب سلطان غياث الدين محمد اولجاتيوا بود، به پايان رساند.
ساختار:
مولف در مقدمۀ كتاب مى‌گويد: اين كتاب از يك مقدمه و دو مقاله و يك خاتمه تشكيل يافته است. اما ظاهرا او تنها به نوشتن يك مقدمه و يك مقاله و بخشى كوچك از مقالۀ دوم اكتفاء كرده است.
المقدمه: مولف ذيل مقدمه از 6 مبحث در مورد مباحث كلى امامت بحث مى‌كند كه عبارتند از: 1-ما الامام؟ مولف در اين مبحث براى امام تعريف منطقى(حد تام)ارائه مى‌دهد.
2-الامامة لطف عام و النبوة لطف خاص: مولف در اين مبحث فرق امام و نبى را بيان مى‌كند.
3-كل مسألة لا بد لها من موضوع و محمول: مولف در اين مبحث مبادى اثبات وجوب امام را كه 18 عنوان مى‌باشد، بيان مى‌كند.
4-فى ان نصب الامام لطف: در اين مبحث لطف بودن انتصاب امام را اثبات مى‌كند.
5-لا يقوم غير الامامة مقامها: مولف در اين مبحث اثبات مى‌كند ضرورت وجود امام را و براى اثبات اين قضيه 6 دليل بيان مى‌كند.
6-فى ان نصب الامام واجب: مولف در اين بحث ابتدا وجوب نصب امام را اثبات مى‌كند و سپس چگونگى وجوب را(از حيث اين كه دائمى است يا نه). در ادامه از طرق ثبوت وجوب و محل وجوب سخن گفته و آراء مخالفين را بيان كرده و آنها را ابطال مى‌كند.
7-فى عصمة الامام: مولف در اين مبحث ابتداء عصمت را تعريف مى‌كند، سپس ادلۀ وجوب عصمت امام را بيان مى‌كند.
او طى ده فصل كه هر كدام ادلۀ صدگانه هستند، وجوب عصمت امام را اثبات مى‌كند. مولف در مقالۀ دوم هم سى و هشت دليل براى اثبات وجوب عصمت امام بيان مى‌كند.
گزارش محتوا:
1-مولف براى اثبات وجوب عصمت امام هم از ادلۀ عقليه، هم از ادلۀ نقليه و هم از ادلۀ مركب از مقدمات عقلى و نقلى استفاده مى‌كند. او در ادلۀ نقليه به آيات قرآنى استناد مى‌كند و در ادلۀ عقلى بيشتر برهان اقامه مى‌كند.
2-او در بيان ادله صرفا به طرح ادله نمى‌پردازد، بلكه در مواردى كه شبهاتى حول ادله هست آنها را با«اعترض عليه»و يا«لا يقال»و يا... بيان كرده، سپس به آنها جواب مى‌دهد.
3-اكثر ادله‌اى كه مولف در اين كتاب آنها را براى وجوب عصمت امام بيان كرده است، به خود او اختصاص دارد و قبل از او كسى از اين ادله استفاده نكرده است و همين كتاب مى‌تواند دلالت كند بر عظمت علمى و دقت نظر او.
4-مولف همچنانكه گفته شد، در اين كتاب كمتر از ديگران استفاده نموده است؛ش ولى در بين كسانى كه از آنها مطلبى نقل مى‌كند، سيد مرتضى و كتاب شافى او در صدر قرار دارد. او در موارد متعددى از آراء سيد مرتضى استفاده كرده است؛ مثلا: 288/1، 310، 317، 318، 320، 326، 151/2، 152، 154 و 159.
5-تعداد رواياتى كه در اين كتاب مورد استناد و استشهاد مولف قرار گرفته است، كمتر از 20 روايت مى‌باشد و حال آنكه آيات مورد استناد و استشهاد مولف قريب به 500 آيه مى‌باشد.
6-مولف اين كتاب را خودش مرتب نكرده، بلكه اين كار را پسر او انجام داده است. لذا بعضى از نقصان‌ها احتمالا متوجه فرزند مولف مى‌باشد. چنانكه آقا بزرگ تهرانى مى‌گويد: «و الظاهر ان فخر المحققين لم يظفر على بقية الكتاب عند ترتيبه و انه تلفت كراريس منه طول تلك المدة بعد وفاة والده»[2]
ترجمه و شرح:
1-آقاى محمدحسين مظفر بر اين كتاب تعليقاتى دارند كه همراه خود كتاب در سال 1372ق در نجف اشرف در 406 صفحه به چاپ رسيده است.
2-اين كتاب را آقاى جعفر وجدانى به نام الفين ترجمه كرده و اين ترجمه در سال 1395ق در ايران توسط انتشارات سعدى و محمودى در 1051 صفحه به چاپ رسيده است.
نسخه‌شناسى:
اين كتاب بارها به چاپ رسيده است كه در ذيل به اهم آنها اشاره مى‌كنيم:
1-سال 1296ق در تهران به صورت سنگى و رحلى در 185 صفحه به چاپ رسيده است.
2-سال 1298ق در تبريز به صورت سنگى و رحلى همراه كتاب كشف اليقين فى فضائل اميرالمومنين در 384 صفحه به چاپ رسيده است.
3-سال 1360ق در تهران توسط چاپخانه پاكت‌چى و به صورت سنگى در 184 صفحه بچاپ رسيده است.
4-سال 1372ق در نجف اشرف همراه حواشى و تعليقات محمد حسين مظفر در دو جلد و 222+184 صفحه به چاپ رسيده است.
5-سال 1389ق در نجف اشرف با مقدمۀ محمد مهدى موسوى خراسانى و در 437 صفحه به چاپ رسيده است.
6-سال 1402ق در بيروت توسط موسسه اعلمى بچاپ رسيده كه همين چاپ بار ديگر در سال 1410ق تجديد چاپ گشته است.
7-سال 1405ق در قم توسط انتشارات دين و دانش و انتشارات دار الهجرة در 445 صفحه به چاپ رسيده است كه همين چاپ سال 1409ق توسط انتشارات دار الهجرة و مطبعة الصدر تجديد چاپ شده است.
8-نسخۀ موجود در برنامه: اين نسخه در سال 1423ق در قم توسط الموسسة الاسلامية للبحوث و المعلومات،با مقدمه و تصحيح آقاى عبدالهادى على ناصر السلمان در دو جلد(381+434 صفحه) و در قطع وزيرى به چاپ رسيده است.
اين كتاب داراى فهرست آيات، فهرست روايات، فهرست اعلام،فهرست فرق و مذاهب، فهرست مصادر تحقيق و فهرست مطالب مى‌باشد.
(1)-ص 44.
(2)-(الذريعه ج 2 ص 299).
وابسته‌ها
الألفين في إمامة أمير المؤمنين علي بن أبي طالب علیه السلام
الألفين في إمامة أمير المؤمنين علي بن أبي طالب علیه السلام
پیوندها