باقولی، علی بن حسین
| نام | باقولی، علی بن حسین |
|---|---|
| نامهای دیگر | باقولی، نورالدین ابوالحسن علی
جامعل العلوم جامع باقولی، علی بن حسین جامع العلوم باقولى، علی بن حسین باقولی اصفهانی، علی بن حسین جامعه باقولی، علی بن حسین الجامع، علی بن حسین جامع العلوم النحوی، علی بن حسین |
| نام پدر | حسین |
| متولد | |
| محل تولد | اصفهان |
| رحلت | ح543ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | شرح اللمع فی النحو لابی‌الفتح عثمان بن جنی
کشف المشکلات و ایضاح المعضلات فی اعراب القرآن و علل القراءات |
| کد مؤلف | AUTHORCODE07816AUTHORCODE |
ابوالحسن على بن حسین باقولى (متوفای 543ق)، ادیب، مفسر و نحوى قرن 6 هجرى است كه در اصفهان به دنيا آمد. وى آثار متنوعى در تفسير، علوم قرآنى و نحو برجاى گذاشته است. به سبب جامعيتش در دانش، در عصر خود به جامع و جوامع العلوم شهرت يافت.
باقولى نابينا بود و از همين روى، ضرير خوانده مى‌شد. بيهقى در كتاب «وشاح الدمى» خود وصف بسزايى از او كرده است. بيهقى در علم نحو، وى را به كعبه تشبيه كرده است كه فضلاى هم عصر او پرده‌دار آن بوده‌اند. «مشهور المشكلات» كه كتاب مشهور اوست، شاهد روشنى بر تبحر و قدرت علمى او در ادبيات عرب است.
از زندگى او آگاهى چندانى به دست نرسيده است. با توجه به جايگاه ممتاز او، شمارى از چهره‌هاى علمى آن زمان در خراسان در جواب نامه وى شرح متنوعى بر اين بيت و معضلات نحوى آن نگاشته‌اند. او گاهى شعر مى‌سروده و در بين اشعار، علاقه‌اش به علم را توصيف مى‌نموده است.
آقا بزرگ در كتاب «طبقات و الذريعة» از او و آثارش نامبرده و وى را به عنوان رجلى از شيعه معرفى نموده است. از آن‌جا كه وى در ادبيات عرب توانا بوده، مى‌تواند فهم دقيق‌ترى از آيه‌هاى قرآن داشته باشد، به همين جهت مى‌كوشد يافته‌هایش را در قالب كتاب به ديگران منتقل كند. زحمات طاقت فرساى او نشانگر روح پژوهشگرى اوست.
وفات
آنچه مشخص است در تاريخ 535ق زنده بوده است؛ چون در اين تاريخ، نامه‌اى به علماى خراسان مى‌نويسد و شرح بيتى از فرزدق شاعر معروف عرب را طلب مى‌كند.
بغدادی سال وفات جامع العلوم را 543 ذکر کرده است. دکتر الدالی در مقدمه کتاب الابانه یاد آور شده، در پایان یکی از آثار مخطوط وی سال درگذشت او آمده که سال 542 است. منابع دیگر سال درگذشت او را 543 و 545 نوشته اند.
آثار
از آثار وى عبارتند از: «شرح الجمل» يا «الجواهر في شرح جمل عبدالقاهر» در نحو؛ «المجمل»؛ «الاستدراك» بر ابوعلى فارسی؛ «البيان في شواهد القرآن»؛ «علل القراآت»؛ «كشف المشكلات و ايضاح المعضلات في علل القرآن»؛ «شرح اللمع»؛ «تفسير جامع العلوم» يا «تفسير القرآن».