عشرة النساء

‏عشرة النساء
پدیدآوران	نسائی، احمد بن علی (نويسنده) عمرو علی عمر (محقق)
ناشر	مکتبة السنة
مکان نشر	مصر - قاهره
سال نشر	1988م , 1408ق
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏/ن5 س9018 120 BP

عشرة النساء، اثر ابوالرحمن احمد بن شعیب بن علی بن نسائی (متوفی 303ق)، کتابی است روایی در بیان احادیثی که به چگونگی معاشرت با زنان اشاره دارند. این کتاب با تحقیق عمرو علی عمر به چاپ رسیده است.

ساختار

کتاب با مقدمه محقق آغاز و مطالب دربردارنده مجموعاً 403 روایت می‌باشد که در چهار جزء حدیثی، ارائه شده است.

گزارش محتوا

در مقدمه که در سال 1408ق/ 1987م نوشته شده است، ابتدا توضیح مختصری پیرامون موضوع کتاب، ارائه گردیده و سپس، به شرح‌حال مختصر مؤلف و توصیف نسخ خطی کتاب، پرداخته شده است.

نویسنده به دنبال کشف جوانب و ابعاد مختلف زندگی زناشویی و چگونگی بنای صحیح آن، مطابق با روح متعالی دین اسلام بوده لذا در اثر حاضر، به ذکر روایاتی پرداخته است که پیرامون علاقات نفسانی و ارتباطات بین زوجین، اعم از مودت و الفت، تطبیق و توافق، آرامش و سعادت می‌باشند.

در جزء حدیثی نخست، هفده عنوان روایت ذکر گردیده است که اولین عنوان، «حب النساء» می‌باشد. در این عنوان، به روایتی از پیامبر(ص) اشاره شده است که فرمودند:

«حبب إلی من الدنیا: النساء، و الطیب و جعل قرة عینی في الصلاة» (از دنیا، زنان و بوی خوش برای من دوست‌داشتنی است و نور چشمم در نماز قرار داده شده است).

از دیگر عناوینی که روایات این جزء، بر اساس آن ذکر گردیده، عبارتند از میل مرد به بعضی از زنان خود؛ حب بیشتر مرد نسبت به بعضی از زنان خود؛ غیرت؛ انتصار؛ افتخار؛ احوال مختلف زنان؛ ملاعبه با زنان؛ مضاحکه و شوخی مرد با خانواده‌اش؛ مسابقه مرد با همسرش و....

جزء دوم، بیست‌وهفت عنوان روایی را در خود جای داده است. اولین روایتی که در این جزء آمده، روایتی است که از قول عایشه، همسر پیامبر(ص) نقل کرده است: «دخل الحبشه المسجدَ یلعبون قال لی: یا حمیراء! اتحبین ان تنظری الیهم؟ فقلت: نعم، فقام بالباب، و جئته، فوضعت ذقنی عن عاتقه فاسندت وجهی الی خده، قالت: و من قولهم یومئذ: یا اباالقاسم طیبا...» (گروهی از مردم حبشه وارد مسجد شدند که می‌رقصیدند. پیامبر(ص) فرمودند: ای حمیراء! دوست داری که با هم مجلس رقص را تماشا کنیم. گفتم: بله دوست دارم. رفتیم و پیامبر(ص) مرا بر شانه‌های خود قرار داد...).

در روایت دیگری از عایشه نقل شده است که: أن أبابكر دخل عليها و عندها جاريتان تُدَفِّفَانِ و تضربان، و رسول الله(ص) مسجی علی وجهه الثوب، لایأمرهن و لا یناهن، فنهرهن أبوبكر فقال رسول الله(ص): «دعهن يا أبابكر؛ فإنها أيام عيد» (ابوبکر در حالی نزد وی رفته که دو دختربچه نزد عایشه بوده و دف می‌زدند؛ و رسول الله(ص) (مشغول استراحت)، پارچه‌ای بر خود انداخته بود و نه آنها را بر این کار امر کرده بود و نه از آن نهی می‌کرد. در این هنگام ابوبکر آنها را نهیب زده و از این کار بازمی‌دارد؛ آنگاه رسول الله(ص) می‌فرماید: ای ابوبکر، آنها را به حال خودشان بگذار که ایام عید است).

از جمله عناوینی که روایات این جزء، بر اساس آن ذکر گردیده است، عبارتند از: اطاعت زن از مرد؛ نگاه زن به عورت شوهرش؛ تأویل آیه مبارکه 223 سوره بقره «نِسَاؤُكُمْ حَرْثٌ لَكُمْ فَأْتُوا حَرْثَكُمْ أَنَّىٰ شِئْتُمْ» (زنان شما کشتزار شمایند، پس (برای کشت فرزند صالح) بدان‌ها نزدیک شوید هرگاه (مباشرت آنان) خواهید) و چگونگی مجامعت و مسائل مربوط به آن.

جزء سوم، دارای سی‌وهفت عنوان روایی می‌باشد. بیشتر روایاتی که در این جزء آمده، پیرامون مسائل مربوط به ایام حیض و عادت زنان می‌باشد. اولین روایت این جزء، روایتی است پیرامون آیه مبارکه 222 سوره بقره «وَ يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْمَحِيضِ قُلْ هُوَ أَذًى فَاعْتَزِلُوا النِّسَاءَ فِي الْمَحِيضِ» (و سؤال کنند تو را از عادت شدن زنان، بگو: آن رنجی است (برای زنان) در آن حال از مباشرت آنان دوری کنید و با آنان نزدیکی نکنید تا آنکه پاک شوند)، بدین مضمون که یهودیان در ایام عادت ماهیانه زنان، ایشان را کلاً ترک نموده و حتی با آنان، هم غذا نمی‌شدند، اما پیامبر(ص) با استناد به این آیه، می‌فرمود که با آنها هر کاری را انجام دهید، غیر از مجامعت.

آخرین جزء، 33 عنوان روایی را در خود جای داده است. بیشتر روایات این جزء، درباره موضوع وجوب نفقه زن بر مرد و چگونگی ادای آن و نیز مسائل مربوط به نگاه به محرم و نامحرم می‌باشد.

وضعیت کتاب

فهارس فنی کتاب، در انتهای آن آمده است که به ترتیب، عبارتند از فهرست آیات؛ احادیث و آثار؛ کلام نسایی در «علل الأحاديث»؛ روایات احادیث و آثار؛ صحابه مذکور در «عشرة النساء»؛ مشایخ نسائی؛ فهرست جامع رجال نسائی در «عشرة النساء»، فهرست رجالی که نسایی اختصاصاً از ایشان در «عشرة النساء» روایت کرده است و فهرست موضوعات.

در پاورقی‌ها، علاوه بر ذکر منابع، به توضیح برخی از کلمات و عبارات متن، پرداخته شده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.