ابن ابی‌زمنین، محمد بن عبدالله
| نام | ابن‌ابی‌زمنین، محمد بن عبدالله |
|---|---|
| نام های دیگر | |
| نام پدر | |
| متولد | |
| محل تولد | |
| رحلت | 399 هـ.ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | تفسیر ابن‌ابی‌زمنین / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده |
| کد مولف | AUTHORCODE3543AUTHORCODE |
«ابن ابى‌زَمَنَيْن، ابوعبدالله محمد بن عبد الله بن عيسى بن محمدابراهيم مُرّى»، (324 - 399ق)، فقيه مالكى، محدّث، واعظ، اديب و شاعر اندلسى است كه در البيره زاده شد. ابن بشكوال (458/2)، تبار او را از تَنَس (شهرى در الجزاير امروزى) و قاضى عياض (672/4)، از ناحيه عَدْوه (منطقه‌اى در مغرب) از قبيله نَفْزَه دانسته است. او نمى‌دانست كه چرا خاندانش به ابن ابى‌زمنين شهرت يافته‌اند و دراين باره مى‌گفت: به سبب هيبتى كه از پدر بر دل داشتم، جرأت اين پرسش را بر خود ندادم.
وى ظاهراً در آغاز حيات علمى خود، فقه و حديث را نزد پدرش كه فقيه بود، فراگرفت، سپس به قُرطبه سفر كرد و در آنجا سُكنى گزيد و با كسب محضر اساتيد آن سامان، يكى از بزرگان قُرطبه شد و كلام او مورد وثوق عام و خاص گرديد. او در فقه مالكى، صاحب فتوا بود و آوازه كتاب‌هايش مانند المنتخب در زمان حيات او همه جا پيچيد. ابن ابى‌زمنين، عالمى وارسته و در تهذيب خود كوشا و دقيق بود و شهرت او بيشتر به سبب تأليفاتش در باب وعظ، زهد و اخبار نيكان است. او از سلطان دورى مى‌گزيد و در وعظ از چنان بيان شيوا و مؤثرى برخوردار بود كه قلب‌ها را به‌سوى خود جذب مى‌كرد.
ابن ابى‌زمنين در بجّانه از سعيد بن فحلون حديث شنيد و مختصر ابن عبد الحكم و نيز چند حديث را بر او خواند و عموم روايات سعيد بن فحلون را از طريق پدرش عبد الله بن عيسى فراگرفته بود. علاوه بر اين وى در قرطبه از محمد بن معاويه قرشى، اسحاق بن ابراهيم، احمد بن مطرف، احمد بن شامه، وهب بن مسره، ابن جزّار قروى، ابان بن عيسى بن محمد، احمد بن حزم، ابن احمر، احمد بن عطار، محمد بن قاسم بن هلال و ديگران حديث شنيد و نزد ابوابراهيم و اسحاق طليطلى فقه آموخت.
اهل قرطبه و ديگران از او فقه آموختند و ابوزكريا قليعى، ابوعمر بن حذّاء، حكم بن محمد، هشام بن سوار، قاضى يونس، حسين بن غسّان، ابوعبدالله بن الحصار از او روايت كردند. ابن ابى‌زمنين سرانجام به زادگاه خود البيره بازگشت و در همان جا درگذشت.
از ابن ابى‌زمنين آثارى در دست است كه بيشتر به روش ابن ابى‌الدّنيا نوشته شده است. آنچه از اشعار وى در دست است، در زهد و موعظه، توجه به مرگ و معاد و نكوهش دنياست، اما در اين مآخذ به‌جاى ابن ابى‌زمنين، به‌غلط ابن ريمين آمده است.
آثار او عبارتند از:
الف) خطى:
1. أصول السّنّة يا رسالة في عقيدة أهل السّنّة، كه نسخه‌اى از آن در روان‌كوشك استانبول است.
ب) چاپى:
1. منتخب الأحكام در فقه كه در 1308ق، در الجزاير به طبع رسيده است.
آثار بسيار ديگرى هم به او منسوب است كه در مآخذ و فهارس متعدد از آنها ياد شده است.
منابع مقاله
برگرفته از دايرةالمعارف بزرگ اسلامى، ج 2، ص 657، به قلم احمد بادكوبه هزاوه.
وابسته‌ها
تفسیر إبن أبي زمنین / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده