النور المبين في شرح التحرير و منهاج الصالحين

النور المبين في شرح التحرير و منهاج الصالحين، اثر سید نورالدین شریعتمدار جزایری (معاصر)، یک دوره کامل فقه استدلالی با تکیه بر «تحرير الوسيلة» امام خمینی(ره) و «منهاج الصالحين» آیت‌الله‌العظمی حکیم به زبان عربی است. این شرح چند جلدی، حاوی جمیع ابواب فقه است که با عبادات آغاز و به دیات و مسائل مستحدثه (از کتاب تحریر) ختم شده است. نویسنده بعد از اتمام این موسوعه، دست به شرح کتاب اجتهاد و تقلید از کتاب تحریر، زده؛ بنابراین کتاب اجتهاد و تقلید دارای دو شرح شده: یکی شرح بر متن منهاج و دیگری بر متن تحریر و هنگام چاپ کتاب، بین دو متن تلفیق صورت گرفته؛ نخست متن تحریر و سپس متن منهاج ذکر شده؛ بر این اساس، کتاب، حاوی تمام فروع مطرح‌شده در دو کتاب مذکور گردیده است.

النور المبين في شرح التحرير و منهاج الصالحين
پدیدآوران	شریعتمدار جزایری، نورالدین (نویسنده)
عنوان‌های دیگر	تحرير الوسيله. برگزيده. شرح منهاج الصالحين. برگزيده. شرح الاجتهاد و التقليد
ناشر	مؤسسه دار الکتاب (الجزائري)
مکان نشر	ايران - قم
سال نشر	1381ش , 1423ق
چاپ	1
شابک	‎964-5594-67-7
موضوع	خميني، روح الله، رهبر انقلاب و بنيان گذار جمهوري اسلامي ايران، 1279 - 1368. تحرير الوسيله - نقد و تفسير طباطبایی حکیم، سید محمدسعید، 1935 - م. منهاج الصالحين - نقد و تفسير فتواهاي شيعه - قرن 14 فقه جعفري - رساله عمليه
زبان	عربي
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏

روش شارح

شارح، بخشی از متن تلفیق‌شده مزبور را در بالای صفحات آورده و آن را شماره‌گذاری کرده و با فاصله یک خط تیره به شرح آن همت گمارده‌ است.

شارح از چهار منبع قرآن، سنت، اجماع و عقل و نظر عالمان به‌خصوص آیت‌الله خویی، جهت توضیح مطالب خود بهره برده است.

آخرین مسئله‌ای که شارح به آن پرداخته بحث درباره تسامح در ادله سنن است. ایشان ضمن عدم پذیرش قاعده تسامح در ادله سنن، می‌گوید: مفاد اخبار من بلغ، ثبوت استحباب نیست؛ زیرا علاوه بر اینکه این روایات از حیث سند ضعیف هستند، مفاد آنها تنها ثبوت اجر است.

ایشان، معتقد است روایاتی که در این‌باره آمده، به حد استفاضه می‌رسد که در بین آن‌ها روایت صحیح نیز وجود دارد؛ همچون صحیحه هشام بن سالم از امام صادق(ع) که آن حضرت می‌فرماید: «مَنْ بَلَغَهُ عَنِ اَلنَّبِي(ص) شَيءٌ مِنَ اَلثَّوَابِ فَعَمِلَهُ كانَ أَجْرُ ذَلِك لَهُ وَ إِنْ كانَ رَسُولُ‌اَللَّهِ(ص) لَمْ يقُلْهُ» (هرکس به نقل از پیامبر(ص) مقداری از ثواب را شنید، آنگاه به آن عمل کرد، پاداش آن برای اوست؛ هرچند پیامبر(ص) آن را نفرموده باشد).

شارح، پنج احتمال را در معنای این نوع روایات، مطرح نموده و به بررسی هرکدام پرداخته و در پایان فرموده: از این روایات استحباب به دست نمی‌آید، بلکه ظاهر این نصوص، ترغیب مسلمانان بر اتیان مستحبات و پرهیز از سستی در آنهاست. ترغیب با ترتب ثواب موعود بر آن عمل حاصل می‌گردد؛ پس اگر خبر از معصوم صادر شده و عمل مطابق با واقع باشد، ثواب، ثواب واقغی برای خود آن عملی است که از طرف شارع جعل شده، وگرنه ثواب از باب تفضل خواهد بود....

ثوابی که در اینجا مراد است اعم است از ثواب دنیوی و اخروی. ثواب‌های دنیوی همچون رزق، فرزند، مال، علم و....

اگر در روایتی ضعیف، ثواب بر فعلی وارد شده و در روایتی معتبر، عدم استحباب آن فعل آمده باشد، بر اساس نظر ما بین آن دو تعارض نیست؛ چون منافاتی بین ترتب ثواب بر آن فعل و عدم ثبوت استحباب آن وجود ندارد؛ زیرا روایت معتبر، افاده علم به عدم استحباب نمی‌کند و احتمال (استحباب) وجود دارد و با وجود آن بلوغ نیز صادق است.

در پایان کتاب، فهرست محتویات آمده است.

پاورقی‌ها به ذکر مستندات مطالب کتاب اختصاص یافته است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.