کجوری شیرازی، محمدمهدی
| نام | کجوری شیرازی، محمدمهدی |
|---|---|
| نام‌های دیگر | |
| نام پدر | ملاحیدر |
| متولد | مازندران |
| محل تولد | كجور از توابع مازندران |
| رحلت | 1293 ق |
| اساتید | صاحب جواهر |
| برخی آثار | الاجتهاد و التقلید |
| کد مؤلف | AUTHORCODE00647AUTHORCODE |
حاج شيخ محمد مهدى مجتهد كجورى شيرازى (1217- 1293شیراز)، علامه ذوالفنون، مجتهد بزرگ، جامع معقول و منقول و از بزرگان علم و تقوى و فضيلت دارالعلم شيراز
ولادت
ایشان در روستای پول کجور شهرستان نوشهر متولد شد. پدر ایشان آخوند ملاحیدر از طایفه مشایخ روستای پول و در جنب مسجد امام حسن عسگری روستای مذکور سکونت داشته است. سال تولد ايشان، بنا بر مشهور، 1217ق است. اين شهرت بر اساس گفته ايشان در پايان جلد چهارم شرح فرائد الاصول مى‌باشد ولى در يك نسخه خطى موجود در كتابخانه شاهچراغ(ع) كه يادداشتهاى پراكنده‌اى در علم نجوم و هيئت، به خط ايشان نوشته شده، بالاى يك نماد نجومى، آمده است: «طالع ولادت مهدى الكجورى در شب يكشنبه ششم شهر جمادى الاولى دو ساعت گذشته سنه 1222.»
تحصیلات
براى تكميل تحصيلات به عتبات رحلت كرد. ایشان مدت کوتاهی در نجف اشرف از درس مرحوم صاحب جواهر استفاده کرده است، در حدود سال 1250ق در شهر مقدس كربلا مقيم شد و در از محضر پر فيض صاحب ضوابط بهره برد.در سال 1259ق به درخواست مردم شيراز از صاحب ضوابط، به شيراز هجرت نمود و به تأليف، تدريس و رتق و فتق امور شرعى مردم پرداخت.
اساتيد
علاقه و ارتباط طرفينى علامه كجورى و صاحب ضوابط، فراتر از مقوله استاد و شاگردى بود. علامه كجورى يك دوره تقريرات اصول صاحب ضوابط را در سال‌هاى 1250 و 1251ق نوشته، همچنين كتاب نتايج الافكار استاد را مفصلاً شرح كرده، در مجالس و محافل علمى ملازم استاده بوده، به توصيه ايشان به شيراز آمده و ارتباط خويش را با استاد در غربت نيز قطع ننموده است.
در حدود سال 1254 با نوشتن شرحى بر كتاب «الاجازه و الصلاة شرايع الاسلام» و ارائه به استاد، پس از بررسى از سوى استاد، به كسب اجازه اجتهاد از صاحب ضوابط نائل مى‌گردد.
متن اجازه اجتهاد، به خط صاحب ضوابط، بر روى برگ اول شرح مذكور نوشته شده و در كتابخانه شاهچراغ(ع) شيراز نگهدارى مى‌شود.
ايشان قبل از هجرت به كربلا و اقامت در جوار مرقد اباعبدالله(ع)، در نجف اشرف از محضر صاحب جواهر بهره برده است. ايشان در تأليفاتش، خصوصاً شرح كتاب بيع شرايع الاسلام، بارها از صاحب جواهر با عنوان «استاذنا» نام برده است.
متأسفانه اطلاعى از دوران تحصيلات مقدماتى ايشان در دست نيست، به خصوص از کیفیت تحصيل و اساتيد ايشان در رشته رياضيات و نجوم، در حاليكه ايشان، استاد اين علوم بوده و در شيراز آنها را تدريس مى‌كرده‌اند.
شاگردان
حضور ايشان در شيراز موجب رونق علمى در اين شهر شده و تعداد زيادى از اهل علم و دانش، در جلسه درس ايشان حاضر مى‌شدند. ايشان علاوه بر فقه و اصول، به تدريس رياضيات و هيئت نيز اشتغال داشته است.
در زير نام تعدادى از شاگردان ايشان كه هر يك از بزرگان شيراز مى‌باشند، همراه با مختصرى از زندگى ايشان، آمده است:
- ميرزا ابوطالب نواب، فرزند حاج شيخ على اكبر نواب.
- حاج شيخ محمدحسین شيخ‌الاسلام متولد 1251ق در شيراز.
- ميرزا ابوطالب رضوى فرزند حاجى سيد ميرزا، متولد 1251ق.
- ميرزا محمدحسین صالح حسينى، فرزند حاجى ميرزا على نقى صالح.
- سيد حسن حسينى فائى، مؤلف كتاب «فارسنامه ناصرى».
- ميرزا ابوالحسن حسنى حسينى دستغيب فرزند ميرزا احمد.
علامه كجورى از مصاديق بارز فقيهان و دانشمندان پركار و پرتلاش بوده كه هيچگاه از تأليف، استنساخ، كتابت و تحرير دست نكشيده است. در حاليكه داراى عائله زيادى بوده و گرفتارى‌هاى زيادى همچون تنگدستى در طول ايام تحصيل، او را رنج مى‌داده، ولى همواره تحصيل، تدريس و تأليف را بر هر كارى مقدم داشته است.
ايشان تأليفات خويش را بيش از دوبار تحرير كرده و در دفعات متعدد، آنها را مطالعه كرده و تصحيحات و تعليقات جديدى بر آنها افزوده است.
يكى از كارهاى كه نشانگر ذوق و سليقه ايشان نيز مى‌باشد، نوشتن نكات مهم زندگى شخصى و مطالب و وقايع تاريخ زمان خويش، بر بالاى بعضى از برگ‌هاى تأليفات و تقريرات بوده كه گوشه‌هايى هرچند اندك، از زندگى و وقايع روزگار ايشان را روشن نموده است.
وفات
ایشان نزديك به 35 سال در شيراز به حوزه علميه و مردم خدمت نمود و در سال 1293ق، دعوت حق را لبيك گفت و در آرامگاه حافظيه، مدفون گرديد.
آثار
فهرست تأليفات ايشان كه در زير آمده است، بر اساس نسخه‌هاى خطى موجود در كتابخانه شاهچراغ(ع) و كتاب‌هاى چاپ شده ايشان مى‌باشد:
- اصول فقه؛ يك دوره مفصل اصول فقه كه بخش‌هايى چون مبحث «استصحاب» و «اجتهاد و تقليد» آن موجود است.
- تقريرات اصول فقه.
- حاشيه بر نتايج الافكار.
- رساله عمليه.
- شرح شرايع الاسلام.
- شرح فرائد الاصول.
- شرح نتايج الافكار.
- فقه استدلالى.
- فوائد الرجال.
- هدايه العباد الى طريق الرشاد.
منابع مقاله
برگرفته از مقدمه كتاب «الاجتهاد و التقليد» ايشان.