من هم أهل‌البيت عليهم‌السلام في آية التطهير

    از ویکی‌نور
    من هم أهل البیت علیهم‎السلام في آية التطهير‏
    من هم أهل‌البيت عليهم‌السلام في آية التطهير
    پدیدآورانکمال وان، عبدالأمیر (نويسنده)
    ناشرمجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام. مرکز چاپ و نشر
    مکان نشرايران - قم
    سال نشرمجلد1: 1428ق ,
    شابک978-964-529-264-3
    موضوعتفاسیر (سوره احزاب. آیه التطهیر) خاندان نبوت در قرآن
    زبانعربی
    تعداد جلد1
    کد کنگره

    من هم أهل البیت علیهم‎السلام في آية التطهير، اثر عبدالامیر کمال وان، چهل و ششمین شماره از مجموعه في رحال أهل البیت(ع) در یک جلد به زبان عربی با موضوع کلام اسلامی است که توسط مجمع جهانی اهل‎بیت(ع) چاپ و منتشر شده است. نویسنده در این اثر، با ارائه شواهد قرآنی، روایی و تاریخی و با استدلال عقلی و ادبی از میان این آثار خواهان نشان دادن این نکته است که مراد از اهل‎بیت(ع) در آیه تطهیر علی و فاطمه و حسن و حسین(ع) از خاندان پیامبر اسلام(ص) هستند نه دیگران. او دلالت این آیه بر عصمت و امامت را در آنان نشان می‌دهد.

    ساختار

    کتاب دارای مقدمه ناشر و محتوای مطالب طی پنج بخش است که هرکدام از این بخش‎ها دارای زیرمجموعه‎هایی هستند.

    گزارش محتوا

    در ابتدای این اثر همچون بقیه اجزاء مجموعه في رحاب أهل البیت(ع) مقدمه یکسانی از طرف ناشر مرقوم شده که توضیح آن در ششمین جلد از این مجموعه یعنی «البداء في القرآن الكريم» آمده است.

    نویسنده در یک مقدمه و پنج بخش کلی، مطالب کتاب را ارائه کرده است؛ او در اولین بخش از معنی اهل‎بیت در قرآن و لغت و در دومین بخش از مطالب کتاب درباره اهل‎بیت(ع) در روایات و احادیث صحبت می‌نماید. او روایات معارض با احادیثی که ذکر کرده را در بخش بعدی رد می‌کند و استدلال به وحدت سیاق را شرح می‌دهد. وی سپس در چهارمین بخش، تصریحات علمای اهل تسنن و شیعه درباره این‎که آیه تطهیر درباره چه کسانی نازل شده را ارائه می‌کند. او از شعر عربی و تاریخ هم در این زمینه یاری می‌گیرد. وی در آخرین بخش کتاب به برداشت عصمت و امامت اهل‎بیت از این آیه می‌پردازد.[۱]

    نویسنده در بخشی از کتاب که در توضیح معنای اهل‎بیت(ع) آمده می‌نویسد: در تعریف اهل‎بیت روایات صحیحه‌ای که در ذیل برای شما خواهم آورد که به طریقه حصر بر مصادیقی یکی پس از دیگری تصریح دارد که در اینجا قلیلی از کثیر(فقط چند روایت) را ذکر می‌نمایم. با نگاه به این روایات، روشن می‌شود که پیامبر خدا(ص) بر تحدید و تشخیص عنوان اهل‎بیت(ع) که قرآن از جانب خداوند بر آنان نازل شده، حریص بوده است و از استعمال این کلمه درباره دیگران یا داخل کردن اشخاص دیگری در این دایره، منع می‌کرده است. ازاین‎رو آن حضرت(ص)، اهل‎بیت را با اسامی‌شان مشخص کرده است. مثلاً در روایت عبدالله بن جعفر می‌خوانیم: «فيقول صلى‎الله‎عليه‎و‎آله إدعوا لي إدعوا لي، به نزد من آیید، به نزد من آیید، صفیه (همسر پیامبر) می‌پرسد؟ چه کسی را؟ آن حضرت(ص) می‌فرمایند: «أهل بيتي عليّاً و فاطمة و الحسن و الحسين»، سپس آن حضرت بر این حصر و تشخیص با عبارت: «اللهمّ‎ هؤلاء آلي، فصل على محمّد و آل محمّد» فينزل اللّه فيهم قرآناً محكماً: إِنَّما يُرِيدُ اللّهُ‎ لِيُذْهِبَ‎ عَنْكُمُ‎ الرِّجْسَ‎ أَهْلَ‎ الْبَيْتِ‎ وَ يُطَهِّرَكُمْ‎ تَطْهِيراً» (احزاب: 33) تأکید می‌کنند؛ و مخفی نماند که کلمه (اللهمّ‎ هؤلاء آلي) دلالت بر حصر اهل‎بیت(ع) در این افراد دارد و استعمال آن در دیگران را نفی می‌کند.

    در جای دیگری نیز مشاهده می‌کنیم که برای تشخیص و تحدید آنان، تحت کساء جمعشان می‌کند چنان‎که در روایت ام‎سلمه آمده است که پیامبر اکرم(ص) حسن و حسین و فاطمه را صدا کرد و آنان را پیش دست خودش نشاند و علی را هم صدا کرد و پشت سرش نشاند و همه را به زیر کسا برد و فرمود: «هؤلاء اهل‎بیتی فاذهب عنه الرجس و طهرهم تطهیرا» که در این عبارات، رساندن معنای حصر بلیغ‎تر از مورد روایت قبلی است. گویا در این روایت، پیامبر خدا(ص) خواسته‌اند عذر التباس در مصداق را برای هرکسی قطع کنند. آن حضرت دلالت کلامشان بر حصر را با جمع‎کردن آنان تحت کسای خود، تأکید کردند تا أبلغ در حصر و اقوای در دلالت باشد و جالب این‎که پس از جمع شدن علی و فاطمه و حسن و حسین(ع) تحت کسای پیامبر(ص)، وقتی ام‎سلمه از پیامبر(ص) خواست که او را هم در اهل‎البیت قرار دهد و از آن حضرت پرسید: «فأنا معهم یا نبی‌الله؟» پاسخ شنید: «أنت علی مکانک و أنت علی خیر». در این جمله پیامبر اکرم(ص) این را که ام‎سلمه از اهل خیر باشد، نفی نکرد ولی این را که وی از اهل‎بیت(ع) باشد، نفی کرد؛ درحالی‎که ام‎سلمه، همسر پیامبر(ص) و از امهات المؤمنین بود؛ و با وجود این روایت صریحه مجالی برای دخول همسران پیامبر(ص) در معنی اهل‎بیت(ع) باقی نمی‎ماند زیرا پیامبر اکرم(ص) دخول ام‎سلمه که از امهات المؤمنین بود را در این دایره ممنوع کرد. بااین‎حال، آن حضرت(ص) تصریحی دراین‎باره دارند که پس‎ازآن برای احدی جای شک باقی نمی‎ماند. پیامبر(ص) می‌فرمایند: «نزلت هذه الآیه فی خمسة: فیَّ، و فی علیّ، و حسن و حسین و فاطمة» با وجود چنین تصریحی، چگونه ممکن است برای کسی جای تردید باقی بماند و دیگران را نیز در معنای اهل‎بیت(ع) بگنجاند یا تأویلات دیگری در این باره ارائه نماید.

    آن حضرت(ص) برای تأکید، هرروز که از درب خانه حضرت زهرا(س) رد می‌شد، آیه تطهیر را قرائت می‌کردند: در روایات فراوانی به این امر تصریح شده:

    ابی برزه می‌گوید: هفده ماه با پیامبر خدا(ص) نماز می‌خواندم، ایشان وقتی از خانه خودشان خارج می‌شدند به سمت درب خانه حضرت زهرا(س) می‌رفتند و می‌فرمودند: «الصلاة عليكم إِنَّما يُرِيدُ اللّهُ‎ لِيُذْهِبَ‎ عَنْكُمُ‎ الرِّجْسَ‎ أَهْلَ‎ الْبَيْتِ‎ وَ يُطَهِّرَكُمْ‎ تَطْهِيراً» (احزاب: 33).

    ابن عباس هم می‌گوید به مدت نه ماه شاهد این بودم که پیامبر خدا(ص) روزانه پنج بار هنگام هر نماز به درب خانه حضرت علی(ع) آمده و می‌فرمودند: «السلام عليكم و رحمة اللّه و بركاته، أهل البيت إِنَّما يُرِيدُ اللّهُ‎ لِيُذْهِبَ‎ عَنْكُمُ‎ الرِّجْسَ‎ أَهْلَ‎ الْبَيْتِ‎ وَ يُطَهِّرَكُمْ‎ تَطْهِيراً».

    روایات دیگری نیز از مالک بن انس ذکر شده که گفته به مدت شش ماه، حضرت(ص) در هنگام نماز صبح به درب خانه حضرت زهرا(س) آمده و می‌فرمودند: «الصلاة يا أهل البيت إِنَّما يُرِيدُ اللّهُ‎ لِيُذْهِبَ‎ عَنْكُمُ‎ الرِّجْسَ‎ أَهْلَ‎ الْبَيْتِ‎ وَ يُطَهِّرَكُمْ‎ تَطْهِيراً»

    قطعاً این حد از تأکید در اعلام، تکرار آن در چندین ماه و بیان حصر این افراد، امری بیش از تکریم آنان را می‌رساند؛ اهل‎بیت(ع) یا آل رسول(ص) که آنان را تحت کسای خود جمع کرد، مخاطب در آیه تطهیرند که دلالت بر عصمت و امامت آنان دارد.[۲]

    وضعیت کتاب

    فهرست مطالب و منابع و مآخذ کتاب در انتهای آن آمده است. ناشر در مقدمه از شیخ عبدالامیر کمال وان(آل کمال) و سایرینی که در نوشتن این اثر یاری کرده‌اند، تشکر می‌کند.[۳]

    پانویس

    1. ر.ک: مقدمه مؤلف، ص12-13؛ متن کتاب، ص11-147
    2. ر.ک: همان، ص27-34
    3. ر.ک: مقدمه ناشر، ص8

    منبع مقاله

    مقدمه و متن کتاب.

    وابسته‌ها