طباطبایی، سید عبدالعزیز

طباطبایی، عبدالعزیز

نام	طباطبایی، عبدالعزیز
نام‌های دیگر	طباطبایی یزدی، سید عبدالعزیز یزدی، عبدالعزیز بن جواد
نام پدر
متولد	1308 ش یا 1929 م
محل تولد
رحلت	1348 ش یا 1416 ق یا 1996 م
اساتید
برخی آثار	ترجمة الإمام الحسين(ع) ‏اهل البیت علیهم‌السلام فی المکتبه العربیه ‏معجم اعلام الشیعه
کد مؤلف	AUTHORCODE01884AUTHORCODE

برای دیگر کاربردها، طباطبایی (ابهام‌زدایی) را ببینید.

علامه سيد عبدالعزيز طباطبايى از عالمان كتابشناس معاصر و نامى آشنا براى اهل قلم و تحقيق است. سيد عبدالعزيز در چهارم آبان 1308 (مطابق 23 جمادى الاول 1348ق) متولد شد. او از جانب پدر و مادر نوه عالم بزرگ مرحوم آيةاللّه سيد محمد كاظم طباطبائى يزدى(م 1328 ق) صاحب العروة الوثقی است.

کسب علم و دانش

وی پس از فراگيرى دروس مقدماتى علوم دينى و در پانزده سالگى همراه پدرش سيد جواد، از علماى نجف اشرف بود كه در سال 1363ق براى معالجه به ايران آمد

اساتيد

پس از درگذشت پدر به قم رفت و از درس مرحوم آيةاللّه حاج آقا رضا صدر استفاده كرد. سال بعد به نجف اشرف بازگشت و از حضرات آيات خويى، عبدالهادى شيرازى، عبدالاعلى سبزوارى، سيد هاشم حسينى طهرانى، ميرزا محمد على اردوبادى بهره برد و از مرحوم خويى؛ سيد عبدالهادى شيرازى و آقا بزرگ تهرانى اجازه روايت يافت.

به دليل علاقه وى به كتاب‌شناسى و بررسى و احياى ميراث كهن شيعه در نجف از دو شخصيت مشهور: آقا بزرگ تهرانى و علامه امينى تأثير پذيرفت. با تأسيس كتابخانه اميرالمؤمنين(ع) توسط علامه امينى در آنجا مشغول تحقيق و تدوين فهرست كتابخانه شد. در همين سالها براى شناسايى نُسَخ خطى، كتاب‌شناسى و ساير ظرايف و دقايق اين رشته، با مرحوم آقا بزرگ مراوده مستمر داشت.

در سال 1356ش كه با فشار رژيم عراق به ايران بازگشت، در شهر قم اقامت گزيد و به دليل جامعيتش، هر كسى از محضرش بهره‌اى مى‌برد. علاوه بر محققین و شاگردان، مؤسسات تحقيقاتى و علمى نيز از تجربه و تخصّص او بى نياز نبودند. مراكزى همچون: مؤسسه آل البيت، مركز الغدير، بنياد پژوهش‌هاى اسلامى آستان قدس، دايرةالمعارف بزرگ اسلامى و... با ايشان ارتباط داشتند و آثار زيادى با نظارت و همكارى مستقيم وى تحقيق و چاپ شد ضمن اينكه در مجامع و همايش‌هاى علمى مختلف داخل و خارج كشور شركت مى‌جست. تعداد 94 عنوان كتاب با استفاده از راهنمايى‌ها يادداشت‌هاى او به ثمر رسيد و فهرست‌هاى زيادى را از نُسَخ خطى داخل و خارج كشور تهيه كرد.

همه كسانى كه با محقق طباطبايى(ره) آشنايى داشتند به صفاى روح او و خلوص و ارادت ايشان به مقام شامخ اهل‌بيت عصمت و طهارت(ع) و همچنين تبحّر و تخصّص او در كتاب‌شناسى شيعه، اذغان دارند. از خصوصيات بارز آن بزرگوار سماحت و سخاوت وى در كمك به پژوهشگران و شاگردان بود كه همه كسانى كه از او استفاده كرده‌اند، به اين خصيصه اشاره مى‌كنند.

آثار

آثار ايشان فراوان است كه بخشى از آنها را در تكميل تأليفات دو استادش آقا بزرگ و علامه امينى تأليف نمود مانند: مستدرك الذريعه، اضواء على الذريعه، معجم اعلام الشيعه، تعليقات على طبقات اعلام الشيعه، تنظيم و تصحيح نقباء البشر، على ضفاف الغدير، انباء السماء برزية كربلا. بخش ديگر تحقيق و تصحيح آثار بزرگان است مانند: فهرست منتجب‌الدين، الاربعون المنتقى من مناقب المرتضى، عقدالدرر فى اخبار المهدى المنتظر، مقتل اميرالمؤمنين(ع) از ابن ابى دنيا، مناقب اميرالمؤمنين(ع) از ابن حنبل، ترجمه اميرالمؤمنين(ع) از تاريخ دمشق، ترجمه امام حسن و امام حسين(ع) از طبقات ابن سعد. علامه طباطبائى فهرست‌هايى از نُسَخ خطى نيز تهيه كرده است مانند: فهرست كتابخانه اميرالمؤمنين نجف، فهرست نسخ خطى آستان قدس، فهرست نسخ كتابخانه‌هايى در بغداد و حجاز و تركيه و شيراز و تبريز. ديگر آثار وى عبارتند از: اهل‌البيت فى مكتبة العربية، الغدير فى التراث الاسلامى، حياة الشيخ المفيد، مكتبة العلامة الحلّى، فى رحاب نهج‌البلاغه، مخطوطات اللغة العربيه، فهرست تصانيف كراجكى، الحسين(ع) و السنه، المهدى(ع) فى السنة النبوية، حياة الشيخ يوسف بحرانى، شخصيت علمى و مشايخ شيخ طوسى و يادداشت‌ها و مطالب منتخب از كتابخانه‌ها كه در سفرهاى ايشان تنظيم شده است مانند: نتايج الاسفار، قيد الاوابد و جمع الشوارد و مقالات متعددى نيز از آن فقيد در مجله «تراثنا».

وفات

اين عالم بزرگ و كم‌نظير، به علت نارسايى شديد قلبى در هفتم ماه رمضان 1416 مطابق 18 اسفند ماه 1374 رحلت نمود. با دفن او در حجره 14 صحن بزرگ در جوار حرم مطهر حضرت عبدالعظيم حسنى(ع) در حقيقت كتابخانه‌اى وسيع مدفون گشت.