شرح التلويح علی التوضيح لمتن التنقيح في أصول الفقه
| شرح التلويح علی التوضيح لمتن التنقيح في أصول الفقه | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | صدرالشریعه الثانی، عبیدالله بن مسعود(نویسنده)
عمیرات، زکریا(مصحح) تفتازانی، مسعود بن عمر (شارح) |
| عنوان‌های دیگر | التنقيح مع شرحه المسمي با‌لتوضيح
التوضيح في حل غوامض التنقيح. شرح التوضيح. شرح تنقيح الاصول. شرح |
| ناشر | دار الکتب العلمية |
| مکان نشر | لبنان - بيروت |
| سال نشر | 1416ق. = 1996م. |
| چاپ | چاپ اول |
| موضوع | اصول فقه اهل سنت |
| زبان | عربي |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | 9022ت 4ص / 156 BP |
شرح التلويح علی التوضيح لمتن التنقيح في أصول الفقه، شرحی است از امام سعدالدین مسعود بن عمر تفتازانی شافعی (متوفی 792ق) بر کتاب «التوضيح في حل غوامض التنقيح» صدرالشریعه که آن نیز شرحی است از مؤلف بر کتاب دیگر خود، تحت عنوان «تنقيح الأصول»، که به‌همراه متن «التنقيح» و شرح آن «التوضيح»، با تحقیق شیخ زکریا عمیرات، در دو جلد به چاپ رسیده است.
«تنقيح الأصول» تألیف قاضی صدرالشریعه، عبیدالله بن مسعود محبوبی بخاری حنفی (متوفی 747ق)، کتابی است به زبان عربی، در علم اصول فقه حنفی. این کتاب، اثری بسیار معروف است که هدف از تألیف آن، تنقیح و تهذیب اثر فخرالاسلام بزدوی و تبیین آرای او بوده است. در این کتاب، آرای بزدوی و ابن حاجب به‌همراه نکته‌پردازی‌ها و تحقیقات ارزنده مؤلف گرد آمده است. مؤلف ضمن ارائه تعریفی دقیق از اصول فقه و اصطلاحات رایج آن، به‌قدر کفایت، اما موجز، به بحث مستقل پیرامون دلایل شرعی (کتاب، سنت، اجماع و قیاس) پرداخته است. پس از تألیف این کتاب، بسیار بدان توجه شد و چون پیوسته آن را استنساخ می‌کردند، افتادگی و افزودگی بسیار در آن پدید آمد و این، مؤلف را واداشت که به نوشتن شرحی مبسوط، با ذکر متن، به‌نحو ممزوج بپردازد. او شرح خود را «التوضيح في حل غوامض التنقيح» نامید. «التوضيح»، جایگاهی حتی بلندتر از متن یافت. معروف‌ترین بخش «التوضيح»، مقدمات استدلالی است که مؤلف علیه نظریه اشعری مبنی بر مبتنی بودن حسن و قبح بر امر الهی، اقامه کرد. این مقدمات چهارگانه، عالمانی بسیار را مستقلا به نوشتن شرح، حاشیه و تعلیقه بر این اثر واداشت. تعلیقه سید شریف جرجانی بر این مقدمه‌ها معروف است. بر متن «التنقيح» عالمانی تعلیقه، حاشیه و شرح نوشته‌اند. افزون بر مؤلف، از شارحان معروف آن، سعدالدین تفتازانی است که «التلويح في كشف حقائق التنقيح»، را در ۷۵۸ق، تألیف کرد. دیگر شروح «التنقيح» عبارت است از: «تغيير التنقيح» اثر ابن کمال پاشا، شرح سید عبدالله حسینی معروف به نقره‌کار.
شرح علامه تفتازانی، افزون بر آنکه به‌نوبه خود شرح و تعلیقه بسیار دارد، متن درسی نیز بوده است. شرح مؤلف نیز، با نام التوضيح، شروح، حواشی و تعلیقه‌های فراوان دارد.
«التنقيح» به‌همراه «التوضيح» به چاپ رسیده است[۱].
متن «التوضيح في حل غوامض التنقيح» صدرالشریعه که شرحی است بر کتاب «تنقيح الأصول»، شرحی مزجی است (بدین صورت که بدون انفصال، با متن آمیخته شده است). این شرح، در بالای صفحه نوشته شده و «شرح التلويح علی التوضيح لمتن التنقيح» تفتازانی، که شرحی است با ذکر «قوله» و انتخاب قسمتی از متن و توضیح و تشریح آن، در پایین صفحه آمده است.
کتاب، فاقد پاورقی بوده و فهرست مطالب هر جلد، در انتهای همان جلد آمده است.
پانویس
- ↑ ر.ک: بی‌نام و آغاز کتاب، ج1، ص3
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- بی‌نام، برگرفته از «دانشنامه آزاد پارسی ویکی‌جو»، دوشنبه 30 فروردین 1400، به آدرس اینترنتی: