این است راه حق یا کنگره عالمان بغداد
این است راه حق یا کنگره عالمان بغداد، ترجمه کتاب «مؤتمر علماء بغداد» تألیف مقاتل بن عطیه، داماد نظام‌الملک است که شامل مناظره‌ای است که به همت ملکشاه سلجوقی و وزیر وی، خواجه نظام‌الملک، بین جمعی از علمای اهل سنت و شیعه صورت گرفته است.
| این است راه حق یا کنگره عالمان بغداد | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن عطیه، مقاتل (نویسنده) مؤسسه اسلامي ترجمه (مترجم) |
| عنوان‌های دیگر | کنگره عالمان بغداد موتمر علماء بغداد. فارسی |
| ناشر | سلسله |
| مکان نشر | ایران - قم |
| چاپ | 1 |
| شابک | 964-7205-03-1 |
| موضوع | اهل سنت - دفاعيه‌ها و رديه‌ها
شيعه - احتجاجات شيعه - دفاعيه‌ها و رديه‌ها شيعه - مناظرهها |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 212/5 /الف2 م8041 |
در این مناظره، پرسشهایی مطرح می‌گردد که هریک از علمای دو گروه، پاسخ می‌دهند و سرانجام علمای شیعی که در آن زمان مورد بی‌مهری بودند، به برتری دست مییابند. این مناظره در موضوعاتی نظیر: خلافت، امامت، جنگهای صدر اسلام و برخی احکام اسلامی است.[۱].
این مناظره در عین اختصار، حاوى مطالب مهم تاریخى، فقهى، فلسفى، مخصوصاً بحث خلافت بوده و مباحث مطرحشده در آن بهنحوى است که با استدلال به آیات و احادیث شریفه و ادله قطعیه و مطالب مبرهن و متن سلیس قابل درک براى عامه مردم، حتى کسى که عقیده و تلاشى در فهم حقایق نداشته، مىباشد. مناظره در محضر ملکشاه و جمعى از رؤسا، نویسندگان و منشیان، در ماه شعبان با شرایط خاصى بین 10 نفر از علماى اهل سنت و 10 نفر از علمای شیعه با ظرفیت اعلم علماى اهل سنت، یعنى شیخ عباسى و عالم بزرگ شیعه حسین بن على علوى در موضوعات زیر صورت گرفت: عدالت و تکفیر صحابه، سب و لعن خلفا و على(ع)، جمعآورى قرآن، خلافت بعد رسول اکرم(ص)، تحریف قرآن، صفات الهى، جبر و تفویض، نبوت، سقیفه، مسئله امامت بعد از على(ع)، غیبت و... و نتیجه مناظره منجر به گرویدن ملکشاه و جمع کثیرى از اطرافیان و مردم به فرقه حقه شیعه شد[۲].
این اثر، توسط مؤسسه اسلامی ترجمه، به فارسی روان و سلیس، ترجمه گردیده است. مترجم، ضمن رعایت اصل امانت در ترجمه، ترجمه‌ای شیوا و رسا از کتاب، ارائه نموده است. برای آشنایی با نوع ترجمه، به بخشی از متن عربی، به‌همراه ترجمه فارسی آن، اشاره می‌گردد: «أن الملكشاه لم يكن رجلا متعصبا أعمى، يقلد الآباء و الأجداد عن عصبية و عمى، بل كان شابا متفتحا محبا للعلم و العلماء و كان في نفس الوقت ولعا باللهو و الصيد و القنص.
أما وزيره (نظام‌الملك) فقد كان رجلا حكيما فاضلا زاهدا عازفا عن الدنيا، قوي الإرادة، يحب الخير و أهله، يتحرى الحقيقة دائما و كان يحب أهل بيت النبي حبا جما کثيرا و قد أسس المدرسة النظامية في بغداد و جعل لأهل العلم رواتب شهرية و كان يحنو على الفقراء و المساكين»[۳].
«ملکشاه، مردی متعصب و خودکامه و بی‌تدبیر نبود که با تعصب و کورکورانه از نیاکان خویش، پیروی و تقلید کند، بلکه جوانی پژوهشگر و موفق و نیز دوستدار دانش و دانش‌پژوهان بود؛ البته با وجود این حالات، بسیار به دنبال خوشگذارنی و شکار نیز بود. از سویی وزیرش نظام‌الملک، مردی حکیم، اهل فضل، وارسته از دنیا، پراراده، دوستدار کارهای نیک و افراد اهل خیر و در جستجوی واقعیتها بود و خاندان پیامبر(ص) را نیز بسیار دوست می‌داشت. وی مدرسه نظامیه را در بغداد بنیان نهاد و برای دانش‌پژوهان نیز حقوقی ماهانه مقرر کرد. وی فقیران و مسکینان را نیز مورد محبت خویش قرار می‌داد»[۴].
کتاب فاقد مقدمه، فهرست و پاورقی می‌باشد.
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- مقاتل بن عطیه، «مؤتمر علماء بغداد»، چاپ و نشر توسط سید هدایتالله مسترحمی اصفهانی جرقوئی، چاپ سوم، 1399.
- بی‌نام، «فهرست کتاب‌های منتشرشده اسفندماه سال 1379»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: کتاب ماه دین، اردیبهشت 1380، شماره 43 (80 صفحه، از 82 تا 161).
وابسته‌ها
أبهی المداد في شرح مؤتمر علماء بغداد