آقاجمال خوانساری، محمد بن حسین
| نام | آقاجمال خوانساری، محمد بن حسین |
|---|---|
| نام های دیگر | آقاجمال خوانساری، محمد بن آقاحسین
جمالالدین خوانساری جمال ال‍م‍ح‍ق‍ق‍ی‍ن خوانساری، آقاجمال خوانساری، جمالالدین اغا جمالالدین خوانساری |
| نام پدر | |
| متولد | |
| محل تولد | |
| رحلت | 1092 هـ.ش یا 1125 هـ.ق یا 1713 م |
| اساتید | |
| برخی آثار | التعلیقات علی شرح اللمعة الدمشقیة / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
کلثوم ننه / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده شرح احادیث طینت / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده |
| کد مولف | 858 |
آقاجمال از علمای طراز اول و مدرسان برجسته قرن دوازدهم در اصفهان و عهده‌دار ریاست حوزه تدریس آن سامان بود. افرادی چون آقامحمد اکمل اصفهانی و ملا رفیع مشهدی از شاگردان وی بودند (ر.ک: موسوی بجنوردی، کاظم، 1374، ج1، ص458).
تحصیلات
«آقاجمال خوانساری، جمالالدین محمد بن حسین بن محمد»، در حوزه علمیه اصفهان نزد پدرش، آقاحسین محقق خوانساری، دایی‌اش، ملا محمدباقر محقق سبزواری نویسنده «ذخیره» و ملا محمدتقی مجلسی درس خواند و سپس در همان حوزه به تدریس معقول و منقول پرداخت (ر.ک: همان).
موقعیت علمی
وی محدث، اصولی، حکیم، متکلم و فقیه امامی بوده است. در مقام روایی او گفته شده که از ملا محمدتقی مجلسی اجازه نقل حدیث داشته است. اردبیلی او را رفیع‌الشأن و از راویان فقه خوانده است. شیخ یوسف بحرانی صاحب «الحدائق» او را از مشایخ خود در نقل حدیث برشمرده است. آقاجمال عالمی نکته‌سنج بود و طبعی ظریف داشت و بسیار پرکار بود؛ به‌گونه‌ای که خوانساری صاحب «روضات الجنات» او را بسیار ستوده است (ر.ک: همان).
جایگاه اجتماعی
به نظر می‌رسد نفوذ او در مردم به‌گونه‌ای بوده که پادشاهان صفوی معاصرش به او ابراز ارادت می‌کرده‌اند و با عطایای خود او را می‌نواخته‌اند. او از کمک به مردم دریغ نمی‌کرد و مورد مراجعه خاص و عام بود(ر.ک: همان).
مشهور است که وی کتاب «کلثوم‌ننه» یا «عقائد النساء» را، که در آن رسوم و پندارهای معمول میان زنان آن روزگار ایران را به نقد کشیده، تألیف کرده است (ر.ک: همان).
وفات
وی در تاریخ 1125ق/1713م، دیده از جهان فروبست. مامقانی درگذشت او را در 1121ق/1709م، می‌داند که درست به نظر نمی‌رسد. او را در آرامگاه پدرش، که به‌وسیله شاه سلیمان صفوی در تخته فولاد اصفهان ساخته شده بود، به خاک سپردند (ر.ک: همان).
آثار
- اصول الدّین؛
- اعتقادات؛
- تاج التراجم یا موائد الرحمن؛
- ترجمه الفصول المختارة من العیون و المحاسن؛
- ترجمه مفتاح الفلاح؛
- حاشیه بر حاشیه شرح جدید تجرید؛
- حاشیه بر شرح لمعه؛
- حاشیة علی شرح المختصر؛
- حاشیة علی الشفاء؛
- ترجمه شرح غرر الحکم؛
- رساله در جبر و اختیار؛
- رسالة في صلوة الجمعة؛
- رسالة في الطینة؛
- رسالة في کراهة العادات و أنها باعتبار وصفها لا بذاتها؛
- رساله در نیت؛
- کلثوم‌ننه یا عقائد النساء؛
- منشآت (ر.ک: همان).
منابع مقاله
موسوی بجنوردی، کاظم، «دایرةالمعارف بزرگ اسلامی»، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، تهران، 1374.
وابسته‌ها
التعلیقات علی شرح اللمعة الدمشقیة / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
دفاع از تشیع (ترجمه الفصول المختاره) / نوع اثر: کتاب / نقش: مترجم
شرح محقق بارع جمال الدین محمد خوانساری بر غُرر الحکَم و دُرَر الکَلم / نوع اثر: کتاب / نقش: شارح
الحاشیة علی حاشیة الخفري علی شرح القوشچي علی التجرید / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
الحاشیة علی الشفاء (الطبیعیات، المقالة الأولی و الثانیة) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
کلثوم ننه / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[الحاشیة علی شروح الإشارات (الإشارات و شرح الإشارات [خواجه نصیرالدین طوسی] و شرح الشرح [قطب الدین رازی] و حاشیة الباغنوي)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: حاشيه نويس
شرح احادیث طینت / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
ترجمه مجالس / نوع اثر: کتاب / نقش: مترجم