الوسيط في قواعد فهم النصوص الشرعية (ویرایش جدید)

الوسيط في قواعد فهم النصوص الشرعية
پدیدآوران	لجنه مولفات علامه فضلي (مصحح) فضلی، عبدالهادی (نویسنده)
ناشر	مرکز الغدير للدراسات الإسلامية
مکان نشر	لبنان - بيروت
سال نشر	1427ق. = 2006م.
چاپ	چاپ دوم
موضوع	اصول فقه شيعه - قرن 14
زبان	عربي
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏‎‏/‎‏ف‎‏6‎‏و‎‏5‎‏ ‎‏1385 / 159/8 BP

الوسيط في قواعد فهم النصوص الشرعية، اثر عبدالهادی فضلی، کتابی است مختصر پیرامون فهم نصوص شرعی که با تحقیق گروه تألیفات علامه فضلی به چاپ رسیده است.

ساختار

کتاب با مقدمه نویسنده آغاز و مطالب در چهار باب ارائه شده است. نصوص شرعی متوافر در کتاب و سنت، مصدر اساسی تشریع اسلامی بوده و در قرآن کریم، حدود پانصد آیه پیرامون احکام شرعی و در روایات، مخصوصا موسوعات امامیه، بیش از شصت هزار حدیث در این رابطه، وجود دارد که فهم و اشراف بر آنها، بر فقیه در مقام استنباط، لازم و ضروری است؛ ازاین‌رو در اثر حاضر، به معرفی قواعدی پرداخته شده است که به‌وسیله آنها، می‌توان به فهم نصوص شرعی، دست یافت.

اثر حاضر، در واقع، کتابی است بین دو کتاب دیگر نویسنده تحت عنوان «مبادئ أصول الفقه» (کتاب مرحله اول که به‌عنوان مقدمه‌ای است برای این مباحث) و «دروس في أصول فقه الأمامية» (کتاب مرحله سوم که بسیاری از مطالب اثر حاضر، به آن احاله شده است و اثر حاضر، به‌عنوان مقدمه برای آن می‌باشد).

گزارش محتوا

در مقدمه، به موضوع کتاب و مباحث مطرح‌شده در ابواب آن، اشاره گردیده است.

در باب اول، در دو قسمت، ابتدا به تعریف، شناسایی مصدر و غایت مطالعه قاعده اصولی پرداخته شده و سپس، مراد از نص شرعی، اعم از کتاب و سنت و غایت مطالعه و بحث پیرامون آن، تبیین گردیده است.

باب دوم، به بیان زمینه‌های مطالعه و تحقیق پیرامون نصوص شرعی اختصاص یافته است. در این باب، در دو فصل، ابتدا راه‌های توثیق نصوص شرعی و صحت صدور آن از شارع مقدس مورد بحث و مطالعه قرار گرفته و سپس، ضمن بحث از خبر ثقه و حجیت آن، در فصل دوم، موضوع دلالت نص و مباحث مربوط به آن، از جمله عناصر نص (شامل لفظ، معنی و ارتباط میان لفظ و معنی)، حجیت ظهور و دلیل آن و طریقه فهم آن و اسالیب انشایی، شامل اوامر، نواهی و مفاهیم، اعم از مفهوم شرط، وصف و غایت، مورد بررسی قرار گرفته است.

باب سوم، به بحث پیرامون قواعد تعیین مراد شارع مقدس از نص، در زمانی که نص، لفظی مردد بین حقیقت و مجاز، لفظ مشترک و یا لفظی مشتق باشد، اختصاص یافته است.

در باب چهارم، به بررسی روابط میان نصوص و آن چیزی که به آن، «ظاهرة التخالف» یا «علاقة التخالف» که در تخصیص، تقیید و تفسیر متمثل می‌گردد و «مشكلة التعارض» و علاج آن، به‌وسیله تساقط، تخییر و ترجیح پرداخته شده است.

وضعیت کتاب

فهرست منابع و مطالب، در انتهای کتاب آمده و در پاورقی‌ها، علاوه بر ذکر منابع، به توضیح و تبیین معنای برخی از کلمات و واژگان متن، پرداخته شده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.