عبد بن حمید
ابومحمد عبد بن حمید بن نصر کِسِّی یا کَشِّی (متولد پس از 170ق)، از ائمه اهل سنت و از راویان ثقه آنان است که کتاب‌هایی در این زمینه دارد؛ از جمله کتاب «المنتخب».
نام کامل، لقب، سال تولد
نام کامل و کنیه او ابومحمد عبد بن حمید بن نصر کِسِّی یا کَشِّی است. وی بعد از سال 170ق، به دنیا آمد[۱].
مشایخ
ذهبی در کتاب السير می‌گوید: وی از اشخاص زیر نقل حدیث کرده است:
- علی بن عاصم واسطی؛
- محمد بن بشر عبدی؛
- ابن ابی‌فدیک؛
- یزید بن هارون؛
- یحیى بن آدم؛
- ابوعلی حنفی؛
- ابوداود حَفَرِی؛
- عبدالرزاق؛
- جعفر بن عون؛
- ابواسامه؛
- ابوداود طیالسی؛
- ابوبدر سَکونی؛
- عبدالرحمن بن عبدالله دَشْتکی؛
- مسلم بن قتیبه؛
- زید بن حباب؛
- عبدالله بن بکر؛
- عمر بن یونس یمامی؛
- واقدی؛
- محاضر بن مورع؛
- مصعب بن مقدام؛
- ابوعاصم؛
و...[۲].
کسانی که از او روایت کرده‌اند
- مسلم، ترمذی و بخاری؛
- فرزندش محمد؛
- بکر بن مرزبان؛
- شُریح بن ابی‌عبدالله نسفی زاهد؛
- مکی بن نوح مقری؛
- عمر بن محمد بن بُجَیر؛
- محمد بن عبد بن عامر سمرقندی؛
- ابراهیم بن خُزَیم بن قمیر شاشی؛
- ابومعاذ عباس بن ادریس بن فرج کسِّی؛
- ابوسعید حاتم بن حسن شاشی؛
- حسن بن فضل بن ابوالبزاز؛
- ابوعمرو حفص بن بوخاش؛
- سلمان بن اسرائیل بن جابر خُجَنْدی؛
- سهل بن شاذویه بخاری؛
- ابوسعید شاه بن جعفر بن حبیب نسَفی؛
- ابوبکر محمد بن عمر بن منصور کشی؛
- محمد بن موسى بن هذیل نسفی؛
- محمود بن عنبر بن نُعَیم ازدی نسَفی؛
و...[۳].
عبد بن حمید در کلام دیگران
ابن حبان درباره وی گفته: از مصنفین بود. ابوسعد عبدالرحمن بن محمد ادریسی نیز درباره وی نوشته: عبدالحمید بن حمید بن نصر کشی، ابومحمد که به «عبد بن حمید»، صاحب «مسند» و صاحب «تفسیر» معروف است، از ائمه متقنن و ثقات از محدثین بود. سمعانی نیز وی را با عبارت «إمام جليل القدر ممن جمع و صنف... و كانت إليه الرحلة في أقطار الأرض» ستوده است. یاقوت حموی از وی با عنوان «صاحب المسند» و یکی از ائمه حدیث یاد کرده و ذهبی با عبارت «الإمام الحافظ الحجة الجوّال»، از وی نام برده و پس از این عبارات، نوشته که وی از ائمه ثقه بوده است[۴].
آثار
- التفسير؛
- المسند الكبير (که علما از آن با نام «المسند» یاد کرده‌اند)؛
- المنتخب[۵].
پانویس
منابع مقاله
ابوعبدالله مصطفی بن عدوی، مقدمه «المنتخب من مسند عبد بن حميد»، اثر عبد بن حمید، ریاض، دار بلنسیه، چاپ دوم 1423ق/2002م.