دراز، محمد عبدالله

نام	دراز، محمد عبدالله
نام‎های دیگر	ع‍ب‍دال‍ل‍ه‌ دراز، م‍ح‍م‍د م‍ح‍م‍د ع‍ب‍دال‍ل‍ه‌ دراز
نام پدر	شيخ عبدالله دراز
متولد	1849م
محل تولد	محله دیای واقع در شمال مصر
رحلت	/ 1377ق / 1958م
اساتید
برخی آثار	آيين اخلاق در قرآن دستور الأخلاق في القرآن مدخل إلی القرآن الكريم
کد مؤلف	AUTHORCODE06041AUTHORCODE

محمد عبدالله دراز (1273-1337ش)، عالم و مفسر معاصر مصری و صاحب آثار متعدد، از جمله: «مجموعة أحاديث إذاعية في الدين والأخلاق».

ولادت

ایشان در 1312ق/1273ش، در روستای «محله دیای» واقع در شمال مصر، در مرکز جلگه نیل، به دنیا آمد.

تحصیلات

در کودکی وارد مدرسه قرآن روستا شد و هنوز ده سال از عمرش نگذشته بود که قرآن را حفظ کرد و قرائات مختلف قرآنی را فراگرفت. پدرش، عبدالله دراز، از بزرگان علمای الازهر و مؤلف و مدرّس فقه اللغه عربی، مایل بود فرزندش در علوم دینی ادامه تحصیل دهد. دراز با حمایت محمد عبده، مفتی معروف مصر، در 1323 در انجمن علمی - ‌دینی جدید الازهر در شهر اسکندریه شرکت کرد و پس از آنکه در این انجمن دوره‌هایی را با موفقیت گذراند، در 1334/1916، به تدریس در آنجا مشغول شد. او هم‌گام با تدریس، در کلاس‌های شبانه زبان فرانسه نیز اسم‌نویسی کرد.

در 1307ش/1928، او را برای تدریس در مراحل عالی دانشگاه الازهر برگزیدند و از سال بعد در بخش دروس تخصصی به تدریس پرداخت. در 1315ش/1936، پس از بازگشت از حج، به سفارش دانشگاه الازهر از سوی ملک فؤاد، پادشاه مصر، در رأس هیئتی مطالعاتی به فرانسه اعزام شد. در آنجا به دانشکده ادبیات دانشگاه سوربون رفت و در 1319ش/1940، مدرک لیسانس گرفت. در مدت اقامتش در فرانسه (1315-1327ش/1936-1948) برای اصلاح تصویر نادرست یا مغرضانه‌ای که برخی مستشرقان از اسلام ارائه می‌دادند، به مطالعه عمیق قرآن و معارف اسلامی پرداخت. دراز در 1326ش/1947، در رشته فلسفه ادیان از دانشگاه سوربون دکتری گرفت. در 1327ش/1948، به مصر بازگشت.

مشاغل و مناصب

او در 1328ش/1949، عضو هیئت کبارالعلماء در الازهر شد. او در دانشکده‌های مختلف از جمله دانشکده اصول الدین، دروسی همچون تاریخ ادیان، فلسفه، اخلاق و تفسیر تدریس می‌کرد. او در فعالیت‌های سیاسی مهم نیز شرکت می‌کرد و مناصبی دولتی هم یافت. افزون بر این، او در رأس گروهی از دانشجویان و به طرق مختلف، چه در قالب نوشتن مقالاتی و چه ایراد خطبه‌هایی به زبان فرانسوی، در جنبش‌های ضد اشغال انگلیس برای استقلال مصر، فعالیت می‌کرد. دراز در جنگ جهانی دوم (1939-1945)، همراه با خانواده‌اش در پاریس ساکن بود. اما پس از بازگشت به مصر، بی‌درنگ، فعالیت‌های سیاسی را از سر گرفت. پس از کودتای نظامی تیر 1331/ ژوئیه 1952، نیروهای آزادی‌بخش که محمد عبدالله دراز را از نوشته‌ها و نطق‌هایش می‌شناختند، به وی منصب ریاست الازهر را پیشنهاد کردند، اما وی علی‌رغم اصرار آنان نپذیرفت.

وفات

او در 1337ش/1958، هنگامی‌که برای حضور در کنگره‌ای به لاهور رفته بود، درگذشت. پیکرش را در الازهر تشییع کردند و در قاهره به خاک سپردند.

آثار

1. المختار؛
2. مدخل إلى القرآن (فرانسه - ‌ترجمه‌شده‌ به‌ زبان عربی)؛
3. دستور الأخلاق في القرآن (فرانسه ‌- ‌ترجمه‌شده‌ به‌ زبان عربی)؛
4. الدين، دراسة تمهيدية لتاريخ الإسلام؛
5. النبأ العظيم؛
6. دراسات إسلامية في العلاقات الاجتماعية والدولية؛
7. نظرات في الاسلام؛
8. أصل الإسلام؛
9. العبادات: الصلاة - ‌الزكاة - ‌الصوم - ‌الحج؛
10. رأي الإسلام في القتال؛
11. بين المثالية والواقعية؛
12. الأزهر الجامعة القديمة الحديثة؛
13. مجموعة أحاديث إذاعية في الدين والأخلاق؛
14. مجموعة من المحاضرات والمقالات النافعة.

منابع مقاله

1. پاشایی آقابابا، توحید، دانشنامه جهان اسلام، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، تهران، بنیاد دائرة‌المعارف اسلامی، چاپ اول، 1391ش.
2. اصلاح‌وب، «معرفی پرفسور محمد عبدالله دراز و کتاب «قانون اخلاق در قرآن»»، پایگاه اطلاع‌رسانی اصلاح، به آدرس:

http://www.islahweb.org/node/3519

وابسته‌ها

آيين اخلاق در قرآن

دستور الأخلاق في القرآن

مدخل إلی القرآن الكريم

‏الموافقات في أصول الشریعة

دیدگاه هایی نو درباره ی قرآن کریم

من خلق القرآن

مختصر دستور الأخلاق في القرآن

الظاهرة القرآنية

من خلق القراّن

الدیانات فی أفریقیا السوداء

نخبة الأزهار و روضة الأفکار