تجارب الأمم و تعاقب الهمم
تجارب الأمم و تعاقب الهمم، اثر احمد بن محمد یعقوب مسکویه رازی (متوفی 421ق)، کتابی است در هفت جلد به زبان عربی با موضوع تاریخ. ابن مسکویه کتاب تاریخش را مانند طبری بر نقل صرف قرار نداده بلکه آن را چون ساختاری اندام‌وار ارائه کرده و تأملاتی درباره حوادث تاریخی دارد. درعین‌حال بی‌طرفی وی در نقل حوادث تاریخی در این اثر قابل‌ستایش است.
| تجارب الأمم و تعاقب الهمم | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مسکویه، احمد بن محمد (نويسنده)
سید کسروی حسن (محقق) ابوشجاع روذراوری، محمد بن ح‍س‍ین (نویسنده) صابی، هلال بن محسن (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | ذيل تجارب الأمم - الجزء الثامن من تاريخ الصابي |
| ناشر | دار الکتب العلمية |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 2003م , 1424ق |
| شابک | 2-7451-3414-0 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 7 |
| کد کنگره | /الف28 ت3 35/63 DS |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
این نسخه در تاریخ 1424 قمری مطابق با 2003 میلادی در هفت جلد توسط انتشارات محمد علی بیضون دارالکتب العلمیه بیروت، چاپ شده است. محقق این نسخه، سید حسن کسروی است. در این نسخه مقدمه مختصری از تحقیق در دو صفحه نقل شده و در 5 صفحه بعدی آن رونوشت تصاویر نسخ خطی ایرانی و بغدادی کتاب ارائه شده است. سپس مقدمه‌ای از محقق در علم تاریخ آمده و پس‌ازآن ترجمه‌ای از ابن مسکویه و سپس توضیحی درباره کتاب، تجارب الامم و در نهایت، ترجمه‌هایی از ابوشجاع ظهیرالدین روذرواری و هلال بن محسن صابی. سپس با ذکر مقدمه مؤلف کتاب وارد محتوای مطالب می‌شویم.[۱]
نسخه دیگری از این اثر وجود دارد که در هشت جلد به چاپ رسیده است. این نسخه هشت‌جلدی به تحقیق دکتر ابوالقاسم امامی رسیده و همو بر آن مقدمه نوشته است. ناشرش انتشارات سروش (دار سروش للطباعه و النشر) است و سال و جای نشر 1379 شمسی و تهران است. در این نسخه، در مقدمه محقق شاهد، تصدیر التصدیر (مقدمه مقدمه) و تصدیر عام (مقدمه عام) درباره مسکویه و تصنیف تجارب الامم، هستیم که در زمستان 1379 شمسی نوشته شده. سپس با ذکر مقدمه مصنف، وارد محتوای مطالب کتاب می‌شویم. این مقدمه نیز حاوی مطالب مفیدی در ترجمه ابن مسکویه و نگاه او به تاریخ، و ذکر مصادر و منابعش در نگارش این کتاب است. همچنین مباحثی درباره نام کتاب و نسخ خطی آن و شیوه تحقیق محقق در این مقدمه وجود دارد.[۲]
از دیگر تفاوت‌هایی که علاوه بر تعداد مجلدات و جا و زمان و مکان چاپ و تفاوت در محقق‌ها میان این دو نسخه وجود دارد، تفاوت در ذکر نام کتاب است؛ نام کتاب در نسخه بیروت «تجارب الامم و تعاقب الهمم» است ولی در نسخه تهران، نام آن صرفاً «تجارب الامم» ذکر شده. دکتر ابوالقاسم امامی در مقدمه‌ای که بر چاپ تهران نگاشته، دراین‌ارتباط توضیح داده است.[۳]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه کتاب.
- مسکویه، احمد بن محمد، تجارب الأمم و تعاقب الهمم، با تحقیق و مقدمه دکتر ابوالقاسم امامی، انتشارات سروش، تهران، 1379ش.