رحلة أبي‌طالب خان إلی العراق و أوروبا
| رحلة أبي‌طالب خان إلی العراق و أوروبا | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | اصفهاني، ابوطالب بن محمد (نویسنده) جواد، مصطفي (مترجم) |
| ناشر | الوراق للنشر |
| مکان نشر | لبنان - بيروت |
| چاپ | 1 |
| موضوع | ابو طالب بن محمد اصفهاني، 1166 - 1221ق. - سفرها
ابو طالب خان، 1167 - 1221ق. سفرها اروپا - سير و سياحت سفر نامه‌ها عراق - سير و سياحت |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | DS 70/6 /ج9ر3 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
رحلة أبي‌طالب خان إلی العراق و أوروبا، ترجمه سفرنامه «میرزا ابوطالب خان» است که توسط محقق و مترجم کتاب، مصطفی جواد، از فرانسوی به عربی ترجمه شده است.
ابوطالب خان اصالتاً ایرانی و پرورش یافته هند بوده است. این جلد از کتاب در واقع شرح بخش آخر سفر وی در بازگشت به هند است که از انگلیس، فرانسه، ایتالیا، ترکیه عثمانی و عراق می‌گذرد و از طریق جزیره خارک و کیش وارد اقیانوس هند و کلکته هند می‌شود.
ساختار
در ابتدای کتاب پیش از آغاز متن، مطالب متنوعی پیرامون محقق، مؤلف و کتاب ارائه شده که به‌ترتیب عبارتند از: شرح حال محقق کتاب به قلم سالم آلوسی، شرح حال مؤلف، سفرنامه ابوطالب خان، زن در سفرنامه ابوطالب و شرح حال ابوطالب به قلم خودش پس از آن متن اثر همانند سایر سفرنامه‌های معاصرش بدون تبویب و فصل‌بندی ارائه شده است.
گزارش محتوا
سفرنامه ابوطالب از جمله سفرنامه‌های نادر در موضوع، شیوه نگارش، اشتمال بر مطالب و دقت نظر است و به همین جهت است که به زبان‌های مختلف انگلیسی، فرانسوی و هلندی ترجمه شده است.[۱].
کتاب با سفر ابوطالب خان به قصد کلکته در ماه رمضان سال 1213 آغاز شده است. نویسنده با ذکر جزئیات سفر به نام کشتی که «کرستیانا» نامیده می‌شده و نیز اتاق‌های کوچک و تاریک و بدبویی که در این کشتی قرار داشته اشاره می‌کند. تأخیر او و دوستش «داود ریشارد سون» سبب می‌شود که بدترین اتاق نصیب آنها شود. وی همچنین از ناخدای کشتی «نیتلمان» متکبر که برخلاف جانشینش متکبر و بداخلاق بوده یاد می‌کند.
از جمله موضوعاتی که در این سفرنامه باعث تعجب محقق کتاب شده، ولذا تحت عنوان «زن در سفرنامه ابوطالب» به آن پرداخته است، توجه شهوانی نویسنده به زن و بیان زیبایی‌های دختران و زنان شهرهای مختلف با عبارات و تعابیر اغراق‌آمیز است. مصطفی جواد با استناد به عبارات متعدد از بخش‌های مختلف کتاب چنین نتیجه می‌گیرد که: ابوطالب در مجالست با زنان و تمایل به آنها حرص و ولع زیادی داشته است.[۲].
از جمله موضوعاتی که ابوطالب به آن اشاره کرده است، «کاریکاتور» است. او چنین می‌نویسد: طراحان ایرلندی صورت‌های مضحکی ترسیم می‌کردند که کاریکاتور نامیده می‌شد و هرکس آن را می‌دید به خنده می‌افتاد. هدف از این کار معمولاً اظهار عیوب وزرا و به تمسخر گرفتن بدی و صفات بد افراد است.[۳].
نویسنده پس از گذشتن از شهرهای فراوان و نقل اتفاقاتی که برای او رخ داده است، در انتهای کتاب از سرزمین عراق گذر می‌کند. وی از قبور کاظمین، سامرا و کربلا عبور می‌کند و از زیارت مراقد مطهر در این اماکن یاد می‌نماید. وی در بخشی از خاطرات خود می‌نویسد: جسد امیرالشهداء حسین بن علی سبط نبی محمد(ص)، به جهت منزلت ایشان در وسط بنا در تابوتی از جنس فولاد پوشیده با صفحه‌های طلا، دفن شده شده است. وی همچنین از «تربت» مقدسه که از زمین کربلا استخراج می‌شود و به تمام نقاط دنیا برده می‌شود، نام برده است.[۴].
ابوطالب همچنین در این بخش از سفرنامه‌اش به جنایات وهابی‌ها در کربلا و نجف اشاره کرده است. وی می‌نویسد: در روز 18 ذی‌الحجه 1217، 25 هزار وهابی سوار بر اسب و شتر ناگهان از بیابان هجوم آورده و داخل شهر شدند و عده‌ای از افراد گمراه نیز آنها را یاری کردند. وهابیون به جمع شدن و تخریب دعوت می‌کردند و فریاد می‌زدند: «بکشید شیعه را و گردن کفار را قطع کنید». آنها ساکنین را ذبح کردند و آنچه را در منازل آنان بود به سرقت بردند[۵].
وضعیت کتاب
محقق اثر، در پاورقی ابتدای کتاب می‌نویسد: اصل سفرنامه به زبان فارسی بوده است، سپس به زبان انگلیسی و آنگاه به زبان فرانسوی ترجمه شده و ما یکی از دو ترجمه فرانسوی آن را به عربی برگردانده‌ایم[۶].
مصطفی جواد مطالبی را که در پاورقی کتاب توضیح داده، با (المترجم) و توضیحات محقق متن فرانسوی را با (م) مشخص کرده است.
فهرست مطالب کتاب در انتهای اثر آمده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.