مقالات (ایروانی)

مقالات
پدیدآوران	ایروانی، محمدجواد (نویسنده)
چاپ	1
تعداد جلد	1

مقالات مجموعه مقالاتی است که به قلم محمدجواد ایروانی، در موضوع مختلف از جمله اقتصاد نوشته شده است. بیشتر این مقالات به زبان فارسی و تعدادی از آن‌ها به زبان انگلیسی است.

ساختار

این مجموعه دربردارنده چهل‎و‎پنج مقاله است که نویسنده بیشتر آن‌ها به‌صورت انفرادی و برخی به‌صورت گروهی نوشته و در مجلات منتشر نموده است.

گزارش محتوا

به‌منظور آشنایی با این اثر، به محتوای برخی از مقالات آن، اشاره می‌شود:

در مقاله «ارزیابی آثار حذف چهار صفر از پول ملی»، به این مطلب اشاره گردیده است که تغییر ملی به دو شیوه کمی و اسمی در دهه‌های گذشته، دستاویزی برای حل مشکلاتی چون افت شدید ارزش پول بوده است. در کشور ما طرح موضوع حذف چهار صفر از پول ملی که در بادی امر به‌عنوان افزایش ارزش پول ملی مطرح گردید و به‌تدریج این ادعا پس گرفته شد. دلایلی که باعث طرح این پیشنهاد شده، تجربه افت ارزش پول در طول چند دهه گذشته، به‎خصوص پس از پیروزی انقلاب اسلامی برای پیشنهاددهندگان حوزه مدیریت بازار پول کشور که خود وارد دهه پنجم و بیشتر عمر خود شده‌اند و از نزدیک، شاهد این سیر کاهنده ارزش بوده‌اند، شاید نسبت به افراد سنین پایین‎تر که این مسئله را فقط شنیده‌اند و عملاً احساس نکرده‌اند، دلیل شاخصی بر طرح آن باشد، زیرا اصولاً اولیت‎ها تحت تأثیر دو عامل عمده هستند: یکی انتخاب نوع شاخص‎های اولویت درصورتی‎که قرار باشد منتخب بر اساس مبانی علمی ‎باشد و دوم منتخب بدون شاخص و بر اساس مقایسه بین چند گزینه باشد که توسط یافته‌های فرد یا جمع تا آن مقطع تشخیص داده شده باشد.

نویسنده معتقد است در این دو گزینه، در هر دو صورت، قضاوت‎های ارزشی و احساسی در اولویت‎گذاری مؤثر است: در گزینه اول، تشخیص و انتخاب شاخص تحت تأثیر قضاوت ارزشی است، گاهی در وزن دادن به شاخص‎ها خود را نشان می‌دهد و در گزینه دوم: قدرت تشخیص مسائل و الاهم فی الاهم کردن آن‌ها و مرتب کردن آن‌ها به ترتیب ضرورت تحت تأثیر قضاوت ارزشی و قوه تشخیص افراد است‎.

در مقاله «بحران مالی جهانی و چند پیشنهاد راهبردی» (چاپ شده در نشریه مدیریت بازرگانی، دوره1، شماره2، بهار و تابستان 1388، از صفحه 33 تا 46)، به بیان این نکته پرداخته شده است که بروز بحران مالی جهانی و ضرورت مقابله با تبعات منفی و استفاده از فرصت‎های ناشی از آن، ضرورتی است که متولیان اقتصادی به آن توجه دارند و برای دستیابی به این منظور، این مقاله، ضمن اشاره به علل بروز بحران مالی در اقتصاد جهانی، این بحران را از دو منظر تئوریک و اقتصادی، موردتوجه قرار داده است. در این مقاله، با توجه به ابعاد موضوع، فرصت‎های فراروی اقتصاد کشور ناشی از بحران مالی بیان گردیده و در انتها راهبردهای کلیدی جهت مقابله با تهدیدهای پیش‎رو و بهره‌مندی بهینه از فرصت‎ها پیشنهاد گردیده است.

در مقاله «بررسی شاخص رقابت‎پذیری جهانی و فضای کسب‎وکار جایگاه ایران و بایسته‌های آن»، به بیان این نکته پرداخته شده است که روند طی شده در عرصه اقتصاد جهانی و آنچه شاهد آن هستیم، نشان‎دهنده لزوم اندیشیدن سازوکاری جدید در نظام تصمیم‌گیری اقتصادی است و در این نظام تصمیم‌گیری طبعاً شاخص‎های اقتصادی باید با رویکرد نوینی بازتعریف شوند. در چنین فضایی است که رقابت‎پذیری، سهولت کسب‎وکار و دیگر شاخص‎های اقتصادی جایگاه خاصی می‎یابند. آنچه اکنون از این شاخص‎های استنباط می‌شود، نوعی ابزارهای ترویج نظام اقتصادی برآمده از الگوهای فکری غرب است؛ یعنی وقتی تلاش می‌شود وضعیت درونی یک کشور منطبق با آن شاخص‎ها شکل بگیرد، نوعی استفاده نرم‎افزاری از شاخص‎ها برای کشاندن نظام اقتصادی جهان به آن نظام فکری حاکم در کشورهای وضع‎کننده شاخص‎ها است. آنچه در این مقاله مدنظر است، در وهله اول، بررسی مفهومی شخص رقابت‎پذیری، مقایسه آن با شاخص سهولت کسب‎وکار، بررسی جایگاه ایران در این شاخص‎ها و در نهایت، نگاهی به مقررات‎زدایی متناسب با نظام اداری ایران است.

در مقاله «ملاحظات نهادی پیشبرد سیاست‎های کلی اصل 44 در راستای رشد و عدالت» (چاپ شده در مجله اقتصاد و جامعه، سال سوم، یازدهم، بهار 86)، این موضوع مطرح شده است که ابلاغیه‌های سیاست‎های کلی اصل 44 قانون اساسی، طی دو سال گذشته، مبنایی برای کوشش‎های فکری گسترده جهت استفاده از آن در راستای پیشبرد اهداف قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران شده است. ازآنجایی‎که هرگونه تجدیدنظر در تقسیم کار ملی میان بخش‎های مختلف اقتصادی، علاوه بر نیاز به مطالعات گسترده و برنامه‌های اجرایی کارآمد، نیازمند طراحی‎های سازمانی مناسب نیز است، این مقاله تلاش خود را بر محور پیشنهاد یک الگوی سازمانی ترکیبی متمرکز ساخته است. بر این اساس، با مفروض انگاشتن اهتمام جدی دولت، مجلس و مجمع تشخیص مصلحت نظام در جهت طراحی برنامه‌های توانمندسازی بخش‎های دولتی، تعاونی و خصوصی و با فرض آنکه دولت همه مشخصه‌های یک دولت توسعه‎گرا را در خود ایجاد نماید، الگوی سازمانی پیشنهادی که به‌ویژه با تکیه‎بر تجربیات تاریخی انقلاب اسلامی و موفقیت‎های جهاد سازندگی تهیه شده است، به‌عنوان یک گام مکمل برای ایجاد اطمینان بیشتر جهت موفقیت سازوکارهای مندرج در سیاست‎های کلی اصل 44 در نظر گرفته شده است.

بنگاه‌های اقتصادی، نقش مهم و حیاتی در توسعه اقتصادی کشور دارند. در چند سال اخیر، مراجع دولتی، علمی و حرفه‌ای در سراسر جهان، تلاش گسترده‌ای را برای تعریف نظام راهبردی بنگاه و کمک به کارکرد سالم و درست بنگاه، به‌کار برده‌اند. آشنایی در ایران، واحدهای اقتصادی ایران با اصول راهبردی بنگاه، تحولات مطرح در این بحث و دستیابی به رهنمودهایی که به کمک آن‌ها، مسیر درست را در اداره بنگاه دنبال کنند، بسیار سودمند است. در نوشتار «نهادسازی: گامی به‎سوی توسعه نظام راهبردی بنگاه در ایران»، دیدگاه‌های محمدجواد ایروانی، در این زمینه، در اختیار خوانندگان قرار گرفته است.

در مقاله «ظرفیت‎سازی نهادی نقطه اهرمی تحقق اهداف تحول اقتصادی»، این مطلب بیان گردیده است که در محیط‎های با تغییرات شتابان و گسسته اخذ تصمیمات راهبردی با اثرگذاری وسیع بر ذی‌نفعان نیازمند نگاهی چندبعدی است و تمرکز خط‎مشی‌گذاری در یک جایگاه محدود نمی‌تواند این رویکرد را تأمین کند. ظرفیت‎سازی نهادی نوعی بازمهندسی با رویکردی نوین مبتنی بر نظام ارزشی حاکم بر جامعه است که نقش‎آفرینی تمام ذی‌نفعان در فرآیند تصمیم‌گیری راهبردی را تأمین می‌کند. برای اجرای طرح‎های کلان (از جمله طرح‎های اقتصادی، صنعتی، علمی و...) علاوه بر تأمین سازوکاری نظام‎مند در حوزه‌های طرح‎ریزی، اجرا و نظارت لازم است برای فراهم کردن زیرساخت‎های فرهنگی و حقوقی تدابیری اتخاذ گردد. در حوزه مدیریتی نیز عزم، حزم و جزم نیاز است تا تحقق اهداف میسر گردد. مهم‎ترین ویژگی ظرفیت‎سازی نهادی ایجاد ساختاری انطباق‎پذیر با بعد ارزشی بسیار قوی است که با اعضای خود پیوند مستحکمی دارد تا در پرتو آن هم‎راستایی منافع بین تمامی ذی‌نفعان کلیدی فراهم گردد. تصمیم‌گیری در چنین شرایطی با مشارکت حداکثری ذینفعان میسر است و می‌تواند زمینه استفاده حداکثری از توانمندی‎های داخلی و بهره‎گیری از فرصت‎های محیطی را برای پیشرفت و غلبه بر مشکلات درونی و محیطی فراهم کند. ارتباطات و اطلاعات در این مسیر نقش راهبردی دارند. ارتباطات به‌عنوان سازوکاری برای تعامل بین اجزای مختلف (ذی‌نفعان کلیدی) عهده‌دار تأمین اطلاعات صحیح، دقیق به‌موقع و مرتبط برای تصمیم‌گیرندگان است. سه رکن اساسی سیاست‎گذار، تولیدکننده و مصرف‎کننده و زیرمجموعه‌های کلیدی آن‌ها در قالب یک شبکه به‎هم‎پیوسته می‌توانند در تعامل با هم در جهت حداکثرسازی منافع هم حرکت کنند و سیاست‎گذار با نقش کلیدی ایفا، استیفا و دفاع از حقوق مردم می‌توانند تنظیم کننده روابط باشد تا وضعیت مجزا و جزیره‎گونه موجود به‎سوی شبکه‌های منسجم و به‎هم‎پیوسته تمایل یابد. تشکیل ستادی با محوریت معاون اول رئیس‎جمهور برای تعریف ذی‌نفعان کلیدی در حوزه‌های مختلف و شبکه‎سازی‎های اولیه بسیار راهگشا خواهد بود. تجربه موجود در زمینه شورای لبنیات در جهاد الگوی عملی است که هدف خودکفائی را با منافع حداکثری ذی‌نفعان تأمین کرده و در پایان مقاله، بدان پرداخته شده است.

عنوان سایر مقالات، عبارتند از: استقلال ملی در گرو استقلال اقتصادی (به‌صورت پاورپوینت- دی‌ماه 1394)؛ اقتصاد مقاومتی (سخنرانی پیش از خطبه نماز جمعه 9 اسفند 1392)؛ اقتصاد مقاومتی و نقش مدیریت شهری (به‌صورت پاورپوینت- آذر 1395)؛ گفتگو با دکتر ایروانی، وزیر اسبق اقتصاد؛ الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، بایسته‌های ایرانی (پاورپوینت- 25/1/1395)؛ انتخابات استانی حرکت برخلاف مسیر مردم‎سالاری دینی؛ آسیب‎شناسی عملکرد نظام بانکی در تطبیق با اقتصاد مقاومتی (نوشته محمدجواد ایروانی و مجید لطفی قهرود)؛ ظرفیت سوءاستفاده از آئین‎نامه ماده 20 «قانون رفع موانع تولید رقابت‎پذیر و ارتقاء نظام عالی کشور»؛ آسیب‎شناسی فرهنگ جهادی (سخنرانی ارائه شده در همایش فرهنگ جهادی- مشهد مقدس، دانشگاه فردوسی، 25 خرداد سال 1383)؛ بازار دارایی فکری و صندوق‌های جسورانه، گام بلند به‎سوی اقتصاد دانش‎بنیاد؛ عملکرد بازار آتی سکه و نیز برنامه راه‌اندازی بازار آتی ارز و خطرات آن برای اقتصاد کشور؛ چارچوب کلی تحقق اقتصاد مقاومتی و فرهنگ علم با رویکرد مدیریت جهادی و ارزیابی آن؛ مهم‎ترین چالش‎های نظام بانکی چیست؟؛ تبعات خطرناک ورود بانک‎های خارجی به کشور؛ فرهنگ جهادی الگوی نهضت خدمت‎رسانی؛ ریشه‌ها و پیدایش و تطورات ITO، GAT، WTO؛ GAT؛ اصلاح الگوی مصرف؛ امتیازات و تسهیلات مقرر در قانون رفع موانع تولید در ماده 46؛ مالیات بر ارزش افزوده؛ میزگرد علمی (الگوی مصرف و توسعه)؛ میزگرد علمی (اسلام، نهادها و توسعه)؛ مصاحبه اختصاصی با محمدجواد ایروانی، وزیر امور اقتصادی و دارایی؛ موضوع راهبردی ایران اسلامی در مورد فلسطین؛ نقش‎آفرینی طلا در چشم‎انداز پول‎های جهان‎روا؛ نهادی کردن اصل 44 قانون اساسی، رشد و عدالت؛ ظرفیت‎سازی نهادی در جهت تحقق اهداف سند چشم‎انداز؛ نهادسازی مالی در نظام ملی نوآوری؛ نسخه واقعی درمان اقتصاد؛ ریشه‌ها، پیدایش و تطورات گات و بررسی کلان الحاق یا عدم الحاق ایران به آن؛ سیاست‎های کلی اصل 44 راهی به‎سوی توسعه مالکیت ملی و عدالت اجتماعی؛ مدیریت جهادی (سخنرانی در همایش سه دهه مدیریت جهادی در عرصه اقتصاد کشور، 10 تیر 1393)؛ نهادی کردن اصل 44 قانون اساسی، رشد و عدالت؛ تحول در نظام پولی و مالی نقطه اهرمی تحقق اقتصاد مقاومتی؛ طراحی مفهومی مدل استخراج ویژگی‎های نهادی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی؛ طرح تشکیل صندوق ثبات ارزی، یک نهادسازی محوری برای اقتصاد مقاومتی؛ دوی امدادی و A Review of the Research Fin on Institutionalism and "jahade- sazandghi".

وضعیت

برخی از مقالات دارای پاورقی بوده که در آن‌ها، به توضیح مطالب متن و یا به مستند مطالب پرداخته شده است.

منابع مقاله

متن مقالات.