النظام الفلسفي لمدرسة الحكمة المتعالية
| النظام الفلسفي لمدرسة الحكمة المتعالية | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | عبودیت، عبدالرسول (نویسنده)
موسوی، علی عباس (مترجم) حميه، خنجر (مصحح) |
| ناشر | مرکز الحضارة لتنمية الفکر الإسلامي |
| مکان نشر | لبنان - بيروت |
| سال نشر | 2010م. |
| چاپ | چاپ يکم |
| زبان | عربي |
| تعداد جلد | 4 |
| کد کنگره | /ع2 د4043 / 1121 BBR |
النظام الفلسفي لمدرسة الحكمة المتعالية، تعریب (ترجمه به عربی) کتاب «درآمدی به نظام حکمت صدرایی»، توسط سید علی عباس موسوی است. کتابِ درآمدی به نظام حکمت صدرایی تألیف عبدالرسول عبودیت، درباره ویژگی‌های حکمت متعالیه و روش‌شناسی فلسفه ملاصدرا به زبان فارسی نوشته شده است. این کتاب برای دانشجویان رشته فلسفه به‌عنوان کتاب مبنایی در حکمت متعالیه تدوین شده است.
به جهت اینکه در کتاب اصلی «درآمدی به نظام حکمت صدرایی»، کتاب‌شناسی این اثر انجام گرفته است، در این مجال فقط به بررسی ترجمه عربی می‌پردازیم.
تحقیق و مراجعه «النظام الفلسفی لمدرسة الحکمة المتعالیة» توسط دکتر خنجر حَمیَّة، و طرح جلد آن توسط حسین موسی انجام شده است.[۱] اصل فارسی کتاب دارای 3 جلد است و ترجمه عربی آن در 4 جلد انجام شده است. چاپ اول درآمدی به نظام حکمت صدرایی در تابستان 1385ش. و چاپ دومش در تابستان 1388 ش. به‌طورمشترک توسط مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها(سمت) در تهران و مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) _در چاپ 1385 ش._ در قم انجام شده است.[۲] چاپ تعریب(ترجمه عربی) کتاب توسط انتشارات مرکز الحضارة لتنمیة الفکر الاسلامی برای چاپ اول در سال 2010 در بیروت صورت پذیرفته است.[۳] در بخش فارسی کتاب مقدمه‌ای یک صفحه‌ای از ناشران(مؤسسه امام و سازمان سمت) نگاشته شده که پیش از فهرست مطالب کتاب آمده است[۴] این مقدمه در ترجمه عربی کتاب نیامده و به‌جای آن مقدمه‌ای مفصل‌تر به قلم دکتر خنجر حمیة، پس از فهرست مطالب کتاب ذکر شده است.[۵]
ظاهر مطلب نشان‌دهنده این است که ترجمه به‌صورت جمله به جمله صورت پذیرفته است اما با توجه به اختلافات ساختاری در دو زبان، گاهی جملات در هم ادغام شده و درعین‌حال پشت سر هم آمده‌اند؛ با توجه به این امر به نظر می‌رسد که ترجمه را می‌توانیم جمله به جمله با عنایت به پاراگراف، دانست.
نمونه‌ای از متن فارسی و عربی جهت مقابله و نشان دادن نوع ترجمه ارائه می‌شود:
7. حرکت جوهری
در فصل پیش، با تحلیل دقیق معنای حرکت و لوازم آن مانند زمان و موضوع و مسافت، و بررسی رابطه حرکت و زمان و مسافت، به این نتیجه رسیدیم که از دیدگاه صدرالمتألهین، حرکت در مقوله‌ای، خواه جوهر باشد خواه عرض، به معنای موجود بودن فرد سیال آن مقوله است و موجود بودن فرد سیال آن به معنای حرکت در آن مقوله است.
با این حساب، اینکه فیلسوفان پیشین گفته‌اند: فقط در چهار مقوله عرضی کیف و کم و این و وضع حرکت رخ می‌دهد، از دیدگاه صدرالمتألهین، به این معناست که فقط همین چهار مقوله‌اند که می‌توانند فرد سیال داشته باشند، به‌طوری‌که به اقتضای اوضاع و احوال، گاهی فرد سیال آنها در جسم حلول دارد، در این صورت است که می‌گوییم جسم در حال حرکت در آنهاست، و گاهی فرد آنی یا مستمر آنها عارض جسم است، در این صورت است که جسم را به سکون محکوم می‌کنیم.[۶]
ترجمه عربی بخش فوق _که در جلد اول متن فارسی ارائه شده_ در جلد دوم متن عربی ارائه گردیده است. ترجمه این قسمت از متن به عربی چنین است:
الفصل السابع. الحرکة الجوهریة.
توصلنا فی الفصل السابق _من خلال تحلیل معنی الحرکة و لوازمها، کالزمان و الموضوع و المسافة، ومن خلال البحث عن العلاقة بین هذه اللوازم_ إلی أن صدرالمتألهین یری أنّ الحرکة فی المقولة سواء کانت جوهرا ام عرضا، هی بمعنی وجود الفرد السیّال لتلک المقولة، ووجود الفرد السیّال لتلک المقولة هو بمعنی الحرکة فیها.
وبهذا یظهر أنّ ما ذکره الفلاسفة السابقون من أنّ الحرکة تقع فی أربع مقولات فقط، هی الکیف والکم والأین والوضع، هو بنظر صدرالمتألهین بمعنی أننا لا نجد فردا سیّالا إلّا لهذه المقولات علی نحو تقضی بعض الأوضاع والأحوال حلول فرد سیال منها فی الجسم، ففی هذه الصورة یقال: إنّ الجسم هو فی حال الحرکة. وأحیانا یعرض الفرد الآنی أو السیال من تلک المقولات علی الجسم، فیقال فی هذه الصورة: أن الجسم محکوم بالسکون.[۷]
پانویس
- ↑ ر.ک: شناسنامه کتاب، ج1، ص4
- ↑ ر.ک: عبودیت، عبدالرسول، درآمدی به نظام حکمت صدرایی، ج1، شناسنامه کتاب، ص2
- ↑ ر.ک: شناسنامه کتاب، ج1، ص4
- ↑ ر.ک: عبودیت، عبدالرسول، درآمدی به نظام حکمت صدرایی، ج1، ص4
- ↑ ر.ک: مقدمه کتاب(کلمة المرکز)، ج1، ص11-16
- ↑ ر.ک: عبودیت، عبدالرسول، درآمدی به نظام حکمت صدرایی، ج1، ص309
- ↑ ر.ک: متن کتاب، ج2، ص83
منبع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- عبودیت، عبدالرسول، درآمدی به نظام حکمت صدرایی، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها(سمت)، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی؛ تهران، چاپ دوم 1388 ش.