بدائع البرهان علی عمدة العرفان في وجوه القرآن
بدائع البرهان علی عمدة العرفان في وجوه القرآن، تألیف مصطفی بن عبدالرحمن بن محمد ازمیری (1155ق)، شرحی است بر کتاب «عمدة العرفان في وجوه القرآن»، اثر همین نویسنده که در موضوع قرائت قرآن نوشته شده است.
| بدائع البرهان علي عمدة العرفان في وجوه القرآن | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ازميری، مصطفی بن عبدالرحمان (نويسنده) جندلي، مريم ابراهيم (گردآورنده) |
| عنوان‌های دیگر | بدائع البرهان علي عمدة العرفان في وجوه القرآن |
| ناشر | دار الکتب العلمية |
| مکان نشر | لبنان - بيروت |
| سال نشر | مجلد1: 2008م , 1429ق, |
| موضوع | قرآن - قرائت - اختلاف قرآن - قرائت - متون قدیمی تا قرن ?? |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 75/7 /الف4ب4 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
این اثر توسط مریم ابراهیم جندلی، مورد تحقیق قرار گرفته و منتشر شده است.
ساختار
این اثر بر اساس سوره‌های قرآن تنظیم شده که نویسنده در ابتدای آن مقدمه‌ای آورده است. آقای شکری لحفی و محقق اثر خانم مریم ابراهیم جندلی در ابتدای کتاب تقریظ و تقدیمیه آورده‌اند.
گزارش محتوا
در تقریظ مختصر شیخ شکری لحفی، از اهمیت تحقیق این اثر سخن به میان آمده[۱] و در تقدیمیه محقق بهصورت مختصر روش نویسنده بازگو شده است[۲].
نویسنده می‌گوید: من در ابتدا کتابی با نام «عمدة العرفان في وجوه القرآن» گردآوری نمودم، لکن به دلیل موجز بودن آن و درخواست برخی از برادران مبنی بر گردآوری کتابی گسترده‌تر که حاوی شواهدی مفصلتر به‌همراه عباراتی ساده و نیز یادآوری اشتباهات شیخ منصوری و یوسف افندیزاده در دو رساله‌شان، به نوشتن این اثر دست زدم... در این اثر آنجایی که نام شیخ آورده‌ام منظور شیخ علی منصوری و هر آنجا که نام استاد آورده‌ام، منظور یوسف افندیزاده است[۳].
نویسنده در این اثر نظرات قراء ده‌گانه درباره چگونگی قرائت آیات قرآن و صور مختلف آن را به‌تفصیل ذکر نموده است. ایشان در ابتدا به شماره آیه اشاره می‌کند، سپس آن بخش از آیه را که در آن وجوه مختلف آمده، ذکر می‌کند و توضیح می‌دهد.
ازمیری در این اثر وجوه مختلف قرائت آیات 86 سوره از سوره‌های قرآن را مورد بررسی قرار می‌دهد و از سوره‌هایی همچون، اخلاص، مسد، کوثر، قریش، فیل، همزه و... به دلیل اینکه در قرائت آنها وجوهی ذکر نشده، چشمپوشی می‌کند.
وی سوره زلزال را ضمن سوره عادیات و سوره تکاثر را ضمن سوره عصر می‌آورد[۴].
برای آشنایی با مباحث این کتاب توجه به نمونه‌های زیر مفید است:
الف)- هرگاه قرائت از اول سوره فاتحه یا سور دیگر شروع شود، وجوه دوازده‌گانه زیر برای همه قاریان ثابت است:
- قطع کل بدون تکبیر؛
- قطع کل بدون تکبیر، لکن با وصل بسمله به آغاز سوره؛
- قطع کل همراه با تکبیر؛
- قطع کل با تکبیر، لکن با وصل بسمله به آغاز سوره؛
- وقف بر استعاذه، با وصل تکبیر به بسمله، با وقف بر آن؛
- صورت قبل، لکن با وصل بسمله به اول سوره؛
- وصل استعاذه به بسمله، با وقف بر آن، بدون تکبیر؛
- وصل کل بدون تکبیر؛
- وصل استعاذه به تکبیر، با وقف بر تکبیر و بر بسمله؛
- صورت قبل، لکن با وصل بسمله به اول سوره؛
- وصل استعاذه به تکبیر، با وصل تکبیر به بسمله، با وقف بر بسمله؛
- وصل کل با تکبیر[۵].
ب)- در قرائت آیه 211 سوره بقره: سَلْ بَنِي إِسْرٰائِيلَ كمْ آتَينٰاهُمْ مِنْ آيةٍ بَينَةٍ، برخی هفت وجه را ذکر کرده‌اند:
- قصر «إِسْرٰائِيلَ»، با توسط «آتَينٰاهُمْ» و «آيةٍ»؛
- قصر «إِسْرٰائِيلَ»، با قصر «آتَينٰاهُمْ» و «آيةٍ»؛
- قصر «إِسْرٰائِيلَ»، با طول «آتَينٰاهُمْ» و «آيةٍ»؛
- توسط «إِسْرٰائِيلَ»، با قصر «آتَينٰاهُمْ» و «آيةٍ»؛
- توسط «إِسْرٰائِيلَ»، با توسط «آتَينٰاهُمْ» و «آيةٍ»؛
- طول «إِسْرٰائِيلَ»، با قصر «آتَينٰاهُمْ» و «آيةٍ»؛
- طول «إِسْرٰائِيلَ»، با طول «آتَينٰاهُمْ» و «آيةٍ»[۶].
ج)- در قرائت دو آیه شش و هفت سوره تکویر: وَ إِذَا اَلْبِحٰارُ سُجِّرَتْ وَ إِذَا اَلنُّفُوسُ زُوِّجَتْ، سه وجه ذکر شده است:
- تخفیف «سُجِّرَتْ»، به‌همراه اظهار در «اَلنُّفُوسُ زُوِّجَتْ»؛
- تخفیف «سُجِّرَتْ»، به‌همراه ادغام در «اَلنُّفُوسُ زُوِّجَتْ»؛
- تشدید در «سُجِّرَتْ» به‌همراه اظهار در «اَلنُّفُوسُ»[۷].
وضعیت کتاب
محقق در ابتدای این اثر، چند تصویر از نسخه خطی را به معرض نمایش گذاشته است[۸].
فهرست محتویات در انتهای کتاب آمده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.