علوم حدیث و اصطلاحات آن
| علوم حدیث و اصطلاحات آن | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | نادر علی، عادل (مترجم) صالح، صبحی (نویسنده) |
| ناشر | سازمان اوقاف و امور خيريه، انتشارات اسوه |
| مکان نشر | ايران - تهران |
| سال نشر | 1376ش. |
| چاپ | چاپ اول |
| موضوع | حديث حديث - اصطلاحها و تعبيرها |
| زبان | فارسي |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ص2ع8 / 109 BP |
علوم حدیث و اصطلاحات آن، ترجمه فارسی عادل نادرعلی از کتاب «علوم الحديث ومصطلحه» دکتر صبحی صالح است.
مصطلح الحدیث، یکی از شاخه‌های علم الحدیث است. از علمای بزرگ تشیع اول کسی که اصطلاحات حدیثی را استعمال نمود، ابن طاووس جمال‌الدین احمد بن موسی (متوفی 673ق) می‌باشد و سپس علامه حلی ابومنصور حسن بن یوسف (متوفی 726ق)، ولی این دو دانشمند در این زمینه تألیف ندارند. شهید ثانی نخستین کسی است که در این زمینه کتاب بدایه را تألیف نمود و خود شرح جامعی بر آن زده است. سپس شاگرد او عزالدین حسین بن عبدالصمد پدر شیخ بهایی (متوفی 984ق)، «وصول الأخيار إلی أصول الأخبار» و فرزندش شیخ بهایی کتاب ارزشمند «الوجيزة» را تألیف نمود که شامل اصطلاحات مهم این علم است... از دانشمندان اهل تسنن نیز قاضی ابومحمد حسن بن عبدالرحمان رامهرمزی اول کسی است که این علم را تأسیس نمود و «الحد الفاصل بين الراوي والواعي» را تألیف نمود... و بسیاری دیگر از علمای عامه در این زمینه تلاش گسترده‌ای نمودند که می‌توان از محی‌الدین نووی (متوفی 676ق) مؤلف کتاب «تقريب الإرشاد إلی علم الإسناد» و جلال‌الدین سیوطی (متوفی 911ق) مؤلف کتاب «تدريب الراوي» و علامه محمد جمال‌الدین قاسمی دمشقی مؤلف کتاب گران‌سنگ «قواعد التحديث» نام برد[۱].
و نیز از جمله کتاب‌هایی که در این زمینه با سبکی جالب و تحقیقی و با استفاده از متون معتبره و منابع وثیقه موجود در کتابخانه ظاهریه دمشق (که یکی از غنی‌ترین کتابخانه‌های جهان در علوم حدیث می‌باشد) تدوین گردیده، کتاب ارزشمند «علوم الحديث ومصطلحه» تألیف دکتر صبحی صالح می‌باشد. مؤلف در ابتدا، ادله فراوانی بر کتابت حدیث ذکر نموده و سپس بحثی مفصل پیرامون سفرهای حدیثی بیان داشته و به‌دنبال آن از چگونگی به وجود آمدن انواع تحمل حدیث سخن گفته است و بعد انواع تحمل حدیث را مورد بحث و بررسی قرار داده و سپس به ذکر نام مهم‌ترین کتاب‌ها و تألیفات علوم حدیث پرداخته است و در پایان هم شرایط راوی و انواع حدیث را مورد بحث قرار داده است[۲].
مترجم سبب و انگیزه خود از ترجمه کتاب را این‌گونه برشمرده است:
- اندک بودن کتاب‌های علوم حدیث به زبان فارسی؛
- روش تحقیق استاد صبحی صالح که خواننده خود در طول مطالعه کتاب و توجه به مراجع و پاورقی‌های آن، این موضوع را درخواهد یافت؛
- کتاب حاضر از جمله منابع فرعی درس تاریخ حدیث، علم الحدیث و درایة الحدیث رشته الهیات و معارف اسلامی است و دانشجویان عزیز این رشته، نیاز به مطالعه آن دارند[۳].
مترجم در ترجمه اثر رعایت امانت را کرده است، اما پاورقی‌های مفصل را خلاصه کرده است: «ترجمه کتاب را از روی نسخه چاپی انتشارات رضی قم، چاپ پنجم، سال 1363 با حفظ امانت انجام داده‌ام، منتها پاورقی‌ها را برای اینکه خوانندگان معمولی را خسته نکند، با اندکی اختصار، به‌صورت شماره‌بندی‌شده در آخر کتاب، همراه با فهرست مراجع عربی و انگلیسی ذکر کرده‌ام»[۴].
مترجم در متن اثر گاه نیازی به ترجمه برخی ابیات ندیده است؛ به‌عنوان مثال، ابیاتی را که از شرح الفیه سیوطی نقل کرده، ترجمه نمی‌کند[۵].
وی برخی نکات و توضیحات استاد علی‌اکبر غفاری (متوفی 1383ش) را در پانوشت صفحات آورده است[۶].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.