سفينة النجاة و مشكاة الهدی و مصباح السعادات

سفينة النجاة و مشكاة الهدی و مصباح السعادات‏، تألیف شیخ احمد آل کاشف‌الغطاء (متوفی 1344ق)، کتابی است در موضوع فقه که توسط برادرش جناب شیخ محمدحسین آل کاشف‌الغطاء بر آن تعلیقه زده شده است.

‏ سفينة النجاة و مشكاة الهدی و مصباح السعادات
پدیدآوران	کاشف الغطاء، احمد (نويسنده)
ناشر	مؤسسة کاشف الغطاء العامة
مکان نشر	عراق - نجف اشرف
سال نشر	1423ق
زبان	عربی
تعداد جلد	4
کد کنگره	‏
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

ساختار

کتاب مشتمل بر دو مقدمه از محشی و ماتن، چهار مقصد و خاتمه است.

گزارش محتوا

شارح درباره کتاب می‌گوید: کتاب سفینه، یک دوره کامل از فقه به شمار می‌رود که مشتمل بر جمیع ابواب فقه با رعایت تحقیق و اختصار می‌باشد و مشتمل بر فروعاتی است که حتی در کتاب العروة الوثقای سید که یکی از کتب جامع در این امر به‌حساب می‌آید وجود ندارد. این کتاب به همراه ضمیمه تعلیقات برادر نویسنده، حاوی فروعات سودمندی است به‌گونه‌ای که فقیه را از بسیاری از کتب فقهی بی‌نیاز می‌کند و از آن بهره و سهم علمی وافری می‌گیرد و چون این کتاب مقدمه‌ای برای اجتهاد و تقلید می‌باشد مشتمل بر تحقیقات علمی با نهایت دقت است که بسیاری از علما به معانی آن دست نمی‌یابند. لذا شارح (تعلیقه نویس) این اثر را در چاپی جداگانه آورده و آن را چون رساله‌ای مستقل قرار داده و بر آن تعلیقاتی نگاشته است و خود نسبت به این رساله می‌گوید عمل به آن موجب برائت ذمه و سقوط تکلیف می‌گردد.

نویسنده در مقدمه، بعد از حمد و ثنای الهی و درود بر پیامبر و خاندانش می‌گوید: من به شما پاسخ دادم ای برادر عزیز، خداوند شما را حفظ، راهنمایی و هدایت کند. شما از من خواسته بودید رساله‌ای بنویسم حاوی مسائلی که خداوند آن را واجب کرده و اینکه دارای مسائل موردنیاز و کثیرالحاجه از احکام عبادات و عقود و ایقاعات و باقی مسائل فرعی باشد و آن رساله را به روشن‌ترین روش و شیرین‌ترین عبارات بیان کنم... لذا این کتاب را که مشتمل بر فقه آل‌محمد(ص) است نگاشتم و آنان (آل‌محمد) خود سفینة النجاةاند که هر کس با آن‌ها باشد نجات می‌یابد و هرآن‌کس از آن تخلف ورزد نابود می‌شود. این اثر از انوار اخبار و آثار آنان گرفته شده آنان مشکات الهدی و مصباح السعادات‌اند. بر این اساس این کتاب را به نام سفیة النجاة و مشکاة الهدی و مصباح السعادات نام‌گذاری کردم و بر یک مقدمه و مقاصد و خاتمه‌ای مرتب نمودم.

در مقدمه طی دو مطلب، مختصری از اصول ایمان (اصول دین) و احکام تقلید بیان شده است. مباحث تقلید، مجتهد و مقلد ذیل بحث احکام تقلید در هفت بخش آمده است.

مؤلف، مقصد اول کتابش را به بحث عبادات اختصاص داده که شامل دوازده کتاب به نام‌های طهارت، صلاة، زکات، خمس، صوم، اعتکاف، حج، کفارات، عتق، وقف، صدقه، نذر می‌شود. این مباحث در دو جلد ابتدایی کتاب جای گرفته است.

مقصد دوم کتاب با عنوان احکام، شامل چهارده کتاب امربه‌معروف و نهی‌از‌منکر، احیاء موات، التفاط، صید و ذبایح، اطعمه و اشربه، ...، و دیات می‌شود. این مباحث در جلد سوم جای دارند.

مقصد سوم با عنوان عقود، شامل مباحثی از قبیل بیع، قرض، حجر، رهن، ضمان، حواله، کفاله اجاره...، نکاح می‌باشد که بخشی از جلد سوم و قسمتی از جلد چهارم را به خود اختصاص داده است.

مقصد چهارم با نام ایقاعات دارای مباحثی از قبیل طلاق، خلع، ظهار، لعان، ایلاء می‌شود. این مباحث به همراه خاتمه که حاوی مطالبی در موضوع جهاد می‌شود در جلد چهارم جای دارند.

لازم به ذکر است که ذیل برخی از مباحث کتاب شرح و تعلیقات محمدحسین آل کاشف‌الغطاء آمده. این شروح تا پایان جلد سوم در پایین برخی از صفحات جای گرفته که به‌وسیله خطی ممتد، متن از شرح جدا گشته است و در جلد چهارم به دلیل جزئی بودن این شروح، شرح در متن و بین دو پرانتز قرار گرفته است.

وضعیت کتاب

فهرست محتویات در انتهای هر جلد آمده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب